Metadon (chlorowodorek metadonu)

Czym jest metadon?

Metadon jest syntetyczną pochodną difenylopropylaminy, silnego opioidu, o działaniu podobnym do morfiny. Mechanizm farmakologiczny działania leku polega na naśladowaniu naturalnie występujących w organizmie związków aktywujących związki opioidowe, czyli endorfiny i enkefaliny.

Metadon po podaniu doustnym jest szybko wchłaniany z przewodu pokarmowego i zaczyna działać po upływie 30-60 min. Największy efekt leczniczy metadon osiąga po 1,5-2 godz. od podania, a efekt ten utrzymuje się przez następne 4-8 godz. Okres półtrwania metadonu jest bardzo długi i wynosi 13-50 godz. w niektórych przypadkach może przedłużyć się nawet do 190 godz. Metadon na długo pozostaje w organizmie, a jego stężenie w surowicy krwi może utrzymywać się na stałym poziomie przez następne 3-5 dób.

Opisane powyżej właściwości sprawiły, że metadon stał się lekiem substytucyjnym w terapii uzależnień, głównie od heroiny, morfiny i kodeiny. Ponieważ metadon ma długie działanie, osobom uzależnionym jest łatwiej walczyć z głodem narkotycznym i prowadzić normalne życie.

Amoksycylina - na czym polega działanie leku i kiedy go stosować?

Taromentin (amoksycylina + kwas klawulanowy) – wskazania, stosowanie i skutki uboczne leku

Wenlafaksyna – wskazania, działanie i skutki uboczne

Solcoseryl – w jakim celu jest stosowany?

Atropina – w jakim celu jest stosowana?

Oksykodon (chlorowodorek oksykodonu) - kiedy stosować?

Jakie są wskazania do zażycia metadonu?

Lek stosowany jest najczęściej w terapii substytucyjnej uzależnień oraz jako lek drugiego rzutu w leczeniu bólu nowotworowego oraz bólu pooperacyjnego, gdy inne leki nie są skuteczne.

Metadon a terapia substytucyjna

Metadon zażywany w kontrolowanych dawkach oraz pod opieką lekarską znosi uczucie głodu narkotycznego.

Jest to bardzo istotne, aby dawka była kontrolowana, ponieważ metadon ma silne właściwości uzależniające. Ponieważ czas działania metadonu jest długi (nawet do 36 godzin), a jego zażycie nie wywołuje stanów euforii i pobudzenia, stosowany jest w terapii osób uzależnionych. Pacjent walczący z nałogiem przyjmuje dziennie dawkę metadonu, w postaci syropu. Osoba uzależniona zobowiązana jest zgłosić się codziennie po dawkę metadonu do ośrodka, w którym prowadzony jest program odwykowy.

W Polsce znajduje się ponad 20 ośrodków odwykowych, w których prowadzona jest terapia substytucyjna z użyciem metadonu. Warto zaznaczyć, że silne właściwości uzależniające metadonu, oraz jego dostępność powodują, iż sam staje się substancją, od której uzależnionych jest coraz więcej osób.

Metadon – skutki uboczne i działania niepożądane

Przyjmowanie metadonu może wiązać się z wystąpieniem niektórych skutków ubocznych.

Mogą wystąpić:

• nadmierne pocenie się,
• ślinotok,
• przyrost masy ciała,
• brak łaknienia lub zwiększone łaknienie,
• opóźniona ejakulacja,
• zaburzenia rytmu serca,
• bezsenność,
• nudności i wymioty,
• zmniejszona lub zwiększona pobudliwość,
• uzależnienie,
• trudności z oddawaniem moczu,
• osłabienie,
• zwężenie źrenic,
• pokrzywka, świąd i inne reakcje skórne.

Jakie są objawy przedawkowania metadonu?

Zażycie zbyt dużej dawki metadonu może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i życia pacjenta. W skrajnych przypadkach może dojść do niewydolności oddechowej, depresji oddechowej, a nawet śpiączki.

Objawy przedawkowania metadonu to:

• zwężenie źrenic,
• nadmierna senność,
• bladość powłok skórnych, sinica,
• bradykardia,
• niedociśnienie,
• potliwość skóry.

Metadon – dawkowanie leku

Dawka przyjmowanego leku jest zawsze ściśle ustalana przez lekarza prowadzącego.

Lekarz bierze pod uwagę ogólny stan pacjenta oraz reakcje jego organizmu na wprowadzone leczenie. W terapii uzależnień najczęściej stosuje się dawki 20 mg do 80 mg leku, natomiast podawane dawki mogą być większe. Bardzo ważne, aby dawka metadonu była skorelowana z procesem detoksykacji pacjenta oraz stopniem jego uzależnienia od substancji narkotycznych.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania metadonu?

Przeciwwskazaniem do stosowania metadonu jest alergia lub nadwrażliwość na opioidy lub jakikolwiek inny składnik leku. Metadonu nie należy stosować u kobiet w ciąży lub w okresie karmienia piersią. Metadon nie jest przeznaczony dla dzieci i nie może być stosowany jako lek przeciwbólowy podczas akcji porodowej.

Metadon wchodzi w reakcje z lekami, dlatego należy zachować szczególną ostrożność. Metadonu nie należy łączyć z inhibitorami monooksydazy (fenelzyna, tranylcypromina, nialamid, piryndol), ponieważ mogą powodować wystąpienie zespołu serotoninowego.

Objawami zespołu serotoninowego są:

• nudności, wymioty,
• biegunka,
• tachykardia oraz skoki ciśnienia,
• pobudzenie,
• halucynacje,
• sztywność mięśni, niezborność ruchowa,
• śpiączka.

Lekami nasilającymi działanie metadonu są:

• leki przeciwdepresyjne – fluwoksamid, sertralina,
• leki bakteriobójcze oraz przeciwgrzybicze – cyprofloksacyna, ketokonazol,
• leki stosowane w leczeniu nadciśnienia – klonidyna,
• antybiotyki makrolidowe – erytromycyna.

Leki wpływające na zmniejszenie skuteczności metadonu to:

• barbiturany o działaniu uspokajającym i nasennym – fenobarbital,
• leki przeciwdrgawkowe – fenytoina,
• leki psychotropowe – karbamazepina,
• antybiotyki bakteriobójcze – ryfampicyna,
• leki stosowane w przypadku zakażenia wirusem HIV – efawirenz, rytonawir, nelfinawir.

Metadon nasila działanie depresyjne etanolu na OUN, leków nasennych i uspokajających, a także wziewnych anestetyków. Metadon nie powinien być stosowany z alkoholem, ponieważ może to nasilić działanie uzależniające. Podczas terapii metadonem nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych oraz obsługiwać urządzeń mechanicznych.