Zespół Sjögrena

Czym charakteryzuje się zespół Sjögrena?

Choroba ta powstaje na podłożu autoimmunologicznym, czyli następuje sytuacja, w której organizm produkuje przeciwciała atakujące własne komórki i tkanki. “Na celowniku” przeciwciał są głównie gruczoły wydzielania zewnętrznego, do których zaliczamy m.in. gruczoły łojowe, potowe, ślinowe. Dochodzi do powstawania nacieków z limfocytów głównie w gruczołach łzowych i ślinowych, a co za tym idzie do upośledzenia ich czynności oraz stanów zapalnych lokalizujących się w wielu układach i narządach.

Wyróżniamy pierwotny zespół Sjögrena (występuje w 40% przypadków), a także wtórny, który powstaje w przebiegu innych chorób, głównie reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), twardziny układowej i  tocznia rumieniowatego układowego (SLE).

Diagnozowanie tego schorzenia uchodzi za niezwykle trudne, stąd ciężko jest dokładnie oszacować jaka część populacji jest nim dotknięta. Przypuszcza się, iż choruje około 0,5-5% ludzi, a są to głównie kobiety (aż 90% przypadków), zwykle w okolicach 50. roku życia.

Wysoka temperatura. Sposoby radzenia sobie z gorączką

Liszaj płaski - przyczyny, objawy, leczenie

Metotreksat - działanie i wskazania do stosowania

Objawy zespołu Sjögrena

Objawy występujące w zespole Sjögrena dzielimy w zależności od lokalizacji procesu chorobowego:

Objawy związane z gruczołem łzowym

Proces autoimmunologiczny odbywający się w obrębie gruczołu łzowego wiąże się z uczuciem pieczenia i drapania w oku, a także obustronną suchością rogówki i spojówki, co pacjenci często określają jako “piasek” pod powiekami. Dodatkowo zgłaszana jest nadwrażliwość na czynniki takie jak wiatr, światło oraz dym papierosowy, co manifestuje się w postaci przekrwienia spojówek.

Przyczyną wyżej wymienionego zespołu objawów jest niedostateczne wydzielanie łez przez uszkodzony procesem autoimmunologicznym gruczoł łzowy.

Objawy związane z gruczołem ślinowym

Symptomy mające swoje źródło w śliniankach odczuwane są w postaci uczucia suchości w jamie ustnej, a co za tym idzie występuje trudność w żuciu i połykaniu pokarmów, a także skłonności do rozwoju próchnicy oraz trudności w mówieniu. Ponadto zaburzenia (lub w skrajnych przypadkach utrata) smaku i węchu, pogłębiające się bruzdy na języku i wargach oraz częste infekcje grzybicze jamy ustnej. Wyczuwalne jest także powiększenie ślinianek przyusznych i podżuchwowych, a widoczne makroskopowo są zmiany zapalne w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.

Analogicznie jak w przypadku gruczołów łzowych - w śliniankach również następuje spadek wydzielania (tym razem śliny), co jest podłożem wyżej wymienionych objawów.

Objawy pozagruczołowe

Stany zapalne lokalizujące się pozagruczołowo dają szereg mało charakterystycznych objawów, tj.:

• uczucie zmęczenia,
• zaburzenia snu,
• stan podgorączkowy,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• niedokrwistość,
• nudności,
• bóle w nadbrzuszu,
• ból mięśni i stawów (niejednokrotnie zapalenie stawów przypominające RZS),
• porażenie połowicze (jako skutek uszkodzenia nerwów obwodowych)
• objawy miopatii,
• powiększenie wątroby,
• pokrzywki,
• owrzodzenia,
• objaw Raynauda (blednięcie i ból palców pod wpływem zimna),
• częste zakażenia dróg oddechowych (ze względu na brak wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych i powstawanie nacieków zapalnych),
• zmiany zapalne w nerkach,
• suchość i świąd skóry,
• autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (zwykle bezobjawowe).

Osoby cierpiące na zespół Sjögrena są około 16 razy bardziej narażone na rozwój chłoniaków nieziarniczych (nowotwory złośliwe). Ryzyko to zwiększa się wraz z czasem trwania choroby.

Przyczyny zespołu Sjögrena

Jak już wcześniej wspomniano - choroba ta należy do grupy chorób autoimmunologicznych, czyli takich, w których organizm uznaje własne komórki za obce i następuje ich destrukcja. Do przyczyn takiego procesu zaliczamy:

• infekcje, np. WZW typu C, HIV, wirus Epsteina-Barr, wirus cytomegalii,
• zmiany hormonalne,
• defekty genetyczne.

Leczenie zespołu Sjögrena

Chorobę tę można leczyć jedynie objawowo. W celu ochrony narządu wzroku zaleca się stosowanie tzw. “sztucznych łez”, czyli lubrykantów i środków zwiększających lepkość i nawilżenie oka.

W celu indukcji wydzielania śliny natomiast pomocne mogą okazać się tabletki do ssania, kwaśne bezcukrowe cukierki czy bezcukrowe gumy do żucia. W cięższych postaciach choroby konieczne może okazać się wdrożenie leczenia farmakologicznego, a w najcięższych dysfunkcjach stosuje się substytucję śliny. Ważne jest, aby znacznie ograniczyć spożywanie alkoholu i palenie papierosów.

Za diagnostykę i leczenie zespołu Sjögrena odpowiada lekarz reumatolog.

Doświadczasz pogorszenia samopoczucia i potrzebujesz konsultacji u specjalisty? Skorzystaj z platformy telemedycznej haloDoctor i zapisz się na wizytę bez wychodzenia z domu.