1. Artykuły
  2. Prokrastynacja. Dlaczego odkładamy obowiązki na później?

Prokrastynacja. Dlaczego odkładamy obowiązki na później?

To tylko pozorny odpoczynek, chwilowe „nicnierobienie”, uniknięcie działania, które powoduje wyrzuty sumienia, frustrację i złość. Prokrastynacja. Nie należy mylić jej z lenistwem. Osoba leniwa czerpie przyjemność z możliwości odpoczywania, jest zadowolona z tego, że nic nie robi, czuje się dobrze. Prokrastynacja z kolei daje jedynie chwilową ulgę - wyjaśnia psycholog i oligofrenopedagog Magdalena Wysokińska.

Prokrastynacja. Dlaczego odkładamy obowiązki na później?
Spis treści
Prokrastynacja. Może dotknąć każdego z nas Jak ujawnia się prokrastynacja? Kim jest prokrastynator? Odwlekanie może prowadzić do depresji Prokrastynacja. Konsekwencje Jak zmienić prokrastynacyjne nawyki?

Prokrastynacja. Może dotknąć każdego z nas

 

Jutro, jutro to zrobię na pewno! Jeszcze chwilka, godzina, pół, kwadrans i zaraz się do tego zabiorę… Przypomnijcie sobie, ile razy toczyliście takie dialogi z samym sobą, przekonując siebie, że potrzebuję jeszcze czasu, żeby móc wywiązać się ze swoich obowiązków. Prokrastynacja to zjawisko powszechnie znane, często pojawiające się w żartach, memach internetowych szczególnie tych związanych ze studencką sesją.

 

Jest to odwlekanie, odkładanie wykonywania zadań, przekładanie wszystkiego „na później”. Nie chodzi jedynie o przełożenie czegoś na następny dzień, aby mieć chwilę wytchnienia. Przekładanie staje się nawykiem, a odkładane zadania gromadzą się, wywołując stres, strach przed konsekwencjami związanymi z niepodołaniem obowiązkom oraz lęk - objaśnia mechanizm prokrastynacji psycholog Magdalena Wysokińska.

 

I dodaje, że  utożsamianie prokrastynacji z lenistwem jest błędem:

 

Prokrastynacji nie jest jednoznaczna z lenistwem. Osoba leniwa, czerpie przyjemność z możliwości odpoczywania, jest zadowolona z tego, że nic nie robi, czuje się dobrze. Prokrastynacja z kolei daje jedynie chwilową ulgę. Przełożony termin realizacji kolejnych zadań ciągle się przybliża, a wraz z nim pojawia się obniżenie nastroju i poczucie winy. Zazwyczaj odkładanie obowiązków na później przytłacza daną osobę znacznie bardziej, niż konieczność wykonania zadań i powoduje jej cierpienie.

 

Cierpienie osoby jest tym, co od różnią zwykłe prokrastynowanie od problematycznego. Prokrastynacja nie jest zaliczana jednak do chorób, co nie znaczy, że nie rodzi realnego niebezpieczeństwa dla dobrostanu człowieka:

 

Nasilona, utrwalona prokrastynacja może być traktowana jak problem, patologia, która często łączone jest z ADHD, a także depresją. Może także wpływać na podejmowanie ryzykownych zachowań, takich jak hazard czy też nadużywanie alkoholu - tłumaczy ekspertka.

arrow Syndrom DDD. Kiedy rodzina odciska piętno na dorosłym życiu
arrow Co to jest wypalenie życiowe? Psycholog: stosuj 9 ważnych zasad
arrow Rozwód rodziców. Jak przygotować się do rozmowy z dzieckiem?
arrow Kryzys życiowy. Kiedy tracisz grunt pod nogami
arrow Dobrostan psychiczny. Jak czerpać satysfakcję z codzienności?
arrow Załamanie nerwowe. Kiedy organizm daje ci czerwoną kartkę

Jak ujawnia się prokrastynacja?

 

Prokrastynacja może ujawnić się wszędzie tam, gdzie konieczna jest nasza aktywność i zaangażowanie. Niemniej jednak najłatwiej zidentyfikować ją w sferach edukacyjnych i zawodowych.

 

Obserwujemy pogorszenie się ocen, niezaliczanie egzaminów, brak premii motywacyjnych, nagród, dodatków w ekstremalnych przypadkach zwolnienie z pracy czy skreślenie z listy studentów. Prokrastynacja w życiu codziennym, osobistym także może doprowadzić do napięć czy konfliktów. Bycie w relacji z partnerem, który wciąż odkłada istotne zadania typu dokonywanie opłat, robienie przeglądów, umawianie się na wizyty może być dużym wyzwaniem - wymienia trudności wynikające z bycia prokrastynatorem Magdalena Wysokińska.

 

Okazuje się, że odkładanie wszystkiego na później może też zakłócić życie rodzinne:

 

Pamiętajmy, że prokrastynator odkłada i przekłada wykonywanie ważnych czynności, ale nie da się tego robić w nieskończoność. Zwykle jest jakiś deadline, podczas którego trzeba się zmobilizować i wykonać w tydzień zadania zaplanowane na 6 miesięcy. Odkładacz jest wówczas całkowicie wyłączony  z życia rodziny, a później na tyle zmęczony, że trudno jest o budowanie bezpiecznej relacji.

 

Warto pamiętać, że praca nad swoimi szkodliwymi czy niezdrowymi nawykami, np. rozpoczęcie diety czy rzucenie palenia papierosów odkładane każdego dnia na „później” to również prokrastynacja.

 

Kim jest prokrastynator?

 

Najprostszą możliwą odpowiedzią jest, że absolutnie każdy z nas od czasu do czasu odwleka.

 

Jeżeli prokrastynujesz to znaczy, że jesteś, żyjesz - przekornie odpowiada nasza ekspertka.

 

Statystyki wskazują jednak tych, którzy z problemem prokrastynacji mierzą się przez dłuższy czas:

 

Jeśli chodzi o chroniczne zwlekanie, to obecnie uważa się, że prokrastynacja dotyka od około piętnastu do dwudziestu procent społeczeństwa. Zapewne jednak, w przypadku uczniów i studentów ten odsetek jest znacznie wyższy. Statystyki mówią nawet o  80-90% „odwlekaczy” w tych grupach społecznych. Często zdarza się także w grupie zawodów kreatywnych - dodaje psycholożka Magdalena Wysokińska.

 

Z tego badania prowadzonego w sześciu krajach europejskich wynika, że najczęściej prokrastynatorami są Polacy i Włosi.

 

Odwlekanie może prowadzić do depresji

 

Skłonność do prokrastynowania może świadczyć o perfekcjonizmie, dużym lęku przed porażką, o pewnym sposobie myślenia, związanym z przecenianiem wagi i trudności zleconego zadania, a niedocenianiem swoich możliwości w zakresie wykonania tego zadania. Prokrastynacja może więc dotykać osoby o niskim poczuciu własnej wartości:

 

Prokrastynacja to często domena osób z rysem perfekcjonistycznym. Perfekcjonista jak wykonuje zadanie, robi to na co najmniej 100%. Wykonanie takiego zadania jak sprzątnięcie szafy może zająć wiele godzin lub dni. A i tak nigdy nie jest zrobione wystarczająco dobrze. Perfekcjoniści mają wobec siebie bardzo wysokie oczekiwania i poprzeczkę ustawioną na poziomie niemożliwie wysokim. Wobec tego całkiem zrozumiałe jest, że wiele osób w takiej sytuacji, woli uniknąć nieprzyjemności związanej z nieuniknioną porażką, więc odkłada je na później, by nie mierzyć się możliwym niepowodzeniem - tłumaczy nasza rozmówczyni.

 

Pamiętajmy, że jeżeli prokrastynacja jest chroniczna, to powoduje wysoki poziom stresu, obniżenie nastroju, a to z kolei może prowadzić do depresji.

 

Prokrastynacja. Konsekwencje

 

Konsekwencje prokrastynowania możemy podzielić na krótkofalowe i długofalowe.

 

Krótkofalowe związane są z emocjami pozytywnymi, odczuwanymi w momencie decyzji o niepodejmowaniu działania. Najczęściej jest to radość, poczucie przyjemności, ulga związana z uniknięciem dyskomfortu. Działa to na zasadzie negatywnego wzmocnienia, bo za jakiś czas znowu pojawi się chęć odczucia tej ulgi i zamiast rozpocząć wykonywanie jakiegoś zadania domowego czy zawodowego można posłużyć się prokrastynowaniem jako sposobem poradzenia sobie - wyjaśnia Magdalena Wysokińska.

 

I ostrzega:

           

Po tych krótkofalowych pojawiają się negatywne, długofalowe konsekwencje prokrastynacji. Są to konsekwencje zewnętrze i wewnętrzne. Gdy długo, często odwlekamy, zaczynamy zmaganie z trudnymi myślami: jestem beznadziejna, do niczego się nie nadaję, nigdy mi się nie uda. Natłok takich myśli prowadzi do negatywnego nastroju. Pojawia się lęk, przerażenie związane z powiększającą się liczbą obowiązków. Może także pojawiać się złość, gniew, frustracja, wstyd i poczucie winy.

 

Zewnętrzne konsekwencje natomiast, to takie które widać „gołym okiem”. Takie, które może zauważyć ktoś z zewnątrz, nawet jeśli nie jest to ktoś szczególnie bliski.

 

Konsekwencje zewnętrzne możemy podzielić na takie związane z efektywnością między innymi gorsze oceny w szkole, pracy, gorsze wyniki w pracy, gorsze wyniki zawodowe, zwolnienie z pracy. Sądowe: kary, grzywny, najczęściej za zwlekanie z opłatami. Zdrowotne: zwlekanie z pójściem do lekarza - dopowiada psycholożka.

 

Jak zmienić prokrastynacyjne nawyki?

 

W procesie zmiany szkodliwego nawyku odwlekania bardzo ważna jest zmiana postrzegania własnej osoby oraz sposobu myślenia. Zdecydowanie łatwiej jest tego dokonać podczas terapii.

 

Jednym ze sposobów, aby prokrastynacji uniknąć jest planowanie i dzielenie zadań na etapy, wytyczanie sobie mniejszych celów, których realizacja przybliża do realizacji całości zadania. Warto sobie rozplanować działania, np. w tabelkach i punkt po punkcie wykonywać mniejsze fragmenty. Dzięki takiemu działaniu ogrom wysiłku i pracy włożony w realizację całego zadania nas nie przytłoczy. Realizacja mniejszych zadań pozytywnie wpłynie również na motywację do dalszego działania - krok po kroku tłumaczy ekspertka, Magdalena Wysokińska.

 

I dodaje, że dobrym pomysłem jest także wypisanie sobie korzyści i strat jakie przynosi odwlekanie.

 

Warto zadać sobie pytanie – czy w ogóle warto odwlekać rzeczy w czasie, skoro można zrobić je i mieć czas na przyjemności? Poszerzanie samoświadomości, dopytanie samego siebie co daje mi odwlekanie, co dobrego mi to przynosi, dlaczego z taką łatwości odkładam wykonywanie zadań, kiedy to się zaczęło.

 

Najważniejsze to pamiętać, że prokrastynacja jest nawykiem, który trudno jest przerwać i który, choć nie jest chorobą, do powstawania chorób może się przyczynić.

 

Pomocna w radzeniu sobie może być psychoedukacja i psychoterapia. Szczególnie polecana jest psychoterapia poznawczo - behawioralna - reasumuje nasza rozmówczyni.

Magdalena Wysokińska psycholog, oligofrenopedagog artykuły 6 artykułów więcej informacji Umów e‑wizytę więcej informacji
Psycholog i oligofrenopedagog, absolwentka Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS i Akademii Pedagogiki Specjalnej. Posiada wieloletnie doświadczenie zawodowe w pracy z dziećmi i młodzieżą:
 
  • z trudnościami emocjonalnymi
  • z trudnościami szkolnymi
  • zaburzeniami zachowania
  • zaburzeniami rozwojowym
 
W swojej pracy prowadzi terapię z rodzicami z trudnościami wychowawczymi w celu poprawy relacji rodzinnych. Posiada szerokie doświadczenie w pracy z osobami niepełnosprawnymi - fizycznie i intelektualnie, osobami z zaburzeniami osobowości, lękowymi oraz cierpiących na depresję. 
Szybka konsultacja:
Tabletka "dzień po" e‑Recepta L4 Online
Najnowsze pytania pacjentów
Czy problemy ze snem po dawnym leczeniu psychiatrycznym powinny skłonić do ponownej terapii?
Od jakiegoś czasu zmagam się z problemami ze snem. Średnio co 2 dni mam powtarzające się koszmary...
22.03.2023
Zalecana konsultacja z psychiatrą prowadzącym.
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana konsultacja z psychiatrą prowadzącym.
Nurt systemowy, a leczenie depresji i fobii.
Czy można leczyć depresję, fobię społeczną lub zespół lęku uogólnionego w nurcie...
21.03.2023
Zalecana konsultacja z psychiatrą prowadzącym.
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana konsultacja z psychiatrą prowadzącym.
Utrata zainteresowania tematami, które wcześniej cieszyły - jak sobie poradzić.
Mam problem, że z powodu utraty zainteresowania rzeczami, które kiedyś cieszyły i...
21.03.2023
Proszę zgłosić się niezwłocznie do dostępnego psychologa. Objawy te mogą być początkiem depresji. Nie warto z tym czekać, im szybciej specjalista oceni stan rzeczy, tym większa nadzieja na szybszą poprawę stanu zdrowia. Pozdrawiam
Bartosz Rybienik
psycholog, psycholog dziecięcy
Umów wizytę
Proszę zgłosić się niezwłocznie do dostępnego psychologa. Objawy te mogą być początkiem depresji. Nie warto z tym czekać, im szybciej specjalista oceni stan rzeczy, tym większa nadzieja na szybszą poprawę stanu zdrowia. Pozdrawiam
Trudność z ustaleniem czy objawy chorób ustępują - jak sobie z tym poradzić?
Mam trudność z ustaleniem czy jakieś objawy moich chorób nadal występują czy nie, np....
18.03.2023
Zalecana konsultacja z psychiatrą prowadzącym.
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana konsultacja z psychiatrą prowadzącym.
Terapia psychodynamiczna - kiedy pojawiają się efekty?
Po jakim czasie pojawiają się zwykle pierwsze efekty terapii psychodynamicznej? Są jakieś badania...
15.03.2023
Proszę skonsultować się w tej sprawie z psychiatrą prowadzącym.
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Proszę skonsultować się w tej sprawie z psychiatrą prowadzącym.
Zobacz więcej
CHCESZ ZADAĆ PYTANIE?
Musisz napisać jeszcze: 50 znaków.
Dziękujemy
Twoje pytanie zostało wysłane. Nasi specjaliści udzielają odpowiedzi zwykle do kilkunastu godzin od zadanego pytania. Wszystkie odpowiedzi zostaną wysłane na adres e‑mail, który podałeś w formularzu.
lub Umów się na konsultację

Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!

Lekarz online czeka na Ciebie
Polecani lekarze
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
5.00 / 14477 opinii
Łukasz Blukacz
ginekolog - położnik
5.00 / 120 opinii
Klaudia Ułamek
dietetyk, psychodietetyk
Marlena Kałużna
lekarz, lekarz rodzinny
4.96 / 90 opinii
Umów wizytę