Myśli samobójcze. Kiedy doświadczamy niechęci do życia

Myśli samobójcze. Kiedy chcemy zakończyć swoje cierpienie

Gdy doświadczamy długotrwałego bądź bardzo intensywnego cierpienia, mogą w nas pojawiać się myśli dotyczące niechęci do życia – określane jako myśli rezygnacyjne. Mogą one przekształcić się w myśli samobójcze, czyli odnoszące się do chęci odebrania sobie życia. Jak zauważa nasza ekspertka, psycholożka Adrianna Smurzyńska:

Głównym ich motywem jest chęć ustania przytłaczającego cierpienia, odbieranego jako niemożliwe do przezwyciężenia.

I przyznaje:

U wielu osób takie myśli nie trwają długo i mijają same, u części jednak – przekształcają się w zamiary i plany samobójcze, gdy taka osoba zaczyna rozważać, w jaki sposób odebrać sobie życie i przygotowuje się do tego.

Ból psychiczny, bezradność, brak nadziei

Co przeżywa osoba, którą dotykają myśli samobójcze? Psycholożka Adrianna Smurzyńska odpowiada:

Dominującym doświadczeniem osoby, której towarzyszą myśli samobójcze jest cierpienie. Określa się ono jako mieszaninę bólu psychicznego, bezradności i braku nadziei, którym towarzyszy często poczucie krzywdy, wstydu, poniżenia, osamotnienia czy silnego lęku. Przy takich doznaniach myślenie zawęża się do jednego rozwiązania – może się wydawać, że nie ma innego wyjścia, jak odebrać sobie życie.

W wewnętrznym świecie takiej osoby dominuje poczucie osamotnienia, izolacji i niezrozumienia, nawet jeśli ma ona w swoim otoczeniu bliskie jej osoby.

Przeżywane napięcie, które wydaje się niemożliwe do wytrzymania ani zmniejszenia wzbudza agresję kierowaną na samą/samego siebie. Najczęściej w tego typu myśleniu obecna jest ambiwalencja – obok chęci zniszczenia siebie istnieje chęć utrzymania życia. To ona jest motywem szukania pomocy - zauważa.

Myśli samobójcze. Czynniki ryzyka

Trudno jednoznacznie określić przyczyny myśli samobójczych, można jednak wskazać czynniki ryzyka ich wystąpienia. Wśród nich można wyróżnić z jednej strony długotrwałe doświadczenia wpływające na trudne do zniesienia cierpienie, takie jak:

• problemy w środowisku rodzinnym,
• przewlekłe choroby somatyczne,
• zaburzenia psychiczne,
• uzależnienia,
• doświadczenie odrzucenia przez grupę społeczną.

Dodatkowym czynnikiem może być intensywny stres wywołany kryzysami życiowymi, doświadczeniem przemocy, czy samobójstwem w otoczeniu.

Istotny w tym kontekście jest również brak zasobów psychicznych pozwalających unieść przeżywany ból psychiczny, takich jak: dostęp do dobrych wspomnień i wyobrażeń na temat przyszłości, umiejętność dbania o własne potrzeby emocjonalne, zdolność do szukania i przyjmowania wsparcia z otoczenia i od profesjonalistów, umiejętność regulacji emocji, wyrozumiałość w stosunku do własnych niepowodzeń, czy poczucie wpływu - wylicza psycholożka

Myśli samobójcze. Gdzie szukać pomocy?

Pojawienie się myśli samobójczych może być elementem kryzysu psychicznego. Warto w takich chwilach skorzystać ze wsparcia zarówno zaufanych osób, jak i specjalistów od zdrowia psychicznego. Nasza ekspertka przekonuje:

Szukanie pomocy w takich chwilach jest aktem odwagi i przejawem tego, że chcemy sobie pomóc. Wspierać nas mogą w takich chwilach specjaliści dyżurujący w telefonach zaufania oraz ośrodkach interwencji kryzysowej. Dobrze też udać się do przychodni/ poradni zdrowia psychicznego/centrum zdrowia psychicznego – każdej instytucji, gdzie można uzyskać pomoc psychologa, psychoterapeuty i psychiatry.

Przy krótkotrwałych i mało nasilonych myślach samobójczych można udać się na konsultację do ośrodka interwencji kryzysowej lub poradni zdrowia psychicznego. Jednocześnie dobrze jest zadbać o swoje potrzeby emocjonalne, dobre relacje z innymi i rozwijanie tego, co dla nas ważne.

Jeśli myśli te są nawracające, ale nie towarzyszy im zamiar samobójczy, dobrze skorzystać z dłuższej pomocy psychoterapeuty i psychiatry. Wspólnie można się wtedy zająć trudnymi doświadczeniami, na bazie których myśli samobójcze mogły się rozwinąć oraz opracować sposoby radzenia sobie z nimi, w tym plan działania w razie gdyby przekształciły się one w zamiar odebrania sobie życia.

Jeśli myśli są silne i towarzyszy im zamiar samobójczy, szczególnie gdy pojawia się konkretny plan ich urzeczywistnienia – najlepiej udać się do oddziału ratunkowego lub wezwać karetkę dzwoniąc na 112.

Jak wesprzeć bliską osobę z myślami samobójczymi? Psycholog: nie krytykować

Wspierając osobę z myślami samobójczymi, warto dbać zarówno o nią, jak i o siebie. Nasza ekspertka podkreśla, jak ważne jest aby przyjąć taką osobę z tym co przeżywa bez krytykowania czy przekonywania do innego sposobu myślenia.

Istotne jest przy tym bycie obok i wysłuchanie, jak również towarzyszenie w udaniu się po odpowiednią pomoc. Może to być pokierowanie do specjalisty, udanie się z tą osobą na wizytę i poczekanie na nią, zadzwonienie pod 112 jeśli zachodzi taka konieczność - wylicza psycholożka.