Jak pies z kotem. Agresja wśród rodzeństwa

Zachowania agresywne wieku dorastania

Raport UNICEF prezentuje smutne, statystyczne fakty na temat agresji wśród polskich nastolatków.

W Polsce 48% uczniów w wieku 13-15 lat deklaruje, że co najmniej raz w ciągu ostatnich kilku miesięcy doświadczyło przemocy ze strony rówieśników w szkole. Gorszy wynik uzyskała m.in. Kanada (50%), Francja (51%) czy Węgry (51%). Najgorzej w zestawieniu wypada Litwa (66%) i Łotwa (63%) - czytamy w raporcie „An Everyday Lesson: #ENDviolence in Schools”

Nasza ekspertka Sylwia Rosłaniec wyjaśnia, co należy rozumieć przez agresję rówieśniczą:

Zachowania agresywne wieku dorastania odnoszą się do działań i zachowań młodzieży w okresie dojrzewania, które są zarówno werbalne, jak i fizyczne, i które mają na celu zaszkodzenie innym osobom lub ich mieniu. Agresja w tym okresie rozwojowym może przybierać różne formy, takie jak przemoc fizyczna, przemoc werbalna, znieważanie, prześladowanie, zastraszanie, niszczenie mienia lub pobudzanie do walki.

Psycholożka zaznacza, że do zachowań agresywnych adolescentów należy zaliczyć nie tylko przemoc werbalną i fizyczną, ale również: cyberprzemoc, agresję seksualną, pobudzanie do walki i manipulację, niszczenie przedmiotów i otoczenia, prześladowanie oraz znieważanie.

Szczególną uwagę zwraca pojęcie cyberprzemocy, której doświadcza ponad połowa polskich uczniów:

Cyberprzemoc, polega na wykorzystywaniu nowych technologii, takich jak media społecznościowe, SMS-y czy e-maile, do zastraszania, szykanowania, obrażania lub poniżania innych ludzi - wyjaśnia Sylwia Rosłaniec.

Adaptacja przedszkolna: zacznij przygotowania wcześniej. Wskazówki psychologa dziecięcego

Straszenie dzieci. Kiedy rodzice serwują dzieciom lęki i nieufność

Uzależnienie dziecka od gier komputerowych. Jak je rozpoznać?

Mózg dziecka. Jak rodzice mogą zadbać o jego rozwój?

Jak wychowywać rodzeństwo? Terapeuta nie ma wątpliwości co najważniejsze

Odporność psychiczna dziecka. Rodzicu, ważne zadanie przed tobą

Agresja w rodzinie. Dlaczego rodzeństwo zachowuje się wobec siebie agresywnie?

Rodzice rodzeństwo wspominają to tak - wojna domowa, wrzaski, awantury, dokuczanie, wyzwanie, które niejednokrotnie wieńczyły rękoczyny. Wtedy interweniowaliśmy - mówią.

Dlaczego najbliżsi, nastoletni członkowie rodziny dopuszczają się wobec siebie agresji. Na to nie ma jednoznacznej odpowiedzi:

Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na agresywne zachowanie między rodzeństwem - podkreśla Sylwia Rosłaniec.

I wymienia potencjalne przyczyny dla których rodzeństwo wchodzi ze sobą w ostry, agresywny konflikt:

Rywalizacja o uwagę i zasoby

Rodzeństwo może rywalizować o uwagę rodziców, zasoby materialne, takie jak zabawki lub przestrzeń, a także o pozycję w rodzinie. Ta rywalizacja może prowadzić do agresji w celu zdobycia przewagi - wyjaśnia ekspertka.

Presja rówieśnicza

Rówieśnicy mogą wpływać na agresywne zachowanie między rodzeństwem. Jeśli dziecko ma rówieśników, którzy wykazują agresywne zachowanie, może być skłonne do naśladowania tych wzorców w stosunku do swojego rodzeństwa - tłumaczy.

Nierówność traktowania

Zazdrość i frustracja może wynikać z odczuwanej nierówności w traktowaniu przez rodziców, takiej jak różnice w ilości uwagi, obowiązkach czy nagrodach. Dzieci mogą wykazywać agresję wobec rodzeństwa jako reakcję na odczuwanie niesprawiedliwości - przekazuje Sylwia Rosłaniec.

Wśród innych powodów, które mogą wyzwalać agresję wśród rodzeństwa psycholożka wskazuje: brak umiejętności radzenia sobie ze swoimi emocjami i konfliktami przez nastolatków, brak umiejętności i narzędzi komunikacyjnych, powielanie wzorców zachowań obserwowanych w najbliższym otoczeniu:

Dzieci często uczą się przez obserwację zachowań innych, w tym swoich rodziców. Jeśli w rodzinie lub otoczeniu społecznym występuje agresywne zachowanie, dzieci mogą to naśladować w stosunku do swojego rodzeństwa - wyjaśnia Sylwia Rosłaniec z Volta Medica.

Agresja wśród rodzeństwa. Czasami winni bywają rodzice

Czasami źródłem konfliktu i agresji między rodzeństwem bywają sami rodzice:

W kwestii zachowań agresywnych między rodzeństwem, rodzice mogą popełniać pewne błędy, które mogą nasilać problemy i trudności - potwierdza ekspertka.

Okazuje się, że rodzice bądź opiekunowie niejednokrotnie nieświadomie ignorują bądź minimalizują znaczenie agresywnych zachowań wśród rodzeństwa, traktując je jako normę w procesie dorastania.

Brak reakcji na takie zachowania może sprawić, że dzieci czują się niezauważone i mogą utrwalać te wzorce - przestrzega Sylwia Rosłaniec.

Agresja między rodzeństwem może być również wynikiem braku konsekwencji rodziców

Jeśli rodzice nie wprowadzają spójnych i odpowiednich konsekwencji za agresywne zachowania, dzieci mogą nie rozumieć, że ich działania mają negatywne konsekwencje. Brak konsekwencji może przyczynić się do utrzymania lub wzrostu agresywnych zachowań - tłumaczy psychoterapeutka.

Niedopuszczalne jest również porównywanie i faworyzowanie, które może wywoływać zazdrość, frustrację i poczucie niesprawiedliwości. Równie szkodliwe zdaniem psycholożki jest nieuczciwe traktowanie rodzeństwa, brak umiejętności rozwiązywania konfliktów rodzinnych, brak empatii i bierna, a a czasami świadoma, akceptacja zachowań agresywnych:

Niektórzy rodzice akceptują agresywne zachowania między rodzeństwem jako normalne lub niezbyt poważne. To może prowadzić do utrwalania takich zachowań i utrudniać budowanie zdrowych relacji między rodzeństwem - wyjaśnia Sylwia Rosłaniec.

Agresja wśród rodzeństwa. Na co należy zwrócić uwagę?

Psycholożka podkreśla, że kluczem do porozumienia między rodzeństwem jest wysoka jakość komunikacji, w której stawia się na otwartość, szczere wyrażanie uczuć i myśli, a także umiejętność słuchania.

Rodzice, opiekunowie i nauczyciele w szczególny sposób powinni dbać o kształtowanie empatii i postawy szacunku:

Wspieranie rozwoju empatii i szacunku wobec siebie nawzajem jest kluczowe. Wspieranie zrozumienia i akceptacji różnic między rodzeństwem może przyczynić się do budowania zdrowych relacji i zmniejszać ryzyko zachowań agresywnych - wyjaśnia Sylwia Rosłaniec.

Jest to możliwe dzięki wsparciu emocjonalnemu i atmosferze bezpieczeństwa.

Ważne jest, aby rodzice byli dostępni emocjonalnie i wsparli dzieci w radzeniu sobie ze swoimi uczuciami - podkreśla.

Dla uniknięcia ryzyka zachowań agresywnych wśród rodzeństwa ważna jest edukacja w zakresie rozwiązywania konfliktów:

Konflikty między rodzeństwem są nieuniknione, dlatego ważne jest, aby nauczyć dzieci zdrowych, konstruktywnych strategii rozwiązywania konfliktów. Rodzice mogą wspierać rozumienie perspektyw drugiej osoby, negocjacje, kompromisy i poszukiwanie rozwiązań win-win w konfliktach - dodaje terapeutka.

Drogą do tego może okazać się tworzenie okazji do współpracy i wspólnej zabawy:

Zachęcanie dzieci do współpracy, wspólnej zabawy i pomocy sobie nawzajem rozwija pozytywne relacje. Wspólne działania, dzielenie obowiązków domowych i wspieranie siebie nawzajem budują więzi i pozytywne relacje - tłumaczy Sylwia Rosłaniec.

Agresja wśród rodzeństwa. Kiedy i gdzie należy szukać pomocy?

Jeśli w rodzeństwie występują poważne problemy z agresją, ważne jest, aby szukać pomocy i wsparcia. Warunkiem skuteczności udzielanej pomocy jest wczesne rozpoznanie problemu.

W takiej sytuacji warto postawić na szczerość i uczciwość, a także szukać pomocy w środowisku zewnętrznym:

Warto skontaktować się z nauczycielami, pedagogiem szkolnym lub psychologiem szkolnym. Oni mogą udzielić dodatkowej pomocy, wskazówek, wsparcia emocjonalnego lub informacji na temat programów edukacyjnych, które mogą pomóc w radzeniu sobie z agresywnymi zachowaniami i wskazać odpowiednie strategie zarządzania konfliktami - radzi Sylwia Rosłaniec.

Zachęca również do skorzystania z pomocy terapeuty:

Jeśli zachowania agresywne między rodzeństwem są poważne i trudne do rozwiązania, warto skonsultować się z terapeutą specjalizującym się w pracy z rodzinami lub dziećmi. Terapeuta może pomóc zidentyfikować przyczyny problemu, opracować strategie radzenia sobie i wspierać rodzeństwo w budowaniu zdrowych relacji. Może zapewnić indywidualne poradnictwo lub terapię rodzinną.