Jelito grube składa się z kątnicy, okrężnicy wstępującej, okrężnicy poprzecznej, okrężnicy zstępującej, okrężnicy esowatej oraz zakończone jest odbytnicą i odbytem. W jego dolnej części, okrężnicy esowatej (zwanej esicą) tworzą się najczęściej uchyłki, natomiast mogą występować one również na całej długości układu pokarmowego.
Uchyłki powstają na skutek spożywania wysoko przetworzonej żywności, ubogiej w błonnik, który powoduje rozrzedzenie mas kałowych, co prowadzi do nadmiernych skurczów okrężnicy i wzrostu ciśnienia wewnątrz niej. Pod wpływem wzrostu ciśnienia na zewnątrz zostaje wypchnięta błona śluzowa jelita grubego, tworząc uwypuklone kieszonki zwane uchyłkami.
Uchyłki nabyte, powstałe na skutek spożywania niskobłonnikowej diety, występują u połowy populacji po 60. roku życia, a zapalenie uchyłków jest chorobą cywilizacyjną. Na powstawanie uchyłków mogą mieć wpływ czynniki genetyczne, takie jak przerost ściany jelita grubego czy duża podatność na stres. Mówimy wtedy o uchyłkach wrodzonych.
Same uchyłki nie dają objawów bólowych, natomiast stan zapalny w ich obrębie może wywoływać nieprzyjemne dolegliwości.
U ponad połowy osób uchyłkowatość (obecność uchyłków), przebiega bezobjawowo i zostaje wykryta przy okazji rutynowych badań. Natomiast o pojawienie się stanu zapalnego w ich obrębie, może przejawiać się następującymi dolegliwościami:
Uchyłki mogą przyczynić się również do powstania poważniejszych schorzeń w obrębie układu pokarmowego. Najczęściej jest to niedrożność jelit, ropień śródbrzuszny, perforacja jelit – wymagają one pilnej ingerencji chirurgicznej.
Obecność uchyłków stwierdza się najczęściej, przy okazji badania kolonoskopowego, które nie jest wskazane przy uchyłkowatości. W wypadku nawracającego bólu brzucha, któremu towarzyszą wzdęcia i zaparcia, należy skonsultować się z lekarzem. W celu diagnostycznym wykonuje się najczęściej tomografię komputerową oraz badanie USG jamy brzusznej.
Uchyłkowatość jest chorobą nieuleczalną, ponieważ usunąć należałoby dużą część odcinka układu pokarmowego, narażając pacjenta na szereg innych komplikacji.
Zapalenie uchyłków leczy się więc objawowo lekami rozkurczowymi i przeciwbólowymi. W rzadkich wypadkach krwotoki z uchyłków wymagają ingerencji endoskopowej, natomiast najczęściej ustępują samoistnie. W wypadku poważniejszych powikłań, które powodują ostre zapalenie uchyłków, konieczna może być antybiotykoterapia lub hospitalizacja i antybiotykoterapia dożylna.
Nowoczesne podejście do leczenia uchyłków jelita grubego oznacza, że coraz więcej badań koncentruje się na poszukiwaniu nowych metod leczenia. Badania te obejmują zarówno nowe strategie dietetyczne, jak i zaawansowane techniki chirurgiczne. Wiele z tych badań jest obiecujących i może przynieść znaczące korzyści dla pacjentów cierpiących na tę chorobę w przyszłości.
W celach profilaktycznych zaleca się głównie dietę bogatą w błonnik, który chroni przed powstaniem zaparć oraz usprawnia prawidłową pracę jelit, przyjmowanie przynajmniej 2l płynów dziennie, aktywność fizyczna oraz zdrowy tryb życia.
Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!