Antykoncepcja awaryjna to ważna opcja dla kobiet, które znalazły się w sytuacji ryzyka nieplanowanej ciąży. Działanie leków może ulec zmianie pod wpływem innych leków, szczególnie tych stosowanych przewlekle. Kobiety zakażone HIV, przyjmujące terapię antyretrowirusową, powinny zwrócić szczególną uwagę na potencjalne interakcje.
Tabletka dzień po nie zastępuje regularnej antykoncepcji, ale jest stosowana w wyjątkowych sytuacjach np. pęknięcie prezerwatywy, pominięcie tabletki antykoncepcyjnej czy odbycie stosunku bez zabezpieczenia. Escapelle zawiera lewonorgestrel i działa do 72 godzin po współżyciu, a ellaOne uliprystal i może być skuteczna nawet do 120 godzin. Oba leki działają przede wszystkim poprzez zahamowanie lub opóźnienie owulacji, co uniemożliwia zapłodnienie.
Dla skuteczności kluczowe jest szybkie przyjęcie tabletki oraz brak czynników zaburzających jej metabolizm. Właśnie tutaj pojawia się problem interakcji z lekami, ponieważ niektóre terapie mogą osłabiać stężenie substancji czynnej we krwi i zmniejszać jej działanie. Dotyczy to m.in. części leków stosowanych w leczeniu HIV. W tym przypadku niezbędna jest indywidualna konsultacja lekarska, ponieważ o właśnie specjalista wystawia receptę na tabletkę dzień po i doradza, jak uniknąć ryzyka obniżenia jej skuteczności.
Większość tabletek dzień po metabolizowana jest w wątrobie przez enzym CYP3A4. Część leków antyretrowirusowych, takich jak rytonawir, newirapina czy efawirenz, silnie indukuje ten enzym, przyspieszając rozkład hormonów. W efekcie stężenie uliprystalu lub lewonorgestrelu we krwi spada szybciej, co obniża skuteczność antykoncepcji awaryjnej.
Rytonawir, stosowany jako tzw. booster w wielu terapiach, jest szczególnie istotnym przykładem, ponieważ jego obecność może sprawić, że standardowa dawka tabletki dzień po okaże się niewystarczająca. Z kolei niektóre inhibitory proteazy lub nowsze leki antyretrowirusowe mogą działać odwrotnie i hamować metabolizm, podwyższając stężenie hormonu i zwiększając ryzyko działań ubocznych. Dlatego tak ważna jest znajomość całego schematu leczenia pacjentki, zanim lekarz zaleci antykoncepcję awaryjną.
Kobieta przyjmująca leki na HIV powinna zawsze poinformować lekarza o terapii przed zastosowaniem antykoncepcji awaryjnej. W przypadku stosowania silnych induktorów enzymów wątrobowych, jak efawirenz czy rytonawir skuteczność ellaOne może być obniżona, a Escapelle w ogóle nie jest rekomendowana.
Alternatywą w takich sytuacjach bywa wkładka domaciczna z miedzią, która jest najskuteczniejszą formą antykoncepcji awaryjnej i nie wchodzi w interakcje z lekami. Dodatkowo zapewnia ochronę na kolejne lata. Decyzję o wyborze metody zawsze podejmuje lekarz, uwzględniając stan zdrowia pacjentki, rodzaj przyjmowanych leków oraz czas, jaki upłynął od stosunku.
Na dłuższą metę stosowanie antykoncepcji awaryjnej u pacjentek przyjmujących leki na HIV nie jest optymalnym rozwiązaniem. Znacznie bezpieczniej jest zdecydować się na stałą metodę antykoncepcji, która nie będzie wchodziła w interakcje z terapią np. wkładkę domaciczną, implant hormonalny czy odpowiednio dobrane tabletki antykoncepcyjne.
Dowiedz się więcej: ellaOne – działanie, dawkowanie, skutki uboczne
Dowiedz się więcej: Escapelle – działanie, dawkowanie, skutki uboczne
Antykoncepcja awaryjna na receptę: ile czasu mamy na reakcję?
Escapelle na receptę: jak szybko zapobiec nieplanowanej ciąży?
Antykoncepcja awaryjna na receptę dla kobiet z naturalnie krótką fazą lutealną
Recepta na Escapelle przy nagłej zmianie masy ciała. Czy waga wpływa na skuteczność?
Antykoncepcja awaryjna przy nawracających infekcjach intymnych: czy to bezpieczne?
Recepta na ellaOne. Jakie pytania najczęściej zadaje lekarz podczas wywiadu?
Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!
Antykoncepcja awaryjna na receptę: ile czasu mamy na reakcję?
Escapelle na receptę: jak szybko zapobiec nieplanowanej ciąży?
Antykoncepcja awaryjna na receptę dla kobiet z naturalnie krótką fazą lutealną
Recepta na Escapelle przy nagłej zmianie masy ciała. Czy waga wpływa na skuteczność?
Antykoncepcja awaryjna przy nawracających infekcjach intymnych: czy to bezpieczne?
Recepta na ellaOne. Jakie pytania najczęściej zadaje lekarz podczas wywiadu?