Uzależnienie dziecka od gier komputerowych. Jak je rozpoznać?

Gry komputerowe - dlaczego uzależniają?

Psycholog Mark D. Griffiths wprowadził pojęcie uzależnienia technologicznego. To niechemiczne, behawioralne zależności powstałe w wyniku interakcji człowieka z maszyną.

Wśród nich wymienia się m.in. nałogowe używanie Internetu i komputera, tzw. siecioholizm, nadużywanie telefonu komórkowego tzw. fonoholizm lub nomofobia, patologiczne używanie gier komputerowych - objaśnia nasza ekspertka, Beata Gutowska.

Korzystanie z internetu nie wymaga wysiłku, dostarcza przyjemności poprzez wzmocnienia np. polubienia, wiadomości, zabawne strony czy obrazki. Sieć daje możliwość dowolnej autoprezentacji, kreowania wirtualnej tożsamości (osoby nieśmiałe, mające trudności z radzeniem sobie ze stresem).

W Internecie dziecko nie czuje lęku przed zdemaskowaniem. W każdej chwili można zerwać kontakt z siecią. Natomiast w wirtualnych grach internetowych uczestnicy w tym samym czasie wchodzą ze sobą w interakcje. Gry umożliwiają zbudowanie innej osobowości, postaci, pod której osłoną gracz będzie występował, a ukrycie swojej prawdziwej osobowości - zauważa psychoterapeutka.

Anonimowość pozwala na swobodną ekspresję i tworzenie dowolnych postaci. Grając osoba nakłada na siebie maski, prowadząc równoległe, wirtualne życie. Wirtualne gry mogą zaspokajać podstawowe potrzeby psychologiczne człowieka  i dlatego są tak atrakcyjne.

Karol Nawrocki i snus: kontrowersyjny gest w debacie prezydenckiej. Co warto wiedzieć o tej używce?

E-papierosy, woreczki nikotynowe, tytoń: rząd ogranicza dostęp

Głód nikotynowy. Jak sobie z nim poradzić? 4 sposoby

Uzależnienia. Po jakie substancje psychoaktywne sięgają Polacy?

Wycofanie mleka modyfikowanego. GIS apeluje do rodziców niemowląt o ostrożność

Świąteczne prezenty pod lupą. Lekarze pokazują gablotę grozy: to naprawdę połykają dzieci!

Uzależnienie od gier komputerowych. Co im sprzyja?

Nasza specjalistka wskazuje na trzy czynniki, które predysponują do uzależnień behawioralnych - osobowościowe, związane z rodzicami i rodziną oraz społeczno kulturowe:

1. Czynniki osobowościowe to niskie poczucie własnej wartości, niedojrzałość emocjonalna i społeczna, trudności w zarządzaniu emocjami i stresem, potrzeba poszukiwania stymulacji i podejmowania ryzyka.
2. Czynniki związane z rodzicami i rodziną - brak rodziny, zaburzenia w zakresie więzi i relacji z bliskimi osobami, brak wsparcia emocjonalnego, problemy w komunikacji pomiędzy opiekunami a dziećmi, brak lub niskie zaangażowanie w sprawy dziecka, przemoc w rodzinie, występowanie innej dysfunkcji w rodzinie, doświadczenie odrzucenia ze strony opiekunów, osłabienie więzi rodzinnych.
3. Czynniki społeczno - kulturowe - pokazywanie w mediach konsumpcyjnego sposobu życia, nastawienie na posiadanie pewnych dóbr, propagowanie określonego wyglądu, przyzwolenie otoczenia ma wybrane formy spędzania wolnego czasu - komputer, telefon, gry, nagradzanie poprzez kupowanie drogich prezentów. Łatwy dostęp do komputera, gier, telefonu, mediów społecznościowych.

Uzależnienie od gier komputerowych. Sygnały ostrzegawcze

Wymienić można trzy fazy powstawania uzależnienia od internetu. Pierwsza faza to faza zaangażowania, oznacza ona używanie internetu okazjonalnie, jako formę rozrywki, zdobywania i przekazywania informacji.

Druga faza to faza zastępowania - w tej fazie należy być uważnym na to, co dzieje się z dzieckiem. Wyraża ona wewnętrzną postawę przebywania w sieci, kilkugodzinne przebywanie w sieci, utrata zainteresowań, pojawiają się obsesyjne myśli i sny, potrzeba utrzymywania kontaktów wirtualnych - tłumaczy psychoterapeutka uzależnień.

Faza ucieczki jest trzecią fazą i wyraża się poprzez codzienne wielogodzinne korzystanie z sieci, zaniedbywanie codziennych obowiązków, ucieczka od realnego świata, realnych relacji, trudności w radzeniu sobie w świecie rzeczywistym.

Można wskazać szereg sygnałów ostrzegawczych, które powinny zapalić rodzicom lampkę alarmową:

• granie w gry komputerowe staje się najważniejsze dla dziecka,
• zmiany nastroju,
• zaburzenia koncentracji i uwagi,
• trudności w zapamiętywaniu,
• dziecko nie reaguje na wołanie rodzica,
• prosi o dokończenie etapu gry,
• trudności z zasypianiem, ze wstawaniem,
• obniżone poczucie własnej wartości,
• dziecko staje się agresywne, wycofane, zamknięte,
• przejawia poczucie smutku i rozpaczy,
• poświęca coraz więcej czasu na gry,
• pojawiają się objawy odstawienia np. symptomy z ciała - bezsenność, drażliwość, potliwość,
• pojawia się konflikt w relacjach, w rodzinie, w środowisku,
• pojawia się konflikt potrzeb i wartości,
• kontynuuje grę pomimo konsekwencji,
• dziecko podejmuje próby ograniczenia,
• pomimo prób zaprzestania dziecko powraca do grania.

Uzależnienie od gier komputerowych. Jak pomóc dziecku?

Co robić jeśli rodzic zauważy niepokojące sygnały w zachowaniu dziecka? Psychoterapeutka Beata Gutkowska odpowiada:

Warto porozmawiać z dzieckiem o swoich spostrzeżeniach, powiedzieć o swoim zmartwieniu, o swoich uczuciach w związku z sytuacją czy jego zachowaniami. Zainteresować się jego światem wewnętrznym - zapytać o to, czego potrzebuje, co przeżywa, czego doświadcza w relacji z rodzicami, rówieśnikami. Powiedzieć o tym, co rodzic widzi, nazwać to - nie w postawie krytykującej, oceniającej czy karzącej, ale w atmosferze zrozumienia, przyjęcia i gotowości do pomocy. Zapewniać o swojej obecności i chęci pomocy.

Kolejnym krokiem byłoby ograniczenie czasu dziecku przed komputerem, ustalenie jasnych granic i warunków korzystania z sieci i komputera, skierowanie większej uwagi na dziecko, zagospodarowanie mu czasu, zapisanie na dodatkowe zajęcia. To będzie wymagało zaangażowania całej rodziny, zmiany sposobu jej funkcjonowania.

Uzależnienie dziecka od gier komputerowych. Kiedy do specjalisty?

Zdaniem naszej ekspertki, kiedy pojawia się uzależnienie w rodzinie to w zasadzie cały system rodzinny potrzebuje wsparcia z zewnątrz, ze strony specjalistów.

Warto udać się z dzieckiem do placówki, która udzieli profesjonalnego wsparcia np., do poradni leczenia uzależnień dla dzieci i młodzieży, specjalisty, który specjalizuje się w uzależnieniach i pracy z dziećmi i młodzieżą. Terapeuta zawsze jest po stronie rodziny. Udając się na wizytę terapeuta uzależnień zbierze dokładny wywiad, pomoże nazwać problem, rozpoznać skalę problemu czy konflikty, które się za tym kryją - przekonuje Beata Gutkowska.

I dodaje:

Uzależnienie dziecka od gier komputerowych jest tylko objawem, tym, co widzimy na zewnątrz. Przyczyną są inne wewnętrzne powody, niezaspokojone potrzeby, próby radzenia sobie z konfliktami, emocjami. Granie w gry komputerowe jest sposobem na regulowanie emocji przez dziecko.

Zalecana jest wizyta rodziców z dzieckiem u lekarza psychiatry w celu postawienia diagnozy, następnie psychoterapia systemowa, rodzinna, a także psychoterapia indywidualna zarówno dziecka, jak i członków rodziny.