Zwolnienie lekarskie (L4) - najważniejsze aspekty

Kiedy i komu przysługuje L4?

Zwolnienie lekarskie może zostać wystawione tylko i wyłącznie przez lekarza (dowolnej specjalności lub też lekarza bez specjalizacji), o ile jest to zasadne i istnieją ku temu wskazania.

Otrzymać je mogą osoby ubezpieczone w zakładzie ubezpieczeń społecznych, czyli te zatrudnione na umowę o pracę lub na umowę-zlecenie, ale w tym drugim przypadku tylko w sytuacji, w której zdecydują się one opłacać składki na ubezpieczenie.

L4 otrzymamy kiedy z powodów zdrowotnych jesteśmy niedysponowani do pracy (podczas choroby, po zabiegach operacyjnych, itd. - w każdej sytuacji, w której lekarz zadecyduje, iż jest to wskazane) oraz w ramach opieki nad chorym bliskim (np. dzieckiem czy rodzicem). Dni do wykorzystania na opiekę nad bliską osobą jest 14 w roku, chyba że dziecko nie ukończyło 14. roku życia, wtedy przysługuje 60 dni.

L4 na dziecko: komu i w jakich sytuacjach przysługuje?

Polacy chcą L4 na żądanie. Jest jedno „ale”…

L4 na żądanie. Co na to pracodawcy?

W jakich sytuacjach nie dostaniesz L4?

L4. Wszystko co musisz wiedzieć o zwolnieniu lekarskim

Pobyt w domu w czasie L4. ZUS zmienia zasady

Elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA)

Od grudnia 2018 roku lekarze mają obowiązek wystawiania zwolnień lekarskich w formie elektronicznej, a możliwość ta istnieje od stycznia 2016 roku.

Aby pracodawca mógł uwzględnić pracownikowi zwolnienie w tej formie, musi on mieć profil na PUE (Platforma Usług Elektronicznych ZUS). Stanowi to niezwykłe ułatwienie dla pacjentów, którzy po wystawieniu przez lekarza e-ZLA nie są zobowiązani do dostarczenia zwolnienia pracodawcy do 7 dni. e-ZLA zostanie przesłane na profil PUE płatnika oraz do systemu ZUS.

Wyjątek stanowi sytuacja, w której pracodawca nie ma profilu PUE, wtedy pracownik zobowiązany jest dostarczyć zwolnienie w formie papierowej, co lekarzowi podpowie system podczas wystawiania zwolnienia.

Zwolnienie lekarskie przez e-Wizytę

Obecnie, lekarze mają możliwość wystawiania e-Zwolnień lekarskich także podczas telewizyty. Długo kwestia ta była niejasna, jednak przez wyjątkową sytuację, jaką jest pandemia koronawirusa, wiele niedopowiedzień związanych z telemedycyną zostało uregulowanych.

Tak jak w przypadku wizyt stacjonarnych, lekarz wystawić może zwolnienie lekarskie pacjentowi, ale wyłącznie w sytuacji, w której uzna on, że dana osoba jest niezdolna do pracy - czyli po zebraniu pełnego wywiadu lekarskiego. Należy tutaj podkreślić, iż nie ma możliwości “wykupienia” zwolnienia lekarskiego bez konkretnej przyczyny wynikającej ze stanu zdrowia.

Rozchorowałeś/aś się, nie jesteś w stanie pracować i potrzebujesz skontaktować się z lekarzem w sprawie konsultacji i L4? Skorzystaj z platformy telemedycznej haloDoctor, gdzie dostępnych jest wielu specjalistów przyjmujących 7 dni w tygodniu, o każdej porze. Otrzymasz e-Zwolnienie oraz w razie potrzeby receptę online.

Wynagrodzenie podczas zwolnienia lekarskiego

Ilość wynagrodzenia podczas L4 może się różnić w zależności od jego powodu i czasu trwania.

Zasiłek chorobowy

Zwykle jest to 80% podstawy wymiaru, poza sytuacjami takimi jak:

• 100% podstawy wymiaru - kobiety w ciąży, osoby, które uległy wypadkowi w pracy lub w drodze do pracy, osoby, które poddają się badaniom w związku z byciem dawcą komórek, tkanek i narządów,
• 70% - okres pobytu w szpitalu (wyłączając powód pobytu w szpitalu podany wyżej, wtedy 100%).

Zasiłek macierzyński

100% zasiłku macierzyńskiego przysługuje:

• na okres 6 tygodni urlopu rodzicielskiego (w sytuacji urodzenia jednego dziecka przy 1 porodzie i przyjęcia na wychowanie jednego dziecka),
• na okres 8 tygodni urlopu rodzicielskiego (w sytuacji urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie i przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci),
• na okres 3 tygodni urlopu rodzicielskiego (w sytuacji przyjęcia na wychowanie dziecka, kiedy osobie ubezpieczonej przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego w okresie odpowiadającym okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w minimalnym wymiarze 9 tygodni).

Po upływie powyższych okresów wynagrodzenie wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek opiekuńczy

W przypadku zasiłku opiekuńczego wypłacane jest 80% podstawy wymiaru zasiłku za każdy dzień sprawowania opieki, łącznie z dniami ustawowo wolnymi od pracy.

Kiedy L4 nie jest płatne?

W przypadku, kiedy zwolnienie lekarskie zostanie wystawione pracownikowi z powodu nadużywania alkoholu, to nie jest ono płatne przez pierwsze 5 dni jego trwania. Jeśli jednak jest ono wystawione na więcej niż 5 dni, to pozostałe dni przysługuje już pracownikowi wynagrodzenie.

Czy L4 działa wstecz?

Często zdarzają się sytuacje, w których pracownicy danego dnia zaczynają się gorzej czuć, ale do lekarza mogą dostać się kolejnego dnia lub później. Wiele osób w takiej sytuacji wykorzystuje dni przysługującego im urlopu.

Zwolnienie lekarskie jednak może zostać wystawione do 3 dni wstecz przed badaniem, ale jest to wyłącznie decyzja lekarza, który stwierdza, czy pacjent rzeczywiście mógł nie być zdolny do pracy w okresie 3 poprzedzających dni.

Kontrola pracownika podczas zwolnienia lekarskiego

Pracodawca (jeśli zgłasza do ubezpieczenia więcej niż 20 pracowników), a także Zakład Ubezpieczeń Społecznych mają prawo do skontrolowania pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim.

Kontrola taka może dotyczyć sprawdzenia, czy osoba podlegająca L4 wykorzystuje je zgodnie z ustalonym celem. Czy np. nie pracuje dla innego podmiotu, jest na wakacjach lub robi remont w domu. Kontroli może także podlegać kwestia czy zwolnienie zostało prawidłowo wystawione i czy dane nie są sfałszowane.

Zwolnienie wystawione przez zagraniczny zakład opieki zdrowotnej

Zwolnienie, które zostało wystawione przez zagraniczną instytucję jest dokumentem, który uprawnia pracownika do zasiłku chorobowego, lecz w niektórych sytuacjach powinno ono zostać przetłumaczone na język polski, np. kiedy L4 zostało wystawione przez zakład spoza UE. Nie trzeba tego robić wtedy, gdy zwolnienie wystawiono w państwie członkowskim UE oraz w państwie, które jest stroną umowy międzynarodowej z zakresu ubezpieczenia społecznego.

L4 na dzień szczepienia na COVID-19

Przepisy mówią o tym, iż pracodawca zobowiązany jest do zwolnienia pracownika z pełnienia obowiązków na czas obowiązkowych badań lekarskich oraz szczepień ochronnych, które przewidziane są przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, gruźlicy i chorób wenerycznych (§ 9 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy).

Szczepienie przeciw COVID-19 nie jest jednak objęte tą regulacją, ponieważ jest ono szczepieniem dobrowolnym, nieobowiązkowym. Nie wyklucza to jednak możliwości zwolnienia się u pracodawcy, o ile wyrazi on taką wolę. W przeciwnym razie, w momencie kiedy termin szczepienia zazębia się z godzinami pracy, pracownik w celu skorzystania z niego musi wybrać dzień urlopu wypoczynkowego lub tzw. “wyjście prywatne”.

Zwolnienie lekarskie od psychiatry

Zasady obowiązywania L4 od psychiatry właściwie nie różnią się niczym od zwolnień wystawianych przez innych lekarzy, a mimo to budzą wiele wątpliwości, zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców. Osoby mobbingowane czy chorujące na depresję nie są w stanie wykonywać efektywnie swoich obowiązków pracowniczych, stąd zwolnienie z tego powodu nie powinno być nigdy lekceważone.

Przyjmuje się, że podczas L4 osoba nim objęta nie powinna wychodzić z domu. Psychiatra natomiast ma prawo zlecić choremu np. spacery na świeżym powietrzu, z tym że powinno być to odnotowane na zwolnieniu.

Informowanie pracodawcy o chorobie

W chwili wystawienia przez lekarza zwolnienia lekarskiego, staje się ono widoczne na profilu pracodawcy na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Pracownik ma obowiązek informowania swojego pracodawcy o okresie, w którym będzie niezdolny do pracy, z wyłączeniem sytuacji, tj, wypadek i wtedy, kiedy niemożliwe jest, aby zrobili to członkowie jego rodziny. Wtedy powinien to zrobić do dwóch dni od nieobecności.

Przedłużenie L4

Zasiłek chorobowy może być wypłacany pracownikowi niezdolnemu do pracy przez okres do 182 dni, po tym czasie wynagrodzenie nie może być pobierane. Wyjątkiem jest sytuacja, w której kobieta zachorowała w czasie ciąży, a także jeśli pracownik jest chory na gruźlicę - wtedy zasiłek może być wypłacany przez 270 dni.

Jeśli jednak obowiązujący czas przebywania na zasiłku chorobowym się skończył, a pracownik wciąż nie może wrócić do pracy, istnieje możliwość uzyskania świadczenia rehabilitacyjnego, ale maksymalnie na 12 miesięcy.

PAMIĘTAJ!

Lekarz po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i zapoznaniu się z wynikami badań i/lub historią choroby podejmuje każdorazowo decyzję o zasadności wystawienia zwolnienia lekarskiego.