Dysleksja rozwojowa. Wczesne rozpoznanie daje szanse

Co to jest dysleksja rozwojowa?

Dysleksja rozwojowa to rodzaj specyficznych zaburzeń umiejętności szkolnych, a dokładnie umiejętności czytania. Zaburzenia uczenia się dzielą się na specyficzne oraz niespecyficzne.

O niespecyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu mówimy, gdy są one uwarunkowane: czynnikami biologicznymi, takimi jak uszkodzenia narządów zmysłów (niedowidzenie, niedosłuch), schorzenia neurologiczne, niepełnosprawność intelektualna lub niższy niż przeciętny iloraz inteligencji, czynnikami społecznymi związanymi z zaniedbaniem środowiskowym (słaba stymulacja rozwoju językowego i intelektualnego) lub zaniedbaniem dydaktycznym – niesystematyczne nauczanie, błędy metodyczne, źle dobrane metody nauczania do danego ucznia - wyjaśnia psycholog dziecięcy, Oliwia Nitka,

Natomiast specyficzne trudności w uczeniu się wywołane są czynnikami tkwiącymi w jednostce, a nie warunkami środowiskowymi. Uwarunkowane są zaburzeniami rozwoju psychoruchowego o szerszym lub węższym zakresie.

W przypadku dysleksji przejawia się to przede wszystkim opóźnieniem rozwoju funkcji poznawczych: słuchowo-językowych, odpowiedzialnych za przebieg złożonej czynności czytania, przy jednocześnie prawidłowym poziomie rozwoju intelektualnego oraz przy braku uszkodzeń narządów zmysłów odpowiedzialnych za odbieranie tych bodźców, z którymi dziecko ma trudności.

Do specyficznych trudności w uczeniu się należą także:

• dysgrafia - nieprawidłowości w zakresie graficznej strony pisma,
• dysortografia - problemy w opanowaniu prawidłowej pisowni pod względem ortograficznym,
• dyskalkulia- specyficzne trudności w uczeniu się matametyki.

Jak spędzić z dzieckiem Wielkanoc? Psycholog podpowiada rodzicom

Adaptacja przedszkolna: zacznij przygotowania wcześniej. Wskazówki psychologa dziecięcego

Potówki. Jak pielęgnować skórę niemowląt? Ważne wskazówki

Choroba lokomocyjna u dorosłych i dzieci. Co robić, aby podróż nie była udręką

Mózg dziecka. Jak rodzice mogą zadbać o jego rozwój?

Odpieluchowanie dziecka. Psycholog: tych błędów unikaj

Dysleksja rozwojowa - przyczyny

Dysleksja rozwojowa w znacznym stopniu uwarunkowana jest genetycznie. Wśród przyczyn specjaliści wskazują również podłoże organiczne - co oznacza zmiany strukturalne w ośrodkowym układzie nerwowym (zmiany anatomiczne w ośrodkach mózgu związanych z mową, czytaniem i pisaniem).

Ponadto, jak zauważa nasza ekspertka dysleksję może spowodować zatrucie ołowiem oraz alkoholowy zespół płodowy. Wskazuje też grupę dzieci szczególnie narażonych:

Na specyficzne trudności w nauce czytania szczególnie narażone są dzieci z ograniczeniem funkcjonowania społecznego, które nie mają zapewnionej wczesnej stymulacji, która jest bardzo ważna dla rozwoju w pierwszych latach życia - zauważa Oliwia Nitka.

Dysleksja rozwojowa - objawy u niemowlaka, przedszkolaka i ucznia

Objawy dysleksji rozwojowej można zaobserwować już na wczesnych etapach rozwoju dziecka, jeszcze przed rozpoczęciem nauki szkolnej. W klasach I-III  można zauważyć ryzyko pojawienia się dysleksji na kolejnych etapach edukacji.  Jakie to objawy?

1. Okres niemowlęcy

W wieku niemowlęcym niepokojące jest opóźnienie rozwoju ruchowego (słabe raczkowanie lub jego brak, trudności z utrzymaniem równowagi, opóźniona nauka chodzenia), a w wieku poniemowlęcym mała sprawność manualna. 

2. Okres przedszkolny

W okresie przedszkolnym objawy wskazujące na specyficzne trudności w uczeniu się to m.in. opóźniony rozwój mowy, nieprawidłowa artykulacja, trudności w rozpoznawaniu głosek lub dzieleniu wyrazów na sylaby, trudności w odróżnianiu kształtów graficznych liter, krzywo ustawiane budowle z klocków, ubogie w szczegóły rysunki.

Symptomem ujawniającym się w wieku przedszkolnym są również trudności w orientacji przestrzennej oraz w schemacie własnego ciała, a także wydłużony czas utrzymywania się braku przewagi jednej strony ciała - tłumaczy nasza ekspertka.

3. Okres szkolny: klasy I-III

Natomiast w pierwszych latach nauki szkolnej niepokój rodziców powinny wywołać objawy takie jak: mylenie pojedynczych liter - podobnych graficznie lub dźwiękowo, trudności w spostrzeżeniu kilku liter jako całości odpowiadającej słowu lub sylabie, niemieszczenie się w liniach podczas pisania, pismo lustrzane.

Zaniepokoić powinna także bardzo długo utrzymująca się technika głoskowania oraz trudności z wyodrębnieniem poszczególnych głosek w usłyszanym słowie, zapamiętaniem ich kolejności oraz odtworzeniem ich w postaci sekwencji liter - podkreśla psycholog.

Dysleksja rozwojowa. Kto stawia diagnozę?

Dysleksję rozwojową diagnozuje psycholog oraz pedagog pracujący w państwowej poradni psychologiczno- pedagogicznej lub w prywatnej poradni, która ma uprawnienia do diagnozowania specyficznych zaburzeń w uczeniu się.

Diagnoza polega na przeprowadzeniu specjalistycznych testów sprawdzających poziom rozwoju percepcji wzrokowej oraz słuchowej oraz na sprawdzeniu umiejętności czytania i pisania. Dodatkowo konieczne jest przeprowadzenie diagnozy poziomu rozwoju intelektualnego w celu wykluczenia niepełnosprawności intelektualnej - tłumaczy Oliwia Nitka.

Specyficzne trudności w uczeniu się rozpoznaje się, jeśli osiągnięcia szkolne dziecka są wyraźnie poniżej poziomu oczekiwanego dla osoby w danym wieku metrykalnym.

Dysleksja - przypadłość na całe życie

Czy dysleksję można wyleczyć? Jak podkreśla nasza ekspertka, dysleksja przejawia się przez całe życie osoby, której dotyczy to zaburzenie, jednak jej wpływ może ulegać zmianie na poszczególnych etapach życia.

Może to w znacznym stopniu utrudniać osiąganie sukcesów w nauce szkolnej, zwłaszcza jeżeli nauczanie przebiega w rutynowy sposób, więc konieczne jest prowadzenie nauczania z uwzględnieniem deficytów jednostki - zwraca uwagę psycholog dziecięcy.

Występowanie dysleksji rozwojowej pozwala na uzyskanie opinii w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia oraz objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole lub w placówce.

W przypadku diagnozy specyficznych trudności w uczeniu się czytania należy podjąć działania terapeutyczne mające na celu usprawnienie zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych (wzrokowych, słuchowych) - dopowiada.

Niektóre źródła podają, że wczesne rozpoznanie dysleksji daje szanse na jej wyleczenie, jednak będzie to znaczne zmniejszenie objawów, a nie usunięcie przyczyny tych trudności.