Zespół niespokojnych nóg odbiera szansę na spokojny sen

Zespół niespokojnych nóg. Częsta choroba neurologiczna

Jak wyjaśnia lekarz specjalista Maciej Olszewski

Zespół niespokojnych nóg (Restless Legs Syndrome RLS) jest jedną z częstych chorób neurologicznych, jest zaburzeniem ruchowo-czuciowym i jest definiowany na podstawie czterech kryteriów.

Do kryteriów, o których mówi neurolog, zaliczamy:

1) potrzebę poruszania kończynami, której towarzyszą zazwyczaj nieprzyjemne doznania czuciowe (trudne do zdefiniowania, obejmujące najczęściej przednią powierzchnię podudzi);

2) dolegliwości nasilają się lub występują jedynie w spoczynku;

3) zmniejszenie dolegliwości podczas aktywności ruchowej;

4) objawy te wykazują rytm dobowy i charakteryzują się nasileniem dolegliwości wieczorem i w nocy.

W związku z powyższym pacjenci chorujący na RLS zgłaszają zaburzenia snu, przede wszystkim trudności w zasypianiu - dodaje lekarz.

Zespół niespokojnych nóg. Rodzaje

Wyróżnia się dwie postaci zespołu niespokojnych nóg: pierwotną i wtórną. Co istotne:

W obu tych przypadkach piśmiennictwo za prawdopodobną przyczynę tego zespołu stawia zmniejszoną zawartość żelaza w ośrodkowym układzie nerwowym, które odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie szlaków dopaminergicznych w OUN - wyjaśnia neurolog Maciej Olszewski.

Przyczyna występowania postaci pierwotnej, inaczej nazywanej idiopatyczną nie jest znana. Zaburzenia te najpewniej mają podłoże genetyczne.

Z kolei:

Przyczyn wtórnego RLS jest kilka, tj. niedokrwistość z niedoboru żelaza, przewlekła choroba nerek, choroba Parkinsona, czy też stosowanie niektórych leków - wylicza specjalista.

Należy również pamiętać, że kobiety ciężarne są bardziej narażone na wystąpienie tego zespołu.

Zespół niespokojnych nóg. Diagnoza

Należy pamiętać że diagnozę RLS stawia się przede wszystkim na podstawie oceny obrazu klinicznego pacjenta. Jak podkreśla lekarz nie ma konkretnego badania, które jednoznacznie stwierdza występowanie RLS.

Diagnoza pacjenta z zespołem RLS może rozpocząć się już w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej. U pacjenta zgłaszającego się z przedstawionymi wyżej objawami należy wykonać badania krwi w celu poszukiwania wtórnych przyczyn tego zespołu (m.in. morfologia, poziom żelaza, ferrytyny, parametry nerkowe i jonogram) - wyjaśnia.

Następnie pacjent z zespołem niespokojnych nóg powinien zgłosić się do neurologa:

Ten zaś po przeprowadzeniu wywiadu i badania neurologicznego zdecyduje czy nie ma konieczności pogłębienia diagnostyki o badania elektrofizjologiczne (w przypadku niecharakterystycznych objawów) - tłumaczy Maciej Olszewski.

Istotnym sygnałem dla lekarza może być informacja o bezsenności pacjenta:

Należy zwracać szczególną uwagę na pacjentów zgłaszających się do lekarza z zaburzeniami snu. Warto dopytać czy przyczyna bezsenności nie leży we współistniejącym RLS - wyjaśnia neurolog.

Zespół niespokojnych nóg. Czy możemy sobie pomóc w domu?

Podstawą jest troska o higienę snu i zdrowy styl życia:

Domowym sposobem na poprawę przede wszystkim jakości snu u pacjentów z RLS jest przestrzeganie higieny snu. Pacjent powinien unikać używek w godzinach wieczornych, zaciemniać sypialnie i mieć stałą godzinę snu - przekazuje specjalista.

Nie zapominajmy również o regularnych badaniach:

Pacjent powinien regularnie wykonywać badania krwi, w tym morfologię (poszukiwanie anemii), poziom żelaza, parametry nerkowe i jonogram - wylicza.

Zespół niespokojnych nóg. Leczenie

W razie postawienia diagnozy RLS lekarz neurolog wdraża terapię w zależności od postaci RLS. Czego może spodziewać się pacjent?

W postaci lekkiej, gdy objawy RLS nie wpływają istotnie na funkcjonowanie pacjenta, można odstąpić od farmakoterapii - tłumaczy nasz rozmówca.

Z kolei:

W postaci pierwotnej lekami o największej skuteczności są leki dopaminergiczne (typowo stosowane w leczeniu ch. Parkinsona. Leki te stosuje się w godzinach wieczornych, około 60-90 minut przed prawdopodobnym początkiem objawów. Inne leki, które można stosować w RLS to leki przeciwpadaczkowe i opioidy.

Na pomoc mogą liczyć również pacjenci z wtórną postacią choroby:

W postaci wtórnej RLS dążymy do leczenia choroby podstawowej lub usunięcia czynnika wywołującego RLS (np. leki). W razie dalszego występowania objawów leczymy podobnie jak postać idiopatyczną - wyjaśnia neurolog Maciej Olszewski.

Niestety nie ma skutecznej profilaktyki zespołu niespokojnych nóg, nie zmienia to postaci rzeczy, że warto zadbać o zdrowy, aktywny tryb życia i spokojny sen.