Cytologia ratuje życie. Kobiety powinny wykonywać ją raz w roku

Cytologia. Badanie szyjki macicy

Badanie cytologiczne powszechnie nazywane jest cytologią.

To bezbolesne badanie, które wykonuje lekarz ginekolog podczas rutynowej wizyty ginekologicznej. Wymaz taki może być również pobrany przez położną - wyjaśnia nasz ekspert, ginekolog Michał Kaszubski.

I dodaje:

Badanie polega na pobraniu specjalnym narzędziem, tzw. szczoteczką cytologiczną, materiału z tarczy szyjki macicy oraz jej kanału. Badanie jest bezbolesne, jednak można odczuć pewien dyskomfort podczas manipulacji wziernikiem.

Dlaczego to badanie jest takie ważne? Bo wykrywa raka szyjki macicy, na którego każdego roku zapada pół miliona kobiet na świecie.

Celem jest profilaktyka raka szyjki macicy, to znaczy wykrycie zmian chorobowych szyjki macicy przed wystąpieniem objawów. W trakcie badania pobierane są komórki, które w dalszym etapie oceniane są przez lekarza patomorfologa. Po otrzymaniu wyniku badania cytologicznego lekarz ginekolog decyduje o konieczności dalszej diagnostyki - kolposkopii, biopsji oraz oceny histopatologicznej - tłumaczy lekarz.

Obecnie gabinety ginekologiczne dysponują dwoma rodzajami badania cytologicznego:

1. cytologia konwencjonalna – pobrany materiał przenoszony jest na szkiełko mikroskopowe i utrwalany roztworem etanolu.
2. LBC - czyli cytologia na podłożu płynnym. Czułość LBC w dobrych laboratoriach jest większa od cytologii konwencjonalnej, natomiast jej wielką zaletą jest możliwość wykonania nawet trzech różnych testów diagnostycznych (ocena komórek szyjki macicy, ocena zakażenia HPV oraz wystąpienia zakażeń bakteryjnych)

Badania profilaktyczne dla kobiet. Co powinnaś wpisać w swój kalendarz?

Histerektomia. Ginekolog o „usunięciu kobiecości” i seksie po operacji

Rak szyjki macicy. Ginekolog: wzrasta liczba przypadków wśród młodych kobiet

Mięśniaki macicy. Zwykle nie dają żadnych objawów

Zespół napięcia przedmiesiączkowego. Ginekolog: są sposoby na objawy PMS

Dieta na miesiączkę. Te produkty wzmagają dolegliwości

Cytologia. Kiedy wykonać badanie?

W Polsce obowiązuje program profilaktyki raka szyjki macicy dla kobiet w wieku 25 – 59 lat.

Obejmuje on bezpłatne badanie cytologii konwencjonalnej raz na trzy lata w przypadku pacjentek bez obciążonego wywiadu oraz badanie raz na rok u pacjentek z grupy ryzyka (do grupy ryzyka zaliczamy pacjentki zakażone wirusem HIV, pacjentki HPV dodatnie oraz przyjmujące leki immunosupresyjne). Osobiście zalecam pacjentkom wykonywanie LBC, czyli tzw. cytologii płynnej raz na rok - podkreśla lekarz.

Najważniejsze, żeby badanie cytologiczne było wykonywane regularnie.

Pierwszorazowe wykonuje się do 3 lat od rozpoczęcia współżycia lub nie później niż do 25 roku życia. Pacjentki ciężarne badanie mają wykonane na początku ciąży, chyba że wymaz był pobrany do 6 miesięcy przed ciążą.

Nie bez znaczenia jest również cykl miesięczny kobiety:

Diagnostykę najlepiej wykonać w połowie cyklu miesiączkowego, natomiast nie wcześniej niż 4 dni od ostatniego dnia krwawienia miesiączkowego ani nie później niż 4 dni przed spodziewaną miesiączką - wyjaśnia nasz ekspert.

Cytologia. Jak przygotować się do badania?

Badanie cytologiczne nie wymaga specjalnego przygotowania i zaangażowania pacjentki, ale warto pamiętać o kilku zasadach:

• 24 godziny przed wizytą należy zaprzestać współżycia.
• Nie zaleca się zabiegu irygacji pochwy oraz stosowania tamponów.
• Na 4 dni przed badaniem nie powinno stosować żadnych leków dopochwowych.

W przypadku wystąpienia objawów zakażenia pochwy (świąd, pieczenie, nieprawidłowe upławy) badanie takie trzeba przesunąć na kolejną wizytę - dodaje doktor Michał Kaszubski.

Po pobraniu materiału może wystąpić niewielkie plamienie/krwawienie, które ustąpi samoistnie.

Czas oczekiwania na wynik zależy od laboratorium, które ocenia preparat. Średni czas wynosi około 3 tygodnie - precyzuje nasz ekspert.

Cytologia. Interpretacja wyników

Jak zawsze interpretację wyniku najlepiej pozostawić lekarzowi, to on wyznaczy również kierunek działania, jeśli takowe będzie konieczne. Nie mniej jednak warto wiedzieć, w jakich skalach ocenia się wynik cytologiczny.

W przeszłości wyniki oceniane były na podstawie 5- stopniowej skali Papanicolaou, jednak jakiś czas temu została ona zamieniona opisowym systemem Bethesda - tłumaczy Michał Kaszubski.

Wynik obejmuje informacje na temat rodzaju próbki, czy materiał spełnia kryteria diagnostyczne oraz rodzaju pobranych komórek.

W każdym przypadku wynik należy skonsultować z lekarzem ginekologiem. W razie wystąpienia zmian podejrzanych lub złośliwych zgodnie z zaleceniami PTGiP  lekarz ginekolog podejmuje odpowiednie kroki celem dalszej diagnostyki lub leczenia - podkreśla.

Skala Bethesda wyróżnia kilka możliwych wyników:

NILM  – wynik ujemny pod względem zmian śródnabłonkowych lub raka (czyli prawidłowy)

ACS  – nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego

ASC-US  – nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym znaczeniu (często świadczy o przewlekłym stanie zapalnym)

ASC-H ) – nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego, w których przypadku nie można wykluczyć zmian śródnabłonkowych dużego stopnia

LSIL  – zmiana śródnabłonkowa małego stopnia, może świadczyć o zakażeniu HPV

HSIL – zmiana śródnabłonkowa dużego stopnia

CIS – rak płaskonabłonkowy in situ

AGC  – nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego

AIS  – rak gruczołowy in situ

Każdego roku raka szyjki macicy diagnozuje się u 2,5 tysiąca Polek. Rocznie z tego właśnie powodu umiera 1,6 tysiąca kobiet.

Rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej występującym na świecie nowotworem złośliwym u kobiet, dlatego tak ważna jest  jego profilaktyka.

Rak szyjki macicy. Profilaktyka

Co roku na świecie kilkaset milionów ludzi aktywnych seksualnie ulega zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV.  Infekcje te zazwyczaj przebiegają bezobjawowo, ale mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu, prącia, niektórych nowotworów głowy i szyi.

Uważa się, że udział HPV w przypadku raka szyjki macicy oraz stanów przedrakowych wynosi około 100 %. Brak jest skutecznych leków przeciw HPV, natomiast dostępnych jest kilka rodzajów szczepionek zabezpieczających przed zakażeniem wirusem - wyjaśnia nasz ekspert.

I tłumaczy:

W Polsce szczepienia p-HPV  były dotychczas realizowane odpłatnie lub w bezpłatnych, lokalnych samorządowych programach profilaktycznych. Obecnie coraz więcej samorządów decyduje się na takie przedsięwzięcie. Narodowa Strategia Onkologiczna zakłada wdrożenie programu immunizacji przeciw HPV  i objęciem 60% populacji nastolatków szczepieniami do 2028 r.

Z pewnością duże znaczenie ma fakt, że wzrasta świadomość kobiet i potrzeba profilaktyki:

Pocieszającym jest fakt, że coraz częściej spotykam na wizytach pacjentki świadome problemu raka szyjki macicy. Coraz więcej też pacjentek decyduje się na cytologię płynne. Duża część z nich wybiera  również profilaktykę bierną pod postacią szczepienia przeciw HPV - akcentuje ginekolog Michał Kaszubski.