Refluks - przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest refluks?

Podczas przełykania dochodzi do rozkurczu dolnego zwieracza przełyku (mięsień położony między żołądkiem a przełykiem), co umożliwia przemieszczanie pokarmu do żołądka. W kolejnym etapie następuje szybki skurcz tego mięśnia, co zapobiega cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Stąd, niewydolność tego mięśnia odpowiada bezpośrednio za objawy refluksu.

Należy pamiętać, że zarzucanie treści żołądkowej do przełyku może też być zjawiskiem fizjologicznym, ale w tym wypadku nie daje ono zwykle uporczywych objawów.

Omeprazol - wskazania do stosowania

OZT – jakie są konsekwencje nieleczonego ostrego zapalenia trzustki?

Uchyłki jelita grubego – co prowadzi do ich powstania?

Ból po lewej stronie brzucha - co sugeruje?

Grypa, COVID-19, a może RSV? Na co chorują Polacy?

Refluks dyktuje warunki. Dieta, nawyki i styl życia

Przyczyny refluksu

Za powstawanie refluksu żołądkowo-przełykowego odpowiadają w głównej mierze niezdrowe nawyki, ponadto ujawnia się w przebiegu niektórych przewlekłych chorób czy w czasie ciąży.

Do głównych przyczyn powstawania refluksu należą:

• cukrzyca,
• otyłość typu brzusznego,
• nadużywanie alkoholu,
• twardzina układowa,
• spożywanie pokarmów obniżających ciśnienie dolnego zwieracza przełyku (potrawy tłuste i drażniące przełyk),
• przepuklina rozworu przełykowego,
• urazy klatki piersiowej,
• stosowanie doustnej antykoncepcji,
• przyjmowanie blokerów kanału wapniowego czy leków przecwicholinergicznych.

Objawy refluksu

Typowo w przebiegu choroby refluksowej przełyku obserwujemy:

• ból w nadbrzuszu,
• zgagę,
• wymioty,
• puste lub kwaśne odbijanie,
• uczucie pieczenia w okolicy mostka,
• ból w klatce piersiowej naśladujący pochodzenie sercowe,
• ślinotok,
• ból gardła i chrypkę,
• kaszel.

Istnieją grupy leków, które nasilają objawy refluksu: niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz glikokortykosteroidy, gdyż wywołują podrażnienia górnej części przewodu pokarmowego. Stąd, w momencie wystąpienia objawów choroby refluksowej przełyku należy rozważyć zmniejszenie przyjmowanej dawki leków lub ich odstawienie.

Do nasilenia dolegliwości towarzyszących refluksowi żołądkowo-przełykowemu dochodzi po spożyciu obfitego posiłku, w pozycji na wznak, przy pochylaniu się oraz podczas parcia.

Diagnozowanie refluksu

Choroba refluksowa przełyku ze względu na charakterystyczne objawy jest możliwa do rozpoznania na podstawie wywiadu, czego potwierdzeniem jest często ustąpienie symptomów po zastosowaniu inhibitorów pompy protonowej w ramach terapii schorzenia.

U pacjentów z utrzymującymi się objawami po zastosowaniu IPP zaleca się wykonanie gastroskopii w celu oceny śluzówki przełyku i żołądka.

Podejrzewasz u siebie chorobę refluksową przełyku i potrzebujesz skonsultować swoje objawy? Skorzystaj z porady lekarza rodzinnego aby dowiedzieć się jakie kroki podjąć. Lekarz wystawi e-Receptę przez portal halodoctor.pl.

Leczenie refluksu

Farmakoterapia refluksu opiera się na stosowaniu leków zmniejszających wydzielanie kwasu żołądkowego (inhibitory pompy protonowej, IPP), a także blokery receptorów histaminowych H2. Do tej pierwszej grupy zaliczamy m.in. omeprazol czy pantoprazol, a blokerem receptorów histaminowych H2 jest famotydyna.

W sytuacji, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarz może zdecydować się na interwencję chirurgiczną, która polega na laparoskopowym założeniu tzw. “zastawki” pomiędzy żołądkiem a przełykiem, co ma zapobiegać cofaniu się treści żołądkowej. Niestety, około połowa operowanych pacjentów wymaga po zabiegu kontynuacji leczenia farmakologicznego.

Refluks jest natomiast chorobą przewlekłą, występującą z okresami remisji i zaostrzeń, nie da się jej jednak trwale wyleczyć. Środki farmakologiczne natomiast wykazują wysoką skuteczność w łagodzeniu objawów i poprawianiu komfortu życia - niezbędne jest stałe leczenie podtrzymujące.

Nieleczony refluks żołądkowo-przełykowy skutkuje groźnymi powikłaniami, w tym tzw. przełykiem Barretta. Jest to stan przedrakowy, gdzie na skutek przewlekłego zapalenia błony śluzowej przełyku dochodzi do zastąpienia nabłonka wielowarstwowego płaskiego jednowarstwowym walcowatym z komórkami kubkowymi. W takiej sytuacji w rzadkich przypadkach dochodzi do rozwoju raka przełyku, ale regularne monitorowanie postępu choroby pozwala na jego wczesne wykrycie.

Styl życia i dieta

Przed podjęciem leczenia farmakologicznego choroby refluksowej lub też w jego trakcie warto wziąć pod uwagę modyfikację stylu życia i przeanalizowanie swojej dotychczasowej diety i nawyków z nią związanych.

Jako, iż wykazano związek choroby refluksowej z otyłością, do złagodzenia objawów przyczyni się redukcja masy ciała - maksymalne korzyści obserwuje się, gdy BMI osiągnie wartości prawidłowe. W związku z tym ostatni posiłek w ciągu dnia powinno się spożywać maksymalnie do 3h przed snem, a częstotliwość przyjmowanych pokarmów warto zwiększyć oraz zmniejszyć ich objętość. Produktami drażniącymi i nasilającymi objawy choroby są pokarmy mocno przyprawione, tłuste, cytrusy, czekolada, a także gazowane napoje i kawa.

U chorych cierpiących na refluks żołądkowo-przełykowy przeciwwskazane są także używki takie jak alkohol czy papierosy.

Jak powinna wyglądać dieta w chorobie refluksowej przełyku?

Dobrze aby opierała się na produktach słabo pobudzających wydzielanie soków trawiennych, do takich pokarmów zaliczamy m.in.: gotowane chude mięso, gotowane warzywa i owoce, pieczywo pszenne, gotowane jaja, mleko do 2% tłuszczu, kefir, gotowane ziemniaki, gotowane ryby, kisiele, kompoty, słabą herbatę.

Pokarmy przeciwskazane w chorobie refluksowej przełyku:

• cytrusy,
• czekolada,
• kasza gryczana,
• tłuste wyroby mleczne,
• tłuste mięsa (wieprzowina, kaczka, gęś, pasztety, mięsa smażone na tłuszczu),
• pikantne sosy z dodatkiem np. majonezu czy tłustej śmietany,
• torty, wyroby z ciasta francuskiego,
• mocna kawa,
• napar z mięty,
• napoje gazowane,
• napoje alkoholowe.