Ataki paniki dotykają około 9% populacji, a pierwszych epizodów należy spodziewać się w okresie młodości, czyli między 10 a 28 rokiem życia. Z badań wynika, że kobiety doświadczają ich dwukrotnie częściej niż mężczyźni. Jakie są przyczyny napadów lęku i jak sobie z nimi radzić?
Lęk należy do naturalnych reakcji na zagrożenie, pozwala on je dostrzec i wdrożyć odpowiednie działania. Może on jednak przybrać patologiczną formę, co cechuje nasilenie nieadekwatne do przyczyny i może znacząco utrudniać funkcjonowanie oraz być źródłem cierpienia. Nie należy jednak mylić lęku ze strachem. Pojęcie strachu odnosi się do sytuacji, w której przyczyna niebezpieczeństwa jest sprecyzowana, natomiast w lęku trudno ją określić. Lęk o zwiększonym nasileniu może paraliżować działania dotkniętej nim osoby, a z czasem także utrudniać codzienne funkcjonowanie poprzez występowanie ataków paniki. Jednakże, jak do tej pory nie ustalono czy panikę powinno się klasyfikować jako odrębne schorzenie, czy też zespół objawów związany z zaburzeniami lękowymi.
Ataki paniki charakteryzuje się jako nagłe napady lęku, współwystępujące z obezwładniającym napięciem, co zwykle następuje niespodziewanie. Trwa to od kilku minut do 2 godzin, a nagły początek może wzmagać poczucie braku kontroli nad stanem psychicznym.
Symptomy ataku paniki są odczuwane bardzo intensywnie, co sprawia, że mogą one zostać pomylone z tymi towarzyszącymi udarom czy zawałom serca. Do najbardziej charakterystycznych zaliczamy:
Bardzo częstym zjawiskiem współwystępującym z atakami paniki jest nadmierne zamartwianie się o swoje zdrowie, nawet wówczas gdy wyniki badań wskazują na to, że pacjentowi nic nie dolega. Strach opiera się na poczuciu, że lekarze mogli coś przeoczyć lub choroba jest niezwykle rzadka i ciężka do wykrycia.
Powodów ujawnienia się ataków paniki może być wiele i uznaje się, że nawarstwienie określonych bodźców w czasie ma znaczenie. Jednak za jedną z najbardziej prawdopodobnych przyczyn jest udział czynników genetycznych - wtedy ataki paniki są nawracające.
Do przyczyn psychologicznych ataków paniki zaliczamy:
Istnieje kilka przydatnych sposobów pozwalających nieco ukoić emocje towarzyszące atakom paniki i warto o nich pamiętać, aby móc sobie pomóc w kryzysowej sytuacji. Są to:
Bywa, że atak paniki wystąpi jednorazowo. Jeśli jednak stan ten się powtórzy, warto skorzystać z pomocy doświadczonego lekarza psychiatry. To on zdecyduje o dalszym postępowaniu.
Jak więc długoterminowo opanować ataki paniki?
Stanowi jedną z podstawowych metod leczenia ataków paniki, a jej celem jest obniżenie poziomu odczuwanego lęku, doprowadzenie do zmniejszenia częstości napadów, zrozumienie przez pacjenta istoty problemu, a co najważniejsze ukazanie mu sposobów radzenia sobie z pojawiającymi się symptomami. Oczywiście psychoterapia powinna być dobierana indywidualnie i niejednokrotnie łączona jest z leczeniem farmakologicznym.
Jedną z metod terapeutycznych jest desensytyzacja, która opiera się na uzyskaniu przez pacjenta stanu relaksu w obecności czynnika (przedmiot lub zjawisko) wywołującego zwykle lęk. Podstawą tego założenia jest przekonanie, że zjawiska przeciwstawne ze sobą nie mogą współwystępować, tu: lęk i relaksacja. Następuje więc eliminacja lęku poprzez zastąpienie go relaksacją.
Zastosowanie terapii w atakach paniki jest niezwykle istotne, bowiem nieleczone mogą wywoływać wtórne konsekwencje, tzw. lęk antycypacyjny. Pacjent obawia się, że w każdej chwili znów może doświadczyć ataku paniki, ma poczucie odrealnienia i odłączenia od własnej osoby, a także boi się utraty kontroli nad sobą. Przyszłość widzi w ciemnych barwach, a negatywne scenariusze prowadzą do spotęgowania niepewności i zdenerwowania. Oczekuje on najgorszego spodziewanego przebiegu zdarzeń, co wpływa niekorzystnie na życie codzienne.
Najważniejszym jest okazanie osobie doświadczającej napadu lęku swojej aktywnej obecności. Należy zasugerować głębokie oddychanie i zademonstrować je, oddychać razem z tą osobą. Dobrą metodą jest ułożenie ręki osoby na naszej klatce piersiowej, tak aby mogła poczuć nasz spokojny oddech. Pomocne mogą okazać się działania takie jak:
Uwaga! Nie należy używać zwrotów, tj. “nie panikuj” czy “nie histeryzuj” mogą one pogłębić poczucie braku kontroli.
Długoterminowo natomiast należy pomóc zachęcając bliską nam osobę do skorzystania z pomocy specjalisty.
Jeśli Ty lub bliska Ci osoba potrzebujecie wsparcia specjalisty, pomocnym wyjściem może okazać się skorzystanie z psychoterapii online. Wielu pacjentów podkreśla, że ta forma terapii jest dla nich wygodniejsza pod względem “logistycznym”. Połączenie się z psychologiem/psychiatrą przy pomocy komputera czy też telefonu eliminuje trudności związane z dojazdem, a także obawy, iż wyjście z domu będzie skutkowało zarażeniem się, np. koronawirusem, zwłaszcza w dobie pandemii.
Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!