Wypalenie zawodowe - narastający problem. Jak je zdiagnozować?

Co oznacza syndrom wypalenia zawodowego?

Wypalenie zawodowe kojarzone jest przede wszystkim z brakiem motywacji do pracy. To jednak nie oddaje skali tego zjawiska.

Wypalenie zawodowe to zespół złożonych symptomów na poziomie psychicznym oraz fizycznym, które nie pozwalają na pracę i zdrowe funkcjonowanie. Wypalenie zawodowe zostało wpisane przez Światową Organizację Zdrowia do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób. Oznacza to, że jest traktowane jako choroba - wyjaśnia nasz ekspert, psycholog Dominika Mastalerz.

Pracownik doświadcza chronicznego obciążenia emocjonalnego. A symptomy są mocno związane z miejscem jego pracy.

Syndrom DDD. Kiedy rodzina odciska piętno na dorosłym życiu

Co to jest wypalenie życiowe? Psycholog: stosuj 9 ważnych zasad

Rozwód rodziców. Jak przygotować się do rozmowy z dzieckiem?

Kryzys życiowy. Kiedy tracisz grunt pod nogami

Dobrostan psychiczny. Jak czerpać satysfakcję z codzienności?

Załamanie nerwowe. Kiedy organizm daje ci czerwoną kartkę

Wypalenie zawodowe. Objawy wypalenia zawodowego

Rozróżnia się trzy fazy wypalenia zawodowego. To po pierwsze - emocjonalne wyczerpanie. W tej fazie pracownik odczuwa skrajne zmęczenie psychiczne i fizyczne. Brak mu energii i zapału do pracy. Jest rozdrażniony, działa impulsywnie i łatwo wybucha złością.

Kolejny etap - depersonalizacja, która objawia się dystansem do współpracowników, negatywizmem myślenia, unikaniem kontaktu i bezosobowym charakterem relacji w miejscu zatrudnienia.

Trzecia faza to brak poczucia osobistych osiągnięć i kompetencji w wykonywanej pracy. Odznacza się zmniejszoną wydajnością w pracy i obniżoną samooceną pracownika.

Pojawia się też szereg objawów psychosomatycznych, takich jak bóle głowy, częste infekcje, bóle brzucha, bóle pleców czy problemy ze snem.

Wypalenie zawodowe. Perfekcjoniści cierpią najbardziej

Wśród powodów wypalenia zawodowego kluczowy jest chroniczny stres związany z obowiązkami wykonywanymi w miejscu pracy.

Powstające rozbieżności pomiędzy realiami pracy a własnymi oczekiwaniami, jak również bagatelizowanie długotrwałego niezadowolenia z wykonywanej pracy - podkreśla Dominika Mastalerz.

Nasz ekspert zauważa, że istotną rolę odgrywają ponadto czynniki osobowościowe. Osoby, które są podatne na wypalenie zawodowe to najczęściej perfekcjoniści.

Ponadto wskazuje na szereg czynników mogących wpływać na powstawanie syndromu wypalenia zawodowego, takich jak:

• częste występowanie poczucia walki lub zagrożenia,
• indywidualna odpowiedzialność za działania w firmie i skutki finansowe,
• częste konflikty i presja,
• trudności w podejmowaniu decyzji,
• konieczność sprawowania nieustającej kontroli,
• dyspozycyjność wobec współpracowników,
• odpowiedzialność kierownicza,
• konieczność kontrolowania własnych zachowań w warunkach stałej ekspozycji społecznej,
• praca w ciągłym niedoczasie
• zaniedbywanie rodziny i życia osobistego.

Zawody narażone na wypalenie zawodowe

Eksperci podkreślają, że wypalenia zawodowego mogą doświadczać pracownicy w każdym zawodzie. Jednak praca odznaczająca się dużym zaangażowaniem społecznym, emocjonalnym i poznawczym związana jest ze zwiększonym ryzykiem.

Poza tym, osoby zajmujące stresogenne stanowiska np. kierownicze oraz wymagające bezpośrednich i intensywnych kontaktów interpersonalnych, są najbardziej narażone na odczuwanie symptomów wypalenia zawodowego.

Dużą grupę stanowią tutaj nauczyciele, służba medyczna, pracownicy socjalni, handlowcy, policjanci i osoby zajmujące stanowiska urzędnicze.

Wypalenie zawodowe. Narastający problem w Polsce

Nie ma wątpliwości, że zjawisko wypalenia zawodowego jest bardzo częste. Podaje się, że w Polsce ponad 65% pracowników odczuwa jego symptomy.

Dotyczy to zarówno kobiet jak i mężczyzn, w szczególności osób pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, które są na rynku pracy od wielu lat - informuje psycholog.

Co istotne, eksperci podkreślają, że staż pracy nie odgrywa znaczącej roli. Syndrom wypalenia zawodowego mogą odczuwać nawet młodzi ludzie, wchodzący dopiero na rynek pracy.

Pomoc psychologiczna

Setki lekarzy i specjalistów w jednym miejscu.

Sprawdź!

Psycholog radzi jak uniknąć wypalenia zawodowego

Jak zauważa psycholog, warto stawiać siebie na pierwszym miejscu i ustalić własny system wartości. Ważna jest równowaga między życiem prywatnym a zawodowym.

Warto ćwiczyć elastyczność i dystans do sprawowanych obowiązków. Zaakceptować swoje ograniczenia oraz zauważać własne potrzeby psychiczne i fizyczne - wylicza Dominika Mastalerz.

Co jeszcze można zrobić, aby poradzić sobie z wypaleniem zawodowym? To nie takie trudne:

Zadbać o ciało i dietę, wykonywać codzienną gimnastykę rozładowującą stres. Zadbać o relacje ze współpracownikami. Zmniejszać intensywność i ilość godzin poświęcanych pracy.

Jeżeli pracownik odczuwa symptomy fizyczne i psychiczne związane z wypaleniem zawodowy należy poszukać pomocy u specjalisty: psychologa, psychoterapeuty, psychiatry.

L4 na wypalenie zawodowe? To nie takie proste

Czy  specjalista może wystawić zwolnienie lekarskie na wypalenie zawodowe? To niestety nie taka oczywista sprawa. Mówi psychiatra Gniewko Więckiewicz:

Formalnie, wypalenie zawodowe nie ma kodu w stosowanej na dzień dzisiejszy przez ZUS klasyfikacji chorób (ICD-10) - zauważa lekarz.

Przyznaje jednak:

Ale przebiega ono najczęściej z szeregiem innych dolegliwości, na które pośrednio można otrzymać zwolnienie lekarskie, np. bezsenność, nerwica czy zaburzenia nastroju. Zdarzało mi się wystawić takie zwolnienie, gdzie wypalenie zawodowe było przyczyną zaburzeń, które można „zakodować” dla ZUSu.