Leki na nadciśnienie. Rodzaje i zasady stosowania

Rodzaje leków stosowanych w terapii nadciśnienia

Na rynku dostępnych jest kilka grup leków przeciwnadciśnieniowych na receptę, które działają na różne mechanizmy regulacji ciśnienia tętniczego. Każda z nich ma swoje specyficzne wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne.

Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI)

ACEI, takie jak enalapryl, peryndopryl czy ramipryl, działają poprzez blokowanie enzymu konwertującego angiotensynę I w angiotensynę II – substancję, która podnosi ciśnienie krwi poprzez zwężanie naczyń i zwiększenie objętości krwi. Leki te są szczególnie zalecane u pacjentów z niewydolnością serca, cukrzycą i przewlekłą chorobą nerek. Możliwym skutkiem ubocznym jest suchy kaszel, a rzadziej obrzęk naczynioruchowy.

Blokery receptorów angiotensyny II (ARB)

Sartany, takie jak losartan, walsartan czy telmisartan, działają podobnie jak ACEI, ale blokują receptory angiotensyny II. Dzięki temu mają mniej skutków ubocznych, np. nie powodują kaszlu, co czyni je alternatywą dla osób nietolerujących inhibitorów ACE.

Diuretyki

Diuretyki, np. hydrochlorotiazyd, indapamid czy furosemid, zwiększają wydalanie wody i sodu z organizmu, co prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego. Są one często stosowane jako leki pierwszego rzutu, zwłaszcza u osób starszych. Warto jednak monitorować poziom elektrolitów, ponieważ mogą powodować hipokaliemię, czyli niedobór potasu.

Beta-blokery

Leki takie jak bisoprolol, metoprolol czy karwedilol obniżają ciśnienie krwi poprzez zmniejszenie częstości akcji serca i objętości wyrzutowej serca. Są szczególnie skuteczne u pacjentów z chorobą wieńcową, niewydolnością serca czy po zawale. U niektórych osób mogą powodować uczucie zmęczenia, zimne kończyny czy zaburzenia erekcji.

Blokery kanałów wapniowych

Leki takie jak amlodypina czy werapamil działają poprzez zmniejszenie napięcia naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich rozszerzenia i obniżenia ciśnienia. Są szczególnie skuteczne u osób starszych i pacjentów z izolowanym nadciśnieniem skurczowym. Mogą jednak powodować obrzęki kończyn dolnych.

Leki centralne

Preparaty takie jak moksonidyna czy klonidyna działają na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszając aktywność współczulną. Są stosowane rzadziej i z reguły w przypadku opornego nadciśnienia.

Pilny komunikat GIF: popularny lek psychiatryczny wycofany z obrotu

Zmiany w refundacji leków. Od stycznia 2026 lista się wydłuża

Temperatura, światło, wilgoć – co niszczy leki i jak temu zapobiec?

Kaskada lekowa: jak nie wpaść w pułapkę kolejnych leków? Farmaceuta wyjaśnia

„Leki to nie słodycze” – jak bezpiecznie stosować leki dostępne bez recepty

Przegląd lekowy - czym jest i jakie korzyści może przynieść pacjentom?

Wybór terapii

Dobór leków przeciwnadciśnieniowych zależy od wielu czynników, w tym wieku pacjenta, współistniejących chorób, stylu życia oraz wyników badań. Zazwyczaj leczenie rozpoczyna się od jednego leku w niskiej dawce, a w razie potrzeby dawkę zwiększa się lub wprowadza dodatkowy preparat.

Coraz częściej stosuje się terapie skojarzone, które łączą w jednej tabletce dwa lub więcej składników. Takie podejście zwiększa skuteczność leczenia, a jednocześnie poprawia przestrzeganie zaleceń przez pacjenta, ponieważ zmniejsza liczbę przyjmowanych tabletek.

Korzyści i wyzwania związane z farmakoterapią

Farmakoterapia nadciśnienia pozwala na znaczące zmniejszenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Badania wykazały, że obniżenie ciśnienia tętniczego o 10 mmHg redukuje ryzyko udaru o około 40%, a ryzyko zawału serca o 20–25%.

Jednak stosowanie leków wiąże się również z wyzwaniami. Wielu pacjentów przerywa terapię z powodu działań niepożądanych lub z braku świadomości, jak ważne jest kontynuowanie leczenia mimo braku odczuwalnych objawów nadciśnienia. Dlatego kluczowa jest edukacja pacjentów oraz regularne wizyty kontrolne.

Zasady bezpiecznego stosowania leków

• Regularność – leki należy przyjmować codziennie, zgodnie z zaleceniami lekarza, najlepiej o stałej porze.
• Kontrola – konieczne są regularne pomiary ciśnienia tętniczego oraz okresowe badania krwi, szczególnie przy stosowaniu diuretyków lub leków wpływających na nerki.
• Unikanie interakcji – należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach, aby uniknąć niebezpiecznych interakcji.
• Dbanie o styl życia – leki są bardziej skuteczne, gdy pacjent jednocześnie dba o zdrową dietę, redukcję masy ciała, aktywność fizyczną i ograniczenie spożycia alkoholu oraz soli.