Depresja dziecka. Psycholog: zamiast złotych porad - wspierające słowa

Sygnały depresji: izolowanie się, zaburzenia snu i apetytu, samookaleczenia

Nasza ekspertka zwraca uwagę na to, że depresję u dziecka zauważa się dopiero, gdy jest już ona w dość zaawansowanym stadium. Wtedy kiedy zmiany w jego zachowaniu są już wyraźne.

Szkoła może zacząć sygnalizować problemy z koncentracją, ucieczki z lekcji, izolowanie się od rówieśników. Dziecko mniej czasu spędza na tym, co je interesuje, może mieć zaburzenia snu i apetytu, podejmuje zachowania ryzykowne. Czasem zauważa się u dziecka samookaleczenia.

I jak przekonuje:

Samookaleczenia jest często sposobem dziecka na poradzenie sobie z bardzo silnym napięciem emocjonalnym, które przeżywa w związku z etapem rozwojowym – a nie chęcią popełnienia samobójstwa. Ważne jest jednak, aby takich zachowań nie lekceważyć i udać się do specjalisty, który będzie próbował dotrzeć do źródła tego postępowania.

Uwagę powinna zwrócić depresyjna triada, czyli destrukcyjne myślenie w trzech obszarach: o sobie, o swoim życiu, o przyszłości. Co ważne:

Im mniejsze dziecko sygnalizuje takie odczucia, tym szybciej należy udać się do specjalisty po wsparcie i pomoc - uczula Magdalena Łabik.

Depresja u dzieci i młodzieży

Jak spędzić z dzieckiem Wielkanoc? Psycholog podpowiada rodzicom

Adaptacja przedszkolna: zacznij przygotowania wcześniej. Wskazówki psychologa dziecięcego

Krztusiec. Szczególnie niebezpieczny u niemowląt

Drgawki gorączkowe u dziecka. Co robić? Zachować spokój

Kolka niemowlęca. Mały czy duży problem?

Depresja rodzica = depresja dziecka

Brak zrozumienia w rodzinie, wykluczenie wśród rówieśników, brak wsparcia ze strony nauczycieli - to najsilniejsze czynniki wyzwalające pogorszenie nastroju wśród dzieci i młodzieży.

Na pytanie o przyczyny depresji u młodych pacjentów, nasza ekspertka odpowiada jednak:

Obecnie nie doszukuje się przyczyny depresji, tylko skupia się na leczeniu jej objawów. Ważne jest zauważenie, czy w rodzinie nie ma historii występowania tego schorzenia, ponieważ może ono determinować wzorce radzenia sobie z emocjami.

I jak dodaje:

Dziecko zawsze widzi więcej niż mogłoby się wydawać, więc ważne jest, aby z nim rozmawiać, odpowiadać na jego pytania. Oczywiście w dostępny dla niego sposób, w przeciwnym razie będzie odczuwało niepewność czy poczucie winy.

Jak rozmawiać z dzieckiem chorym na depresję?

Psycholog podkreśla jak ważne jest, aby w rozmowie z dzieckiem chorującym na depresję okazać mu wsparcie i szacunek.

Nie jest to równoznaczne z odpuszczaniem mu codziennych, podstawowych obowiązków, ale może ze zmianą wymagań co do niego. Każdy, chociażby najmniejszy sukces, będzie sprzyjać poprawie jego samopoczucia - przekonuje Magdalena Łabik. 

Nasza ekspertka zwraca uwagę, jakie komunikaty kierować w stronę dziecka:

W rozmowie z chorym, nie należy udzielać mu „złotych rad” takich jak „ogarnij się, inni mają gorzej”, „nikt się za ciebie nie nauczy” czy zadawać pytań typu „za co mi to fundujesz?”, „jakie ty możesz mieć problemy w tym wieku?”.

Wspierające będą natomiast słowa takie jak:

• „jesteś dla mnie najważniejszy”
• „wierzę w ciebie”
• „Jak mogę ci pomóc?”
• „kocham cię takim jakim jesteś”
• „każdy może zachorować na depresję i nie jest to twoja wina”.

Depresja dziecka. Co może nauczyciel?

Warto też wiedzieć, co zrobić w sytuacji, gdy niepokojące zachowania dziecka zgłaszane rodzicom przez nauczyciela, nie są motorem do podjęcia przez nich odpowiednich działań.

Szkoła ma prawo powiadomić o sytuacji dziecka sąd opiekuńczy. Dziecko natomiast samo może zadzwonić na bezpłatny telefon zaufania 116 111 przy Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę - podpowiada nasza ekspertka.

W szkole warto mówić o problemie. Psycholog podkreśla jednak, że należy to robić z wyczuciem:

Typowe pogadanki często wywołują bunt, zachowania przeciwstawne, ponieważ młodzi raczej stronią od tego, co myślą i mówią dorośli, chcą być na przekór. Podobnie jest z filmami, które pokazują losy bohaterów z problemami.

Młodzi ludzie często identyfikują się z postaciami, o którym słyszą, dlatego mogą mieć tendencje do podejmowania zachowań takich samych jak oni, także tych niebezpiecznych.

Natomiast werbalizowanie przez młodych ludzi odpowiedzi na pytania typu: Jak myślicie, dlaczego samookaleczanie jest złe może przynieść oczekiwaną refleksję - podpowiada Magdalena Łabik.

Depresja dziecka. Wskazania do hospitalizacji

Co jest wskazaniem do hospitalizowania dziecka w przypadku depresji? Nie są to myśli samobójcze same w sobie, są nim dopiero takie sygnały jak:

• wyraźne komunikowanie zamiaru odebrania sobie życia;
• kiedy dziecko mówi samo, że chce iść do szpitala, bo źle się czuje;
• pisanie listu pożegnalnego, posiadanie dużej ilości leków;
• niepokój wśród najbliższych przyjaciół dziecka;
• dotychczas miało już miejsce udaremnienie próby samobójczej;
• nieskuteczne leczenie farmakologiczne (zdaniem psychiatry, dr n.med. Anny Zielińskiej; za: Chatizow, 2018).

Depresja dziecka. Wizyta u specjalisty, leki antydepresyjne

Konsultacja z psychiatrą czy psychologiem nadal często jest postrzegana jako stygmatyzująca. Dlatego nasza ekspertka podkreśla:

Lekarzy obowiązuje tajemnica zawodowa i nikt poza nimi nie ma dostępu do dokumentacji leczenia. Ponadto współczesne leki przeciwdepresyjne nie są uzależniające czy upośledzające normalne funkcjonowanie. Jeśli coś jest nie tak, to tylko dlatego, że owo leczenie nie działa i należy je skonsultować z lekarzem w celu zmiany leków.