Tabletka “dzień po” - mechanizm działania i najczęściej występujące skutki uboczne

Czym jest tabletka “dzień po”?

Tabletka dzień po to bezpieczna i skuteczna opcja antykoncepcji awaryjnej. Kobiety sięgają po nią, gdy inne formy zapobiegania ciąży okazują się nieskuteczne, czy też w przypadku braku ich zastosowania w czasie stosunku. Skuteczność tego leku jest niezwykle wysoka, należy jednak pamiętać, że na efektywność jej działania wpływ ma wiele czynników m.in. czas, jaki minął od stosunku, liczba stosunków bez zabezpieczenia, ogólna płodność partnerów, ich wiek, czy faza cyklu miesiączkowego. Tabletka dzień po, powinna zostać przyjęta jednorazowo, chyba że w ciągu 2 godzin od przyjęcia leków, kobieta zwróci zawartość żołądka. Wówczas należy koniecznie przyjąć drugą dawkę leku.

Najważniejsze jest, aby zażyć ją jak najszybciej po odbytym stosunku. W zależności od rodzaju otrzymanej Tabletki dzień po na e-Receptę, kobieta lek powinna przyjąć w ciągu 72h lub 120h po niezabezpieczonym stosunku. Jednakże zalecane jest przyjęcie w ciągu pierwszych 24h po stosunku, wtedy lek osiąga największą skuteczność.

Co zrobić, gdy pęknie prezerwatywa? Recepta na tabletkę dzień po w kilka minut

Recepta na ellaOne, gdy cykl nagle się wydłużył. Jak interpretować tę zmianę?

Antykoncepcja awaryjna na receptę: ile czasu mamy na reakcję?

Escapelle na receptę: jak szybko zapobiec nieplanowanej ciąży?

Antykoncepcja awaryjna na receptę dla kobiet z naturalnie krótką fazą lutealną

Recepta na Escapelle przy nagłej zmianie masy ciała. Czy waga wpływa na skuteczność?

Rodzaje tabletek i ich działanie

Zapłodnienie możliwe jest w ściśle określonym czasie w trakcie cyklu miesiączkowego (podczas owulacji). Owulacja polega na uwolnieniu komórki jajowej z pęcherzyka Graffa do jajowodu pod wpływem działania LH i FSH (na 14 dni przed krwawieniem), gdzie zwykle dochodzi do zapłodnienia, które jest wynikiem połączenia plemnika z komórką jajową. Należy pamiętać, że komórka jajowa może przeżyć w jajowodzie 24h, natomiast zdrowy plemnik spędza w drogach rodnych ok. 3 dni, co sprawia, że do zapłodnienia może dojść nawet kilka dni po stosunku. Efektem działania tabletki “dzień po” jest niedopuszczenie do uwolnienia komórki jajowej do jajowodu, nie może ona więc zostać zapłodniona przez plemniki i nie dochodzi do zapłodnienia.

Escapelle

Substancją czynną tego preparatu jest lewonorgestrel wykazujący działanie podobne do progesteronu. Wpływając na endometrium tworzy barierę dla migracji plemników w drogach rodnych oraz blokuje zagnieżdżenie zarodka. Wywiera także wpływ na skład śluzu szyjkowego, a w okresie przedowulacyjnym hamuje owulację.

Jak przyjmować Escapelle?

Należy zastosować 1 tabletkę doustnie, jak najszybciej po stosunku,  najlepiej do 12h, nie później niż po 72h. Jeśli do 3h po zażyciu wystąpią wymioty, zaleca się natychmiast ponowić przyjęcie jeszcze jednej dawki.

Cena za jedną tabletkę wynosi ok. 30 - 35 zł.

e-Recepta na Escapelle

ellaOne

Substancja czynna (uliprystal) wykazuje działanie częściowo antagonistyczne dla progesteronu (progesteron umożliwia zagnieżdżenie zarodka w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży),  hamuje lub opóźnia owulację. Wpływa bezpośrednio na endometrium, a jego skuteczność jest podobna do lewonorgestrelu.

Jak przyjmować ellaOne?

Zaleca się stosowanie doustne w ciągu 120 h (5 dni) od stosunku płciowego (czyli czas na przyjęcie tabletki jest dłuższy niż w przypadku Escapelle), można przyjąć w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego. Jeśli do 3h po zażyciu wystąpią wymioty, zaleca się natychmiast ponowić przyjęcie jeszcze jednej dawki.

Cena za jedną tabletkę wynosi ok. 90 - 95 zł, skuteczność jej działania natomiast wynosi 97,9% (wśród badanych kobiet, które przyjęły pigułkę 48-120h po niezabezpieczonym stosunku w ciążę zaszło 2,1% z nich).

e-Recepta na ellaOne

Skutki uboczne antykoncepcji awaryjnej

Ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych po zażyciu tabletki “dzień po”, zaleca się jej stosowanie tylko w sytuacjach awaryjnych. Zawiera ona duże dawki hormonów, dlatego też aby nie doszło do rozregulowania gospodarki hormonalnej organizmu, nie może ona długofalowo zastępować standardowych form antykoncepcji.

Jakie znamy skutki uboczne stosowania tych środków? (wg. rodzaju):

Skutki uboczne po zażyciu Escapelle

• brak apetytu,
• nudności i wymioty,
• biegunka,
• zawroty i bóle głowy,
• depresja,
• migrena,
• odczyny alergiczne,
• brak miesiączki (zaburzenia cyklu powinny się uregulować do 2 miesięcy od zażycia tabletki, jeśli tak się nie stanie należy skontaktować się z lekarzem).

Skutki uboczne po zażyciu ellaOne

• ból i zawroty głowy,
• zaburzenia nastroju,
• bóle mięśni,
• bóle pleców,
• brak miesiączki,
• bóle miednicy,
• wrażliwość i bolesność piersi (pomóc mogą delikatne masaże i/lub ciepła kąpiel),
• zmęczenie,
• nudności i wymioty,
• ból brzucha (podobny do bólów miesiączkowych, zaleca się ciepłe okłady),
• biegunka,
• niepokój,
• bezsenność,
• nadmierna ruchliwość,
• upławy,
• uderzenia gorąca,
• gorączka,
• światłowstręt,
• bóle pochwy i sromu,
• pragnienie.

Należy wziąć pod uwagę, że bóle i zawroty głowy po zażyciu tabletki mogą powodować zaburzenia percepcji, dlatego rekomenduje się powstrzymanie od prowadzenia pojazdów i maszyn w dzień jej przyjęcia.

Pomimo licznych skutków ubocznych antykoncepcja postkoitalna nie ma długofalowego wpływu na poziom płodności. Jej celem jest opóźnienie momentu owulacji, a więc istnieje możliwość zajścia w ciążę nawet w trakcie trwania tego samego cyklu, w którym tabletka została przyjęta.

Przeciwwskazania do stosowania tabletki “dzień po” (wg. rodzaju)

Mimo wysokiej skuteczności i powszechności antykoncepcji postkoitalnej, w niektórych przypadkach warto przemyśleć jej zażycie. Jakie znamy przeciwwskazania do stosowania dwóch dostępnych na rynku preparatów?

Escapelle – przeciwwskazania do stosowania

• ciąża,
• ostre i przewlekłe choroby wątroby,
• nowotwory hormonozależne,
• zaburzenia zakrzepowo-zatorowe,
• ostra porfiria.

ellaOne – przeciwwskazania do stosowania

• ciąża,
• przyjmowanie leków zawierających progestagen,
• przyjmowanie leków z induktorami CYP3A4,
• długotrwałe przyjmowanie rytonawiru,
• przyjmowanie inhibitorów CYP3A4,
• astma,
• nietolerancja galaktozy,
• pierwotny niedobór laktazy,
• zespół złego wchłaniania glukozy i galaktozy.

Jak zdobyć tabletkę “dzień po”?

Do 2017 ellaOne można było kupić bez recepty w całej Unii Europejskiej, do teraz jest to możliwe w większości państw, prócz Polski i Węgier. Receptę na tę formę antykoncepcji może wystawić każdy lekarz, w tym lekarz medycyny rodzinnej, ginekolog czy nawet stomatolog. Lekarz nie ma prawa odmówić wypisania recepty powołując się na klauzulę sumienia, brak też jest konieczności wykonania badań, tj. USG. Zdarza się jednak, że lekarz prosi o wykonanie testu ciążowego, aby wykluczyć możliwość trwającej ciąży.

Zachęcamy do zapoznania się z naszym wcześniejszym artykułem dotyczącym niehormonalnych środków antykoncepcyjnych.