Jak wychowywać rodzeństwo? Terapeuta nie ma wątpliwości co najważniejsze

Rodzeństwo. Jaką odgrywa rolę w życiu dziecka?

Na to pytanie nasz ekspert odpowiada krótko: ogromne! Po czym dodaje:

Posiadanie rodzeństwa może pozytywnie wpływać na wiele aspektów funkcjonowania dziecka, a także później jako dorosłego. Posiadanie rodzeństwa wspomaga i przyspiesza proces socjalizacji. Mając rodzeństwo można nauczyć się funkcjonowania w grupie. Uczymy się z jednej strony dzielić np. zabawkami, a z drugiej strony stawiania granic. Posiadanie rodzeństwa może sprawiać, że czujemy się bezpiecznie i spokojnie ponieważ możemy liczyć na wsparcie.

Psychoterapeuta Wojciech Jałoszyński przekonuje, że choć dzieci w domu mogą się niemal nieustannie ze sobą kłócić, to na „zewnątrz” częściej stają we wzajemnej obronie i się wspierają.

Mając rodzeństwo możemy poznawać jak inni reagują na nasze zachowanie, jak my reagujemy na zachowanie innych. Starsze rodzeństwo często staje się swego rodzaju „przewodnikiem” dla młodszego dziecka, które go naśladuje. W mojej pracy terapeutycznej często spotykam się z tym, że młodzież zapytano o to kto jest jej najbliższy odpowiada: mój brat albo siostra.

Straszenie dzieci. Kiedy rodzice serwują dzieciom lęki i nieufność

Uzależnienie dziecka od gier komputerowych. Jak je rozpoznać?

Jak pies z kotem. Agresja wśród rodzeństwa

Depresja nawracająca. Kiedy smutek nie odpuszcza

Zaburzenia seksualne u młodzieży. Medycyna może pomóc

Osobowość dyssocjalna. Terapia jest konieczna

Rodzeństwo w dorosłym życiu

Czy w dorosłym życiu brat lub siostra nadal są najbliższymi nam osobami? Jak zauważa nasz ekspert, idealnie jest wtedy, gdy w rodzeństwie mamy przyjaciela, przyjaciółkę, kogoś komu możemy zaufać, wygadać się. Mamy od kogoś wsparcie i możemy na bliską osobę, brata, siostrę liczyć.

Niestety częściej w gabinecie spotykam osoby, które z własnym rodzeństwem są na jakiejś płaszczyźnie skłócone. Najczęściej dotyczy to subiektywnego poczucia bycia gorzej traktowanym od pozostałego rodzeństwa. W takich przypadkach jest dużo poczucia żalu i krzywdy nie tylko do rodzeństwa ale także do rodziców - przyznaje terapeuta.

I dodaje:

Zdarzają się także konflikty na płaszczyźnie rywalizacji, nierzadko niezdrowej. Podkręcanej przez porównywanie jedno do drugiego przez rodziców. Co także jest źródłem frustracji i złości na rodzeństwo i rodziców. Czasem zdarza się jakaś zazdrość że jeden ma lepiej od drugiego, czy dorobił się więcej, dostał większy spadek itd.

Rodzeństwo. Traktuj jednakowo i nie obarczaj starszego

Wojciech Jałoszyński podkreśla rolę jednakowego traktowania w wychowywaniu rodzeństwa:

Powinno się rodzeństwo traktować jednakowo i sprawiedliwie co nie oznacza jednak że identycznie. Każde dziecko powinno czuć się akceptowane, kochane i wyjątkowe dla swoich rodziców. Obowiązki i przywileje powinny być odpowiednie dla wieku i możliwości każdego dziecka.Zatem starsze ma więcej obowiązków, ale ma także więcej przywilejów niż młodsze, może cieszyć się większą autonomią.

Nasz ekspert przekonuje, że absolutnie nie można żadnego z dzieci faworyzować, pokazywać jemu i rodzeństwu że ktoś jest lepszy, gorszy czy bardziej lub mniej „udany”.

Należy unikać wszelkiego porównywania między rodzeństwem (ale nie tylko!) ponieważ odbiera to poczucie bycia indywidualną jednostką, odbiera poczucie wyjątkowości. Miłość w tym wypadku polega na akceptacji każdego członka wspólnoty-rodziny takim jakim jest, ponieważ uczy to życia z innymi ludźmi. Daje spokój, poczucie bezpieczeństwa w niespokojnej i niebezpiecznej, ciągle zmieniającej się rzeczywistości „poza domem”.

Czego jeszcze unikać? Cedowania na starsze rodzeństwo opieki nad młodszym. I nie chodzi tutaj o jakby naturalną pomoc starszego w opiece, w odrabianiu lekcji czy w drodze do szkoły. I kiedy dzieje się to raz na jakiś czas to jest wszystko w porządku.

Inaczej kiedy starsze dziecko sprawuje faktyczną opiekę, np. stale zaprowadza i odbiera młodsze z przedszkola/szkoły, kiedy zapewnia mu pożywienie(np. gotuje czy odgrzewa jedzenie przygotowane przez rodziców). Kiedy musi pilnować młodszego z nauką i zostawać w domu kiedy nie ma dorosłych. Rozwiązywać problemy młodszego rodzeństwa - podkreśla psycholog

Mamy wtedy do czynienia z pomieszaniem ról. To właśnie z takich rodzin pochodzą dzieci które określamy jako „za szybko dojrzałe” - zwraca uwagę nasz ekspert.

To dzieci, które nie miały dzieciństwa, co w konsekwencji prowadzić może do problemów w dorosłym życiu, głównie w tworzeniu relacji z innymi ludźmi.
Pamiętajmy! To rodzice są odpowiedzialni i zobowiązani do opieki nad dziećmi. Sytuacja w której jedno dziecko drugiemu „matkuje” jest niedopuszczalna.

Pomoc psychologiczna

Setki lekarzy i specjalistów w jednym miejscu.

Sprawdź!

Starszy, środkowy, młodszy. Czy kolejność narodzin wpływa na osobowość?

Pogląd, że kolejność narodzin ma wpływ na osobowość dziecka funkcjonował niemal od początku powstania psychoanalizy. Było o tym przekonany Alfred Adler bliski przyjaciel i współpracownik Zygmunta Freuda, który na tej podstawie stworzył klasyfikację osobowości:

• pierwsze dziecko – ma tendencje konserwatywne, jest zorientowane na siłę i dominację oraz przywództwo. Jest także bardziej opiekuńcze, zdolne do przejmowania inicjatywy.
• drugie dziecko – często próbuje „doścignąć” i dorównać starszemu rodzeństwu, przez co jego rozwój wg. Aldera jest szybszy. Środkowe dziecko jest ambitne i stawia sobie wysokie cele przez co naraża się na porażki. Ma jednak tendencję do uczenia się na własnych błędach, potrafi radzić sobie z trudności przez co zwiększa swoją siłę oraz sprawczość. Rzadko kiedy są samolubne.
• ostatnie dziecko – Adler twierdzi, że najmłodsze dziecko dostaje dużo uwagi i troski zarówno od rodziców, jak i starszego rodzeństwa. Co sprawia że staje się mniej doświadczone i niezależne od innych. Najmłodsze dziecko także jest ambitne i stara się dorównać starszemu rodzeństwu, chce je nawet prześcignąć i pokonać. Jest bardzo mocno zmotywowane w dążeniu do celu. Często osiąga mistrzostwo w jakiejś dziedzinie. Jest towarzyskie, choć dużo bardziej mniej poważne i nieodpowiedzialne niż starsze dzieci.

Zdaniem jednak większości psychologów, większy wpływ na osobowość dziecka mają takie czynniki jak model rodziny i metody wychowawcze stosowane przez rodziców.

W końcu relacje na linii rodzice-dzieci, środowisko oraz doświadczenia są dużo bardziej kluczowe dla rozwoju osobowości - podkreśla Wojciech Jałoszyński.

A co z jedynakami?

Według Adlera bycie jedynakiem wiąże się z rozpieszczeniem, oczekiwaniem dogadzania i ochrony przez rodziców oraz innych ludzi, cechuje ich egocentryzm, zależność od innych, perfekcjonizm i pewna bezwzględność w dążeniu do własnych celów. Według pioniera psychoanalizy, jedynaki mogą mieć duże trudności w interakcjach z rówieśnikami oraz rywalizują z własnymi ojcami.

Jak łatwo dostrzec przekonania Adlera na temat jedynaków są dość… okrutne i stereotypowe. Mogą być bardzo krzywdzące zarówno dla dziecka, które nie ma rodzeństwa jak i samych rodziców. Przekonania te sugerują egocentryzm rodziców, który potem  dziedziczony jest przez dziecko - przyznaje nasz ekspert.

I kończy:

Byłbym bardzo ostrożnym w formułowaniu ostatecznych wniosków jaki ostatecznie wpływ na życie ma to, że nie ma się rodzeństwa. Oczywiście wpływ jakiś jest, jednak tak jak już wcześniej wspomniałem dużo ważniejsza jest postawa rodziców, ich miłość i postawy wobec dziecka. Środowisko oraz doświadczenia życiowe, które kształtują człowieka przez całe życie. Na pytanie czy lepiej, aby dziecko miało rodzeństwo czy było same? Odpowiem - to zależy. To zależy od mądrości i dojrzałości rodziców.