Padaczka - jakie są metody leczenia?

Czym jest padaczka?

Prawidłowo wyładowania neuronalne  w mózgu przebiegają w sposób niezsynchronizowany, co obejmuje różne komórki podlegające hamowaniu i pobudzaniu podczas przekazywania informacji pomiędzy ośrodkami w mózgu. Napady padaczkowe pojawiają się pod postacią nieprawidłowych, zsynchronizowanych wyładowań grup neuronów.

Padaczki to grupa chorób, których cechą charakterystyczną są nawracające napady.

Zespół niespokojnych nóg odbiera szansę na spokojny sen

Dystrofia mięśniowa. Kiedy ciało odmawia posłuszeństwa

Mlaskanie, wysuwanie języka, wzruszanie ramionami. Skąd biorą się tiki nerwowe?

Stwardnienie rozsiane – objawy i przebieg choroby

Już to widziałem. Czym jest zjawisko déjà vu?

Napięciowy ból głowy. Większość z nas doświadcza go przynajmniej raz w życiu

Przyczyny padaczki

U większości chorych mamy do czynienia z padaczką idiopatyczną - nie da się ustalić jej przyczyny. Można natomiast wnioskować o pochodzeniu zaburzeń na podstawie obrazu ich powstawania. Gdy choroba rozpoczyna się u dzieci, należy przypuszczać, iż wywołana jest ona dysfunkcjami genetycznymi, wadami rozwojowymi mózgu, uszkodzeniem podczas porodu lub chorobami zakaźnymi, których nosicielką była matka podczas ciąży (np. różyczka czy toksoplazmoza).

U osób, u których objawy padaczki ujawniły się w dorosłym życiu, przyczynami są zwykle guzy i urazy mózgu, uzależnienie od alkoholu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy choroby metaboliczne.

Przyczyną ataków padaczkowych są zaburzenia czynności bioelektrycznej mózgu, które to mogą występować w tzw. ognisku padaczkorodnym, po czym rozprzestrzeniać się na cały mózg.

Mówimy o napadach padaczkowych uogólnionych, gdy zaburzenia obejmują obie półkule oraz o częściowych, gdzie zaburzenia obejmują tylko część jednej półkuli.

Objawy padaczki

Symptomy towarzyszące temu schorzeniu zależą głównie od tego, jak duża grupa neuronów została objęta zaburzeniami wyładowań.

Uogólnione napady toniczno-kloniczne

Uogólnione napady toniczno-kloniczne występują z nagłą utratą przytomności oraz tonicznym skurczem mięśni (przeprost kończyn, łukowate wygięcie tułowia w tył, szczękościsk). Jeśli osoba stoi, może temu towarzyszyć upadek. Dodatkowo obserwujemy zwrócenie gałek ocznych ku górze, zatrzymanie oddechu i zblednięcie powłok skórnych. Stan taki trwa zwykle około 10-30 sekund, po czym przechodzi w fazę kloniczną (drgawki obejmujące kończyny).

W tej fazie powraca oddech, a oprócz naprzemiennych skurczów i rozkurczów mięśni może pojawić się pienista wydzielina z ust, a także mimowolne oddanie moczu lub stolca. Faza ta trwa około 1-3 minut, a po niej chorzy pozostają w tzw. ponapadowym stanie pomrocznym charakteryzującym się zawężeniem świadomości. Zaburzenia przytomności mogą trwać nawet do kilku godzin lub do ustąpienia organicznej/metabolicznej przyczyny napadów. Zwykle po odzyskaniu świadomości przez chorego nie pamięta on co się wydarzyło.

Napady częściowe

Często mamy do czynienia także z tzw. napadami częściowymi. W tym przypadku zaburzenia wyładowań lokalizują się w pewnej wąskiej grupie komórek mózgu, co objawia się napadami ruchowymi tylko niektórych mięśni, np. mięśnie kciuka czy kącika ust.

Napady nieświadomości

Wyróżniamy także napady nieświadomości, których początek ma miejsce w dzieciństwie i podczas dojrzewania dochodzi do ich remisji - samoistnie u 15%, a po leczeniu u 30% dzieci. Podczas tych napadów dochodzi do krótkotrwałego wyłączenia ze stanu świadomości, ale bez zaburzeń postawy ciała. Mogą natomiast pojawić się mruganie, pojedyncze zrywania mięśniowe kończyn czy drobne ruchy głowy. Zwykle od razu po napadzie chory odzyskuje pełną świadomość, ale epizody te mogą powtarzać się w ciągu dnia wielokrotnie. Sytuacja nie zawsze zostaje dostrzeżona przez otoczenie, ponieważ często utrzymuje się tylko kilka sekund, a po napadzie dziecko powraca do wykonywanej wcześniej czynności. U około połowy młodych pacjentów napady nieświadomości przechodzą w uogólnione toniczno-kloniczne.

Bywa, iż napad padaczkowy poprzedzają tzw. objawy zwiastunowe. Występują one na kilka godzin lub do dwóch dni przed właściwym napadem padaczkowym. Są to:

• pobudzenie psychoruchowe,
• niepokój,
• obniżenie nastroju,
• wzmożone pragnienie/łaknienie,
• agresja.

Diagnozowanie padaczki

Najważniejszą rolę w diagnozowaniu padaczki gra prawidłowo przeprowadzony wywiad lekarski. Istotne tu są zarówno objawy przedstawiane przez pacjenta, ale także obserwacje poczynione przez świadków napadu padaczkowego (np. rodzina, przyjaciele, współpracownicy). Zwykle diagnostę interesują dokładne okoliczności zdarzenia, choroby współistniejące, historia chorób neurologicznych w rodzinie oraz przyjmowane przez pacjenta leki. Lekarz przeprowadza także badanie neurologiczne, a w celu potwierdzenia swoich przypuszczeń i wykluczenia innych możliwych przyczyn drgawek zleca badania krwi.

Za złoty standard w diagnozowaniu padaczki uznaje się badanie elektroencefalograficzne (EEG), a służy ono do obserwacji bioelektrycznej czynności mózgu. W trakcie tego badania umieszcza się na skórze głowy pacjenta elektrody, które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego z powierzchni skóry, a pochodzące od aktywności neuronów w korze mózgowej, co tworzy zapis w postaci fal na monitorze komputera lub papierze. Metoda ta jest nieinwazyjna, bezbolesna i bezpieczna dla pacjenta. Badanie to jest niezwykle pomocne w rozpoznawaniu padaczki, ale nie powinno stanowić podstawy jej rozpoznania w sytuacji braku innych objawów istotnych klinicznie.

W niektórych szczególnych przypadkach w diagnostyce padaczki stosuje się dodatkowe metody neuroobrazowania - tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy wideo-EEG. O tym jednak jakie badania są niezbędne decyduje zawsze lekarz.

Na e-Wizytę z neurologiem możesz zapisać się już teraz korzystając z platformy medycznej haloDoctor. Pacjenci u tego specjalisty konsultują zwykle zaburzenia przytomności, omdlenia, migrenowe bóle głowy, drżenie rąk czy zaburzenia czucia, a także wiele innych niepokojących symptomów. Na halodoctor.pl, w zakładce recepta online, możesz otrzymać e-Receptę na brane regularnie leki.

Leczenie padaczki

Najczęstszym wybieranym przez lekarzy postępowaniem w leczeniu padaczki jest podawanie pacjentom środków farmakologicznych. Leki przeciwpadaczkowe nie służą do leczenia przyczynowego, a objawowego - zapobiegają wystąpieniu napadów padaczkowych. Jeśli leki zostaną trafnie dobrane, udaje się całkowicie zniwelować objawy padaczki (napady). Ich działanie opiera się na zmniejszeniu pobudliwości błony komórkowej neuronu, co skutkuje zmniejszeniem prawdopodobieństwa wygenerowania patologicznego wyładowania padaczkowego.

Leki dobierane są zawsze indywidualnie, co uwarunkowane jest rodzajem padaczki, a także nasileniem objawów. Lekarzem prowadzącym terapię chorych cierpiących na padaczkę jest specjalista neurolog. W procesie leczenia niezwykle ważna jest cierpliwość, ponieważ zdarza się, iż koniecznym będzie zastosowanie kilku rodzajów leków bądź zmiana dawkowania w trakcie terapii.

Istnieją jednak przypadki, w których pomimo modyfikacji schematu leczenia środki farmakologiczne są nieskuteczne - mówimy wtedy o tzw. padaczce lekooopornej. Tutaj skuteczne może okazać się leczenie chirurgiczne, które opiera się na usunięciu obszaru mózgu, w którym przy pomocy narzędzi diagnostycznych lokalizuje się tzw. ognisko padaczkowe. Usuwa się także zmiany wywołujące napady, zagrażające życiu pacjenta, tj. guzy mózgu czy naczyniaki.

Stosunkowo młodą metodą leczenia jest stymulacja nerwu błędnego, lecz jest to terapia rzadko wybierana ze względu na jej wysoki koszt. Polega ona na wszczepieniu stymulatora nerwu błędnego pod lewy obojczyk, co skutkuje hamowaniem czynności napadowej mózgu.

W przypadku padaczki lekoopornej u dzieci często w terapii stosuje się dietę ketogenną, czyli taką, która bogata jest w tłuszcze, lecz uboga w cukry. Musi być ona stosowana jednak pod ścisłym nadzorem lekarza oraz dietetyka, nie zaleca się jej samodzielnego wprowadzania.