1. Artykuły
  2. Zespół Sjögrena

Zespół Sjögrena

Suchość oczu i jamy ustnej, zaburzenia smaku i węchu, powiększenie węzłów chłonnych i nudności - to tylko niektóre z objawów towarzyszących zespołowi Sjögrena. Jakie są przyczyny występowania tej choroby i czy można ją wyleczyć?

Zespół Sjögrena Zespół Sjögrena
Spis treści
Czym charakteryzuje się zespół Sjögrena? Objawy zespołu Sjögrena Objawy związane z gruczołem łzowym Objawy związane z gruczołem ślinowym Objawy pozagruczołowe Przyczyny zespołu Sjögrena Leczenie zespołu Sjögrena

Czym charakteryzuje się zespół Sjögrena?

 

Choroba ta powstaje na podłożu autoimmunologicznym, czyli następuje sytuacja, w której organizm produkuje przeciwciała atakujące własne komórki i tkanki. “Na celowniku” przeciwciał są głównie gruczoły wydzielania zewnętrznego, do których zaliczamy m.in. gruczoły łojowe, potowe, ślinowe. Dochodzi do powstawania nacieków z limfocytów głównie w gruczołach łzowych i ślinowych, a co za tym idzie do upośledzenia ich czynności oraz stanów zapalnych lokalizujących się w wielu układach i narządach.

 

Wyróżniamy pierwotny zespół Sjögrena (występuje w 40% przypadków), a także wtórny, który powstaje w przebiegu innych chorób, głównie reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), twardziny układowej i  tocznia rumieniowatego układowego (SLE).

 

Diagnozowanie tego schorzenia uchodzi za niezwykle trudne, stąd ciężko jest dokładnie oszacować jaka część populacji jest nim dotknięta. Przypuszcza się, iż choruje około 0,5-5% ludzi, a są to głównie kobiety (aż 90% przypadków), zwykle w okolicach 50. roku życia.

 

arrow Liszaj płaski - przyczyny, objawy, leczenie
arrow Metotreksat - działanie i wskazania do stosowania

Objawy zespołu Sjögrena

 

Objawy występujące w zespole Sjögrena dzielimy w zależności od lokalizacji procesu chorobowego:

 

Objawy związane z gruczołem łzowym

 

Proces autoimmunologiczny odbywający się w obrębie gruczołu łzowego wiąże się z uczuciem pieczenia i drapania w oku, a także obustronną suchością rogówki i spojówki, co pacjenci często określają jako “piasek” pod powiekami. Dodatkowo zgłaszana jest nadwrażliwość na czynniki takie jak wiatr, światło oraz dym papierosowy, co manifestuje się w postaci przekrwienia spojówek.

 

Przyczyną wyżej wymienionego zespołu objawów jest niedostateczne wydzielanie łez przez uszkodzony procesem autoimmunologicznym gruczoł łzowy.

 

Objawy związane z gruczołem ślinowym

 

Symptomy mające swoje źródło w śliniankach odczuwane są w postaci uczucia suchości w jamie ustnej, a co za tym idzie występuje trudność w żuciu i połykaniu pokarmów, a także skłonności do rozwoju próchnicy oraz trudności w mówieniu. Ponadto zaburzenia (lub w skrajnych przypadkach utrata) smaku i węchu, pogłębiające się bruzdy na języku i wargach oraz częste infekcje grzybicze jamy ustnej. Wyczuwalne jest także powiększenie ślinianek przyusznych i podżuchwowych, a widoczne makroskopowo są zmiany zapalne w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.

 

Analogicznie jak w przypadku gruczołów łzowych - w śliniankach również następuje spadek wydzielania (tym razem śliny), co jest podłożem wyżej wymienionych objawów.

 

Objawy pozagruczołowe

 

Stany zapalne lokalizujące się pozagruczołowo dają szereg mało charakterystycznych objawów, tj.:

 

  • uczucie zmęczenia,
  • zaburzenia snu,
  • stan podgorączkowy,
  • powiększenie węzłów chłonnych,
  • niedokrwistość,
  • nudności,
  • bóle w nadbrzuszu,
  • ból mięśni i stawów (niejednokrotnie zapalenie stawów przypominające RZS),
  • porażenie połowicze (jako skutek uszkodzenia nerwów obwodowych)
  • objawy miopatii,
  • powiększenie wątroby,
  • pokrzywki,
  • owrzodzenia,
  • objaw Raynauda (blednięcie i ból palców pod wpływem zimna),
  • częste zakażenia dróg oddechowych (ze względu na brak wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych i powstawanie nacieków zapalnych),
  • zmiany zapalne w nerkach,
  • suchość i świąd skóry,
  • autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (zwykle bezobjawowe).

 

Osoby cierpiące na zespół Sjögrena są około 16 razy bardziej narażone na rozwój chłoniaków nieziarniczych (nowotwory złośliwe). Ryzyko to zwiększa się wraz z czasem trwania choroby.

 

Przyczyny zespołu Sjögrena

 

Jak już wcześniej wspomniano - choroba ta należy do grupy chorób autoimmunologicznych, czyli takich, w których organizm uznaje własne komórki za obce i następuje ich destrukcja. Do przyczyn takiego procesu zaliczamy:

 

  • infekcje, np. WZW typu C, HIV, wirus Epsteina-Barr, wirus cytomegalii,
  • zmiany hormonalne,
  • defekty genetyczne.

 

Leczenie zespołu Sjögrena

 

Chorobę tę można leczyć jedynie objawowo. W celu ochrony narządu wzroku zaleca się stosowanie tzw. “sztucznych łez”, czyli lubrykantów i środków zwiększających lepkość i nawilżenie oka.

 

W celu indukcji wydzielania śliny natomiast pomocne mogą okazać się tabletki do ssania, kwaśne bezcukrowe cukierki czy bezcukrowe gumy do żucia. W cięższych postaciach choroby konieczne może okazać się wdrożenie leczenia farmakologicznego, a w najcięższych dysfunkcjach stosuje się substytucję śliny. Ważne jest, aby znacznie ograniczyć spożywanie alkoholu i palenie papierosów.

 

Za diagnostykę i leczenie zespołu Sjögrena odpowiada lekarz reumatolog.

 

Doświadczasz pogorszenia samopoczucia i potrzebujesz konsultacji u specjalisty? Skorzystaj z platformy telemedycznej haloDoctor i zapisz się na wizytę bez wychodzenia z domu.

Szybka konsultacja:
Tabletka "dzień po" e-Recepta L4 Online
Najnowsze pytania pacjentów
Czy po szczepieniu Pfizer może powstać zespół Sjögrena?
Czy u osoby z symptomami bielactwa będącej ozdrowieńcem po COVID-19 może powstać zespół Sjögrena po podaniu pierwszej dawki Pfizer? Jakiej specjalizacji lekarz powinien prowadzić pacjenta z takimi dolegliwościami?
Katarzyna Lorentz-Nejno
lekarz rehabilitacji medycznej, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Do reumatologa.
COVID-19, a zespół Sjögrena.
Około 9/10 lat temu został u mnie zdiagnozowany zespół Sjögrena, stąd pytanie jak się ma COVID-19 do mojej choroby? Czy powinienem się zaszczepić? Czy jest szansa, że przebieg COVID-19 u mnie będzie cięższy niż u zdrowej osoby? Czy po przejściu COVID-19 rozwój...
Jacek Koprowicz
psychiatra
Umów wizytę
Zespół Sjögrena, a właściwie choroba Mikulicza-Radeckiego (bo to właśnie Polak Jan Mikulicz-Radecki 50 lat wcześniej ją opisał!), jest chorobą autoimmunologiczną. I to określenie chyba wiele wyjaśnia... Organizm wytwarza przeciwciała przeciwko własnym białkom, wywołując stany zapalne i uszkodzenie gruczołów wydzielania zewnętrznego oraz równolegle zmiany zapalne w różnych narządach i układach. Tak więc choroba sama w sobie jest obciążeniem dla układu immunologicznego, który jest nadwyrężony, źle funkcjonujący i gorzej podatny na właściwe reagowanie w sytuacji zagrożenia. To bez wątpienia może skutkować cięższym przebiegiem infekcji wirusowej SARS-CoV-2, ale też i innymi patogenami. Poza tym pamiętajmy, że osoba z tą chorobą jest względem CoViD-19 traktowana jako posiadacz choroby współistniejącej, a co to oznacza w suchych statystykach komentować nie muszę. Czy po przejściu COVID-19 rozwój choroby może przyspieszyć- nie znam takich doniesień, ale w medycynie niestety wszystko jest możliwe.
Zespół Sjogrena oraz uczulenie - czy mogę się zaczepić na COVID-19?
Czy osoba z zespołem Sjogrena, skłonnością do nadwrażliwości (reakcja anafilaktyczna na penicylinę, uczulenie na kontrast), w przeszłości objawy neurologiczne po szczepieniu przeciw KZM (już po 1 dawce, pozostałych nie przyjęłam) może być bezpiecznie szczepiona przeciw COVID-19?
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Istnieje duże ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznej.
Dzień dobry,Z powodu siności siatkowatej i objaw
Z powodu siności siatkowatej i objawu raynauda miałam wykonywane badania: przeciwciała ANA oraz kapilaroskopie wałów paznokciowych u rąk. Oba badania wyszły w porządku. Objaw raynauda na dłoniach zauważyłam tylko raz. Jakiś czas temu zobaczyłam, że objaw raynauda występuje na stopach,...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Konsultacja z lekarzem prowadzącym leczenie.
Na jakich badaniach się skupić?
Jakie powinnam wykonać badania w przypadku utrzymującego się od kilku miesięcy (dość silnego) bólu mięśni i stawów, ogólnego osłabienia i łuszczącej się skóry? Morfologia w porządku.
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna konsultacja lekarska.
Victoria Perovic-Kaczmarek
lekarz
Umów wizytę
zalecana wizyta stacjonarna u lekarza pierwszego kontaktu, po zbadaniu lekarz podejmie decyzje odnośnie wykonania konkretnych badań.
Zbigniew Walter
internista, specjalista chorób wewnętrznych
Umów wizytę
zalecana stacjonarna wizyta lekarska z badaniem przedmiotowym
Paweł Przetacznik
reumatolog
Umów wizytę
Zalecam wizytę u reumatologa, który nada kierunek dalszej diagnostyce.
Czy jest prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę u mnie?
Jako nastolatka miałam 3 lub 4 złamania prawego nadgarstka ostatnie w 2018 roku. Niefortunnie upadłam na ziemię po ewakuacji krwiaka śródmózgowego jako dziecko. Moja babcia od strony taty choruje na osteoporozę. Ja od 5 lat przyjmuję leki przeciwpadaczkowe. Nie brałam...
Ewgenij Mozgunow
lekarz rodzinny, anestezjolog, lekarz w trakcie specjalizacji, lekarz medycyny pracy
Umów wizytę
Witam, podejrzenie posiadania osteoporozy może wysunąć lekarz po wykonaniu specjalistycznych badań RTG kości. Także można wykonać badania w kierunku stanu gospodarki wapnem. Skierowania na ww badania można uzyskać w trakcie porady lekarskiej. Życzę dużo zdrowia i pozdrawiam serdecznie dr n med Ewgenij Mozgunow
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna wizyta lekarska.
Czym może być spowodowane mrowienie opuszka palca?
Borykam się z problemem nieprzerwanie od ponad dwóch dób, a mianowicie cały czas mam odrętwiałego opuszka palca wskazującego prawej ręki, przeszkadza to trochę w codziennym funkcjonowaniu, nie wiem, czy mam poczekać aż przejdzie samo, czy może jednak powinienem się zgłosić gdzieś...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna wizyta u neurologa.
Jaka może być tego przyczyna?
Jestem 21-letnią kobietą i od ponad miesiąca odczuwam drętwienie kciuka i palca wskazującego. 
Karolina Raczyńska
lekarz
Umów wizytę
Mogą być różne przyczyny, jeśli wykonuje Pani dużo czynności rękoma a dolegliwości występują też w nocy to dość prawdopodobny może być zespół cieśni nadgarstka natomiast nie jest to jedyna możliwość. Należy zebrać dokładny wywiad i przeprowadzić badanie fizykalne. Wstępną diagnostykę wykonuje lekarz rodzinny, jeśli wykluczy inne podejrzenia to najpewniej skieruje Panią do ortopedy lub neurologa gdyż Ci specjaliści zajmują się diagnostyką w kierunku zespołu cieśni nadgarstka poprzez np. zlecenie badania EMG.
Paweł Przetacznik
reumatolog
Umów wizytę
Konieczna diagnostyka w kierunku zespołu cieśni nadgarstka. Proponuję badanie EMG.
Co może być przyczyną drętwienia dłoni?
Mam 20 lat. Od jakiegoś czasu zaczęły mi drętwieć ręce (dłonie) podczas snu w nocy. Nie bolą mnie w ciągu dnia tylko w nocy. Zaczęłam zwracać uwagę na to, żeby nie zasypiać z zaciśniętymi dłońmi ani mnie wkładać je miedzy nogi. To totalnie nie pomogło i od 2 dni zmagam się z bardzo silnym...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna wizyta lekarska.
Sylwester Król
ginekolog - położnik
Umów wizytę
Proszę się zgłosić do na wizytę lekarską.
Karolina Raczyńska
lekarz
Umów wizytę
Takie objawy mogą wskazywać m.in. na obustronny zespół cieśni nadgarstka czy polineuropatię. Aby to rozstrzygnąć należy wykonać w pierwszej kolejności badanie fizykalne co jest kompetencjach lekarza rodzinnego, jeśli podejrzenia się potwierdzą to konieczne będzie wykonanie badania EMG. Jeśli potwierdzi się w tym badaniu to jedynym skutecznym leczeniem przyczynowym jest leczenie operacyjne.
Ból nogi uniemożliwiający normlane funkcjonowanie.
Mam 31 lat, jestem kobietą. Od niemal roku zmagam się z silnym, nawracającym bólem nóg/nogi. Pojawia się on podczas długiego stania, siedzenia, kilkugodzinnej jazdy samochodem, wysiłku fizycznego, ale czasami i z rana, po nocy. Jest on skoncentrowany głównie w łydce i udzie,...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna wizyta neurologiczna
Czy można zajść w ciążę mając dnę moczanową?
Została u mnie zdiagnozowana dna moczanowa. Myślałam o staraniu się o dziecko za rok lub dwa. Czy zajście w ciążę jest możliwe w przypadku tej choroby?
Jakub Woźniak
lekarz rodzinny
Umów wizytę
Oczywiście. Wiele kobiet w ciąży choruje na dnę moczanową - zapraszam na konsultacje online w razie potrzeby wytłumaczę dokładnie wytyczne postępowania - specjalista medycyny rodzinnej lekarz Jakub Woźniak
Adam Mallach
lekarz, ginekolog - położnik, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Oczywiście. Wiele kobiet w ciąży choruje na dnę moczanową
Paweł Przetacznik
reumatolog
Umów wizytę
Choroba nie wpływa negatywnie na płodność.
Ból barku - do jakiego lekarza udać się na wizytę?
Od 3 tygodni boli mnie bark. Ból nasila się w nocy i po przebudzeniu bark jest sztywny. W ciągu dnia gdy rozruszam bark nie odczuwam mocno bólu, ale czuję go przy podnoszeniu ręki gdy jest na wysokości klatki piersiowej (wtedy czuję mocny ból i blokadę dalszego...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Jaki wiek? Jaka płeć? Zalecana wizyta u lekarza POZ, który wystawi odpowiednie skierowania.
Jakub Woźniak
lekarz rodzinny
Umów wizytę
Wskazana jest dalsza diagnostyka - zapraszam na konsultacje online w razie potrzeby wytłumaczę dokładnie wytyczne postępowania - specjalista medycyny rodzinnej lekarz Jakub Woźniak
Czy można mieć zwężenie jam stawów i jednocześnie prawidłowy stan stawów krzyżowo-biodrowych?
Jestem w trakcie diagnozy w kierunku ZZSK bądź ŁZS (mam 32 lata i od 3 miesięcy bóle okolicy krzyżowej i odcinka piersiowego). Wynik rezonansu stawów krzyżowo-biodrowych uwidocznił dyskretne zwężenia jam stawów, ale w podsumowaniu obraz stawów jest...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Należy stosować się do zaleceń lekarskich lub zmienić lekarza.
Lot samolotem po stwierdzeniu wypadnięcia dysków i bólu w karku.
Jestem po rezonansie magnetycznym z powodu ostrego bólu karku (opis rezonansu wskazuje na wypadnięte 2 dyski c4/c5 oraz c5/c6, który uderza w rdzeń kręgowy). Ostry ból karku ustąpił jednakże nadal pojawia się ból. Moje pytanie brzmi czy mozna latać samolotem z takim...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Konsultacja z lekarzem prowadzącym leczenie, który kierował na badanie.
Czy ból oka może być wczesną postacią spondyloartropatii?
Od 10 dni mam ból i zaczerwienienie lewego oka. U mnie w rodzinie są przypadki spondyloartropatii i podejrzewam, że jest to oczna postać spondyloartropatii, bo oprócz bólu, zaczerwienienia i pogorszenia ostrości widzenia nie mam innych objawów. Byłem u okulisty na NFZ,...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
W przypadku braku poprawy - kolejna wizyta u okulisty.
Czy przy boreliozie pojawia się obrzęk kolana i ból stawów?
W maju 2022 zrobiłam badania pod kątem boreliozy (IgG-negatywny i IgM-pozytywny), ponieważ bardzo bolały mnie stawy. Lekarz zalecił 30-dniową kurację lekową, a w międzyczasie zrobiłam badania RF i dostałam skierowanie do reumatologa (ANTY-CCP). Czy możliwe jest, że przy boreliozie bolą...
Sylwia Dżaman
lekarz
Umów wizytę
Odpowiedzi na to pytanie będzie mógł udzielić konsultujący Panią reumatolog, po przeanalizowaniu wywiadu medycznego, zbadaniu Pani i ocenie wykonanych badań. Tym niemniej-zapalenie stawów jest jednym z objawów boreliozy.
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna wizyta u specjalisty chorób zakaźnych.
Czy amortyzacja obuwia może pomóc na pojawiający się ból stawów?
Odkąd przebiegłem swój drugi w życiu maraton nogi, a konkretniej stawy w nich po prostu padły i od tamtej pory już nie biegam, bo nie mogę przez ból. Czy większa amortyzacja obuwia może pomóc przy tych bólach? Nawet chodzi się ciężko i po przejściu nawet...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna konsultacja ortopedyczna.
Jakub Woźniak
lekarz rodzinny
Umów wizytę
Możemy przeprowadzić dodatkową diagnostykę różnicującą - w razie wątpliwości zapraszam na konsultacje online, najlepiej z posiadaną dokumentacją medyczną - zbierzemy dokładny wywiad i ustalimy dalsze postępowanie, specjalista medycyny rodzinnej lekarz Woźniak Jakub
Filip Kwak
fizjoterapeuta, fizjoterapeuta sportowy
Umów wizytę
Polecam udać się do fizjoterapeuty, który wykona badanie fizykalne oraz funkcjonalne. Dolegliwości bólowe mogą być związane ze zmianami przeciążeniowymi, które często pojawiają się u sportowców długodystansowych. Obuwie z większą amortyzacją może zmniejszyć siły działające na stawy, ale nie zlikwiduje problemu.
Czy ból reumatyczny może występować pomimo dobrych wyników RF i ASO?
Od jakiegoś czasu mam problemy z palcami u rąk - bolą mnie, sztywnieją i rwą. Przez to budzę się kilkakrotnie w nocy. Nie jestem w stanie pracować. W kontakcie z zimnem ból się nasila. Badania RF i ASO w normie. Czy mimo to mogą to być sprawy reumatyczne? Moja...
Paweł Skoczylas
lekarz, internista, lekarz rodzinny
Umów wizytę
Zalecana stacjonarna konsultacja reumatologiczna.
Sylwia Dżaman
lekarz
Umów wizytę
Z wynikami dotychczas wykonanych badań proszę zgłosić się do reumatologa.
Paweł Przetacznik
reumatolog
Umów wizytę
Objawy nasilające się w spoczynku (głównie w nocy i nad ranem) i ulegające łagodnieniu pod wpływem aktywności ruchowej sugerują zapalną chorobę reumatologiczną. Prawidłowe wyniki badań RF i ASO niczego nie wykluczają. Konieczny jest kontakt z reumatologiem w celu ustalenia rozpoznania i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Pokaż więcej pytań więcej
CHCESZ ZADAĆ PYTANIE?
Musisz napisać jeszcze: 50 znaków.
Dziękujemy
Twoje pytanie zostało wysłane. Nasi specjaliści udzielają odpowiedzi zwykle do kilkunastu godzin od zadanego pytania. Wszystkie odpowiedzi zostaną wysłane na adres e‑mail, który podałeś w formularzu.
lub Umów się na konsultację

Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!

Lekarz online czeka na Ciebie
Umów wizytę
e-Recepta Przeziębienie e-Recepta Znajdź lek L4 L4 Umów wizytę