Już to widziałem. Czym jest zjawisko déjà vu?

Déjà vu. Wcale nierzadkie zjawisko

Déjà vu doświadczyła ponad połowa populacji ludzi.

Dotyczy zarówno dzieci i dorosłych - zaznacza nasz ekspert, neurolog Adrian Filipczak.

Ciekawostką może być jednak fakt, że po 25 roku życia zdarza się ono zdecydowanie rzadziej.

W filmie Matrix w reżyserii rodzeństwa Wachowskich główny bohater doświadcza déjà vu, widząc czarnego kota. W rzeczywistości filmowej zjawisko to nazwane zostaje zmianą kodu sugerującą błąd systemu, w rzeczywistości medycznej mówimy o błędzie w działaniu mózgu - obrazowo tłumaczy zjawisko déjà vu lekarz Adrian Filipczak.

I szczegółowo wyjaśnia:

Déjà vu oznacza z francuskiego stwierdzenie „już widziałem”. To uczucie pewności, że byliśmy świadkiem lub doświadczyliśmy już obecnej sytuacji, lub zdarzenia. Zjawisko temu towarzyszy uczucie „niesamowitości” lub „dziwności”.

Déjà vu pojawia się nagle, bez żadnej zapowiedzi, trwa bardzo krótko, a doświadczająca go osoba, odnosi wrażenie, że już sytuacja bądź wrażenie, którego teraz doznaje, miało miejsce już wcześniej i jest jej znajome. Jednocześnie ma świadomość, że jest to niemożliwe.

Wstrząśnienie mózgu może być groźne. Działaj natychmiast

Czy aura migrenowa jest niebezpieczna?

Toksoplazmoza. Może być niebezpieczna

Choroba lokomocyjna u dorosłych i dzieci. Co robić, aby podróż nie była udręką

Zespół niespokojnych nóg odbiera szansę na spokojny sen

Zaburzenia mowy. Pomoc musi być kompleksowa

Jamais vu. Kiedy mózg zapomina

Przeciwieństwem tego zjawiska jest jamais vu, czyli „nigdy nie widziałem”.

Osoba doświadczająca tego zjawiska nie jest w stanie rozpoznać sytuacji, miejsca lub osoby, pomimo że inni mówią inaczej - dodaje lekarz.

Na czas trwania jamais vu nasz mózg traci dostęp do informacji płynących z wcześniejszych doświadczeń. Wtedy może nam się zdarzyć, że nie rozpoznamy naszych najbliższych: małżonka, rodziców, dzieci. Nie rozpoznamy miejsca, w którym mogliśmy wcześniej niejednokrotnie bywać, dotyczy to również smaków, zapachów czy dźwięków.

Podobne objawy identyfikujemy w przebiegu zespołu Capgrasa, kiedy dobrze znaną nam osobę postrzegamy, jako kogoś obcego, o identycznym wyglądzie. Z kolei w zespole Fregoliego, chory traktuje nieznajomego za kogoś bliskiego, choć o zmienionym wyglądzie.

Wymienione wyżej zespoły występują w przypadku chorób zapalnych mózgu, uszkodzeń części skroniowej oraz przedniej kory mózgowej.

Padaczka a déjà vu

Warto wiedzieć, zanim ulegniemy nieuzasadnionej panice, że déjà vu zdarza się przede wszystkim ludziom zdrowym. Traktujemy je jako chwilowe, niegroźne zaburzenie mózgu, które nie pozostawia dotkliwych dla człowieka śladów. Nie mniej jednak są stany chorobowe, które mogą wywołać déjà vu lub jamais vu:

Naukowcy dowiedli, że oba zjawiska bezpośrednio wiążą się z uszkodzeniem płatów skroniowych mózgu, w przebiegu padaczki skroniowej - tłumaczy neurolog.

Oprócz wspomnianych wcześniej zjawisk déjà vu pacjenci z padaczką ze strony płata skroniowego mają również zaburzenia językowe, pamięci i nastroju.

Jak dochodzi do uszkodzeń płatów czołowych, których objawem może być padaczka? Adrian Filipczak wyjaśnia ten mechanizm tak:

Najczęstszą przyczyną uszkodzeń płatów czołowych jest glejoza lub zmiany bliznowate w płacie skroniowym. Rzadszymi przyczynami mogą być guzy oraz malformacje naczyniowe.

Innym zaburzeniem neurologicznym, w przypadku, którego możemy doświadczyć déjà vu jest aura migrenowa poprzedzająca wystąpienie ataku migreny.

Déjà vu a alkohol

Choć ze zjawiskiem wiąże się wiele niejasności i kontrowersji, coraz częściej podejmowany jest również temat działania niektórych leków, a także przewlekłe stosowanie clonazepamu i amfetaminy. Na intensywność pojawiania się zjawiska może mieć również wpływ nadużywanie alkoholu.