Zaburzenia trawienia. Wprowadź te nawyki, a dolegliwości miną

Co to są zaburzenia trawienia?

Zaburzenia trawienia stanowią szeroką gamę problemów zdrowotnych związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu trawiennego.

Mogą one występować na różnych etapach trawienia, począwszy od połykania pokarmu, aż do jego przyswajania przez organizm i mogą one dotyczyć różnych organów, takich jak żołądek, jelita, trzustka czy wątroba - wylicza nasza ekspertka, Kamila Górecka-Kirwiel.

I dodaje:

Zaburzenia trawienia mogą obejmować schorzenia takie jak refluks żołądkowo-przełykowy, wrzody żołądka i dwunastnicy, zespół jelita drażliwego, celiakię, nietolerancję laktozy czy choroby zapalne jelit.

Celiakia. Kiedy rezygnacja z glutenu to konieczność

Niedowaga. Przyczyny, konsekwencje i plan działania

Niedobór magnezu. Jak rozpoznać? Jak zapobiegać?

Ciśnienie krwi. Dlaczego warto je mierzyć?

Wzdęcia. Dieta może pomóc rozwiązać problem

Choroba Leśniowskiego-Crohna. Konieczna indywidualna dieta

Główne przyczyny zaburzeń trawienia

Zaburzenia trawienia mogą mieć różne przyczyny, które często zależą od konkretnej choroby lub dolegliwości. Poniżej kilka głównych czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń trawienia:

1. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Spożywanie wysokoprzetworzonej żywności, ubogiej w błonnik i składniki odżywcze, może przyczyniać się do zaburzeń trawienia.
2. Stres i niezdrowy styl życia. Długotrwały stres, brak aktywności fizycznej, niewłaściwe metody radzenia sobie z emocjami mogą prowadzić do zaburzeń trawienia.
3. Stany zapalne i infekcje. Niektóre stany zapalne, jak np. zapalenie trzustki czy zapalenie żołądka, mogą powodować zaburzenia trawienia. Infekcje bakteryjne lub wirusowe, takie jak zakażenie Helicobacter pylori, mogą również zakłócać równowagę mikroflory jelitowej i prowadzić do problemów trawiennych.
4. Nietolerancje pokarmowe. Osoby cierpiące na nietolerancje pokarmowe, takie jak nietolerancja laktozy czy nietolerancja glutenu, mogą doświadczać zaburzeń trawienia po spożyciu odpowiednich pokarmów.
5. Długotrwałe stosowanie niektórych leków. Niektóre leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), sterydy, antybiotyki czy leki przeciwnowotworowe, mogą mieć negatywny wpływ na układ trawienny.
6. Choroby autoimmunologiczne. Niektóre choroby autoimmunologiczne, jak np. choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mogą prowadzić do poważnych problemów trawiennych. Są to choroby, w których układ odpornościowy atakuje błonę śluzową przewodu pokarmowego, powodując stan zapalny i uszkodzenia.
7. Zaburzenia czynnościowe. Zespół jelita drażliwego (IBS) jest przykładem zaburzenia czynnościowego, które może wpływać na pracę jelit i powodować bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia lub biegunkę. Przyczyny IBS nie są do końca poznane, ale czynniki takie jak stres, nieprawidłowe nawyki żywieniowe czy czynniki genetyczne mogą przyczyniać się do jego wystąpienia.

Dietetyk Kamila Górecka-Kirwiel zwraca uwagę, że zaburzenia trawienia są powszechnymi problemami zdrowotnymi, które mogą mieć różne przyczyny:

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, stres, infekcje, nietolerancje pokarmowe, długotrwałe stosowanie niektórych leków oraz inne czynniki mogą przyczyniać się do wystąpienia tych zaburzeń. Właściwa diagnoza i leczenie są istotne dla poprawy funkcjonowania układu trawiennego i zapobiegania powikłaniom.

Ból brzucha, nudności, zgaga, biegunki, zaparcia. Objawy zaburzeń trawienia

Objawy zaburzeń trawienia mogą być różnorodne i zależą od konkretnego schorzenia. Ostry lub przewlekły ból brzucha może być jednym z najczęstszych objawów zaburzeń trawienia. Ból może być zlokalizowany w różnych obszarach jamy brzusznej, w zależności od konkretnego problemu trawiennego.

W przypadku niektórych zaburzeń trawienia, takich jak zapalenie żołądka czy choroba refluksowa przełyku, mogą występować nudności i wymioty. Osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy często doświadczają zgagi i uczucia pieczenia w przełyku. Jest to spowodowane cofaniem się treści żołądkowej do przełyku, co powoduje dyskomfort - tłumaczy dietetyk.

Nieprawidłowe funkcjonowanie jelit może prowadzić do częstych epizodów biegunki lub problemów z wypróżnianiem, takich jak zaparcia. Zaburzenia takie mogą być objawem zespołu jelita drażliwego czy choroby zapalnej jelit.

Osoby z zaburzeniami trawienia często zmagają się ze wzdęciami, które powodują dyskomfort i uczucie pełności. Może to być spowodowane niestrawieniem pokarmu lub nadmierną produkcją gazów w przewodzie pokarmowym - wyjaśnia dietetyk.

I jak przekonuje: nieleczone zaburzenia trawienia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia.

Nieprawidłowe trawienie i wchłanianie składników odżywczych może prowadzić do niedoborów witamin, minerałów i innych substancji odżywczych. Osłabienie organizmu, utrata masy ciała, niedożywienie, anemia czy osłabienie układu odpornościowego to tylko niektóre z możliwych skutków.

Zaburzenia trawienia. Szybka diagnoza ma znaczenie

Ważne jest, aby zdiagnozować i leczyć zaburzenia trawienia jak najszybciej, aby uniknąć poważnych powikłań. W zależności od konkretnego schorzenia, leczenie może obejmować zmiany w diecie, stosowanie leków, terapię farmakologiczną lub interwencję chirurgiczną.

W przypadku zaburzeń trawienia istnieje kilka możliwości diagnostycznych, które mogą pomóc zidentyfikować przyczyny i ocenić stan układu trawiennego. Oto kilka najczęściej stosowanych badań diagnostycznych:

• Badania krwi. Analiza krwi może dostarczyć informacji na temat stanu ogólnego organizmu oraz wskazywać na obecność stanów zapalnych, niedoborów żywieniowych czy infekcji, które mogą mieć wpływ na trawienie.
• Badania kału. Próbki kału mogą być analizowane pod kątem obecności krwi, pasożytów, bakterii lub innych nieprawidłowości, które mogą wskazywać na konkretne schorzenia trawiennego układu.
• Endoskopia. Endoskopia jest procedurą, podczas której elastyczny wziernik jest wprowadzany do przewodu pokarmowego w celu bezpośredniego oglądania i oceny jego wnętrza. Może to obejmować gastroskopię (badanie żołądka), kolonoskopię (badanie jelita grubego).
• Testy nietolerancji pokarmowych. W przypadku podejrzenia nietolerancji pokarmowej, można przeprowadzić testy alergiczne, które pomogą zidentyfikować pokarmy, które mogą powodować reakcje alergiczne lub nietolerancję.

Jeśli masz problemy z trawieniem i podejrzewasz zaburzenia trawienia, warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który może ocenić objawy, przeprowadzić podstawowe badania i ewentualnie skierować do odpowiedniego specjalisty, np. gastroenterologa.

Wizyta u lekarza pomoże w ustaleniu dokładnej diagnozy i opracowaniu planu leczenia. Warto także zasięgnąć porady dietetyka, który pomoże ustalić odpowiednią do danej jednostki chorobowej dietę - podkreśla nasza specjalistka.

Dieta w zaburzeniach trawienia. Najważniejsze zasady

Dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu zaburzeń trawienia. Często konieczne jest dostosowanie diety do specyficznych potrzeb pacjenta.

Może to obejmować unikanie pewnych pokarmów lub grup pokarmowych, zwiększenie spożycia błonnika, zmniejszenie ilości tłuszczu czy wprowadzenie odpowiednich suplementów. W przypadku niektórych schorzeń, takich jak celiakia czy nietolerancja laktozy, konieczne jest eliminowanie odpowiednich składników z diety - tłumaczy dietetyk.

Warto postawić na zdrowe nawyki żywieniowe:

1. Spożywać regularne posiłki o ustalonych godzinach, co pomaga utrzymać prawidłową pracę układu trawiennego.
2. Nie pomijać posiłków i starać się jeść w spokojnej atmosferze.
3. Zamiast spożywać duże, obfite posiłki, lepiej zdecydować się na mniejsze porcje, które są łatwiejsze do strawienia.
4. Nie jeść dużej ilości jedzenia bezpośrednio przed snem.
5. Wybierać łatwostrawne produkty.

Włącz do swojej diety gotowane warzywa, delikatne zupy, chude mięso, lekkie dania rybne oraz produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu. Ogranicz spożycie tłustych, smażonych potraw oraz pikantnych dań. Tłuste potrawy mogą być ciężkostrawne i wywoływać objawy zaburzeń trawienia, takie jak zgaga czy wzdęcia - podpowiada Kamila Górecka-Kirwiel.

6. Dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu poprzez spożywanie wystarczającej ilości   płynów, najlepiej wody.
7. Unikać spożywania substancji, które mogą podrażniać błonę śluzową żołądka i jelit, takich jak: alkohol, kofeina, pikantne przyprawy oraz napoje gazowane.
8. Błonnik jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego. Dlatego istotne jest włączenie do diety warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych i roślin strączkowych, które są bogate w błonnik.

Warto jednak zwrócić uwagę, że niektóre zaburzenia mogą wymagać ograniczenia błonnika. W przypadku ostrego zapalenia jelit, takiego jak rzutowanie choroby Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, może być konieczne tymczasowe ograniczenie spożycia błonnika. Pacjenci z biegunkową postacią IBS mogą odczuwać nasilenie objawów po spożyciu pokarmów bogatych w błonnik - zwraca uwagę nasza ekspertka.

Pomoc psychologiczna

Setki lekarzy i specjalistów w jednym miejscu.

Sprawdź!

Co jeść i pić przy zaburzeniach trawienia

Dietetyk Kamila Górecka-Kirwiel podkreśla, że konkretne zalecenia co do wyboru produktów spożywczych będą zależne od jednostki chorobowej, z którym się zmagamy. Są jednak pewne ogólne wskazówki, których warto przestrzegać.

Zaleca się spożywanie łagodnych, łatwostrawnych pokarmów, takich jak gotowane warzywa, pieczone lub gotowane chude mięso, chude ryby, delikatne zupy, owsianka czy puree warzywne. I unikanie ciężkich, tłustych i pikantnych potraw.

I dodaje:

Produkty fermentowane, takie jak jogurt naturalny, kefir czy kiszona kapusta, mogą być korzystne dla układu trawiennego, ponieważ zawierają korzystne dla zdrowia bakterie probiotyczne. Trzeba pamiętać o piciu odpowiedniej ilości płynów, najlepiej w postaci wody, aby utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu. A także unikać napojów gazowanych, słodzonych napojów i alkoholu, które mogą pogorszyć objawy zaburzeń trawienia.

Zaburzenia trawienia. Tych produktów unikaj

Warto zaznaczyć, że w przypadku konkretnych jednostek chorobowych dostępne są zalecenia określające, których produktów spożywczych należy unikać lub je ograniczyć. Można jednak wyłonić kilka ogólnych zasad, których warto się trzymać:

1. Unikaj spożywania zbyt dużej ilości słodzonych napojów, słodyczy, fast foodów, produktów przetworzonych, gotowych dań oraz tłustych potraw, ponieważ mogą one nasilać objawy zaburzeń trawienia.
2. Pikantne przyprawy, jak chili, pieprz czy papryka, mogą podrażniać żołądek i pogarszać objawy. Wybieraj łagodniejsze zioła i przyprawy, takie jak koperek czy kolendra.
3. Unikaj ciężkostrawnych produktów, takich jak tłuste mięsa, smażone potrawy, pikantne sery, ciężkie sosy czy potrawy z dużą ilością tłuszczu i przypraw. Te produkty mogą obciążać układ trawienny i nasilać objawy zaburzeń.
4. Ogranicz spożycie kofeiny, napojów energetycznych oraz mocnej herbaty, ponieważ mogą one zwiększać produkcję kwasu żołądkowego i nasilać zgagę oraz inne objawy.
5. Unikaj spożywania alkoholu, ponieważ może on podrażniać błonę śluzową żołądka i jelit, prowadząc do nasilenia objawów zaburzeń trawienia. 
6. Jeśli masz zidentyfikowane nietolerancje pokarmowe, takie jak nietolerancja laktozy czy nietolerancja glutenu, unikaj spożywania prodzuktów zawierających te składniki, ponieważ mogą one prowokować objawy zaburzeń trawienia.

Przestrzeganie odpowiednich zasad żywieniowych może pomóc w złagodzeniu objawów i poprawie jakości życia dla osób z zaburzeniami trawienia. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów ważne jest uzyskanie odpowiedniej diagnozy, która umożliwia opracowanie planu leczenia dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta i danej jednostki chorobowej - kończy nasza ekspertka.

Pamiętajmy, że zdrowy układ trawienny jest fundamentem dobrego zdrowia ogólnego.