Straszenie dzieci. Kiedy rodzice serwują dzieciom lęki i nieufność

Psycholog o tym dlaczego straszymy dzieci

Redakcja: Złym panem, babą jagą, gniewem taty lub mamy. Rodzice często sięgają po metodę dyscyplinującą dzieci jaką jest straszenie a pomysłów na to, kogo i czego używać jako takich straszaków nie brakuje. Co na ten temat myśli psycholog dziecięcy?

Agnieszka Dąbrowska: Wychowywanie dzieci to proces niezwykle trudny i wyczerpujący i każdemu rodzicowi zdarza się czasem tracić cierpliwość, jak też doświadczać dużej bezradności.

W sytuacjach, gdy dziecko przekracza stawiane przez rodzica granice lub brakuje czasu na spokojne omówienie kłopotliwej sytuacji, opiekunom zdarza się sięgać po tak zwane “straszaki”, czyli komunikaty, które poprzez wzbudzenie w dziecku lęku mają doprowadzić do współpracy i szybkiego wykonania polecenia opiekuna.

Owe straszaki rzeczywiście potrafią być skuteczne i przynieść natychmiastowy efekt, co dla rodziców bywa często bardzo kuszące. Należy jednak pamiętać, że w dalszej perspektywie straszenie dzieci powoduje znacznie więcej problemów niż ewentualnych korzyści.

Wiek metrykalny a wiek skorygowany: kluczowa różnica przy ocenie rozwoju wcześniaka

Ośmioletni chłopiec uratował mamę. Tak reagować powinni wszyscy

Syndrom „grzecznej dziewczynki”: dlaczego córka nigdy nie mówi „nie” i czym to grozi?

Europejski Tydzień Autyzmu: co warto wiedzieć, aby lepiej zrozumieć i wspierać osoby z ASD

Wysoko wrażliwe dziecko – jak rozpoznać i jak wspierać, by nie przeciążyć emocjonalnie?

Rodzicielskie poczucie winy i perfekcjonizm – jak sobie z nimi radzić?

Straszenie dziecka psuje relację z rodzicem

Jakie mogą być skutki straszenia dziecka dla relacji z rodzicami i otoczeniem?

Straszenie dzieci przede wszystkim osłabia relacje z rodzicem i niszczy jego autorytet. Pamiętajmy, że dzieci są bystre i wyjątkowo szybko się uczą. Prędzej, czy później zorientują się, że przedstawiane groźby nie są realne i mogą uznać rodziców za kłamców, przestać im ufać. Jeżeli to, co mówił rodzic okaże się nieprawdziwe to dla dziecka jest to informacja o tym, że słów rodzica nie należy brać na poważnie i można je ignorować. W konsekwencji prowadzi to jeszcze większego nieposłuszeństwa i braku współpracy.

Warto zwrócić też uwagę na to, że kiedy dziecko słyszy, że ktoś z dorosłych może zrobić mu krzywdę, to w sytuacji realnego zagrożenia nie zwróci się z prośbą o pomoc do takiej osoby, bo przecież jest to ktoś zły, ktoś kto nakrzyczy lub porwie.

Czasem zdarza się też, że rodzice straszą dzieci sobą nawzajem, co powoduje, że dziecko zaczyna się tego rodzica obawiać i kreuje sobie jego negatywny obraz.

To serwujemy dzieciom. Nieufność, lęk, brak poczucia bezpieczeństwa

Czy poprzez stosowanie takiej metody wychowawczej dziecko staje się lękliwe i nieufne?

Zdecydowanie tak. Straszenie wzmacnia w dziecku postawę lękową i mechanizm unikania zagrożenia, który sprawia, że młody człowiek nie ma szansy doświadczyć tego, że potrafi sobie dać radę nawet w wyjątkowo trudnych sytuacjach. Dzieci, które dorastają w przekonaniu, że świat dookoła nich jest niebezpieczny i zagrażający zwyczajnie boją się tego, co je otacza, są mniej otwarte na nowe doświadczenia i mają ograniczone zaufanie do innych ludzi. Trudno jest bowiem czuć się bezpiecznie w kontakcie z dorosłymi, kiedy przedstawiani są oni jako osoby mogące wyrządzić jakąś krzywdę.

Dowiedz się więcej

o zdrowiu psychicznym i pomocy psychologicznej

Sprawdź

Moczenie nocne, koszmary senne, wybuchy złości

Jakie mogą być jeszcze skutki straszenia dziecka?

Lęk wiąże się z dużym napięciem, zatem dziecko, które się boi może być bardziej wrażliwe, rozdrażnione, jak też reagować w sposób impulsywny, czy agresywny. Konsekwencją odczuwanego lęku mogą być też wybuchy złości, koszmary senne, a nawet moczenie się.

Jakie mogą być konsekwencje w dorosłym życiu?

Dorośli, którzy w dzieciństwie byli straszeni i dorastali w poczuciu zagrożenia z reguły są bardziej podatni na stres, mniej pewni siebie, wycofani i mają trudność z budowaniem relacji opartych na zaufaniu. Zastraszanie może też prowadzić do rozwoju zaburzeń lękowych i poważnych kłopotów w codziennym funkcjonowaniu.

Co zamiast straszenia. Psycholog podpowiada

Co może przynieść lepszy skutek niż straszenie dziecka?

Dużo lepszym pomysłem od straszenia będzie rozmowa z dzieckiem. Podczas rozmowy możliwe jest wyjaśnienie tego, czego rodzic oczekuje i na co nie wyraża zgody. Oczywiście jest to metoda, która wymaga czasu i często kilkukrotnego powtórzenia, pozwala jednak dziecku dobrze rozumieć sytuacje i nie narusza zaufania do rodzica.

Pamiętajmy, że dzieci lubią być traktowane podmiotowo i na poważnie, więc chętniej dostosują się do oczekiwań dorosłych, kiedy zostaną im one rzeczowo przedstawione. Jeśli zależy nam na tym, żeby dziecko zachowywało się w określony sposób to dobrze jest też zwracać uwagę na jego starania i doceniać to, co robi dobrze.

Koncentrując się na tym, co podoba nam się w postępowaniu dziecka motywujemy je do powtarzania tych właśnie zachowań.