Ciało po porodzie może zawodzić. Co na nietrzymanie moczu i inne “niespodzianki”?

Czym zajmuje się fizjoterapia uroginekologiczna?

Fizjoterapia uroginekologiczna to prężnie rozwijająca się w ostatnich latach dziedzina rehabilitacji zajmująca się terapią osób borykających się z problemami: nietrzymania moczu, stolca, obniżeniem narządów, czy bólem w obrębie miednicy.

W przypadku kobiet w ciąży celem fizjoterapii jest poprawa stanu zdrowia, ale i  profilaktyka, a po porodzie i operacjach uroginekologicznych niwelowanie ewentualnych powikłań oraz wsparcie w rychłym powrocie do codziennej aktywności - wyjaśnia Paulina Sowa.

Trauma poporodowa. Gdy kobiety nie chcą więcej dzieci

Depresja poporodowa - objawy i leczenie

Antykoncepcja po porodzie. Kiedy zacząć stosować?

Mięśnie Kegla. Dlaczego warto ćwiczyć mięśnie dna miednicy?

Łokieć golfisty. Najczęstsza przypadłość… pracowników biurowych

Poród naturalny czy cesarskie cięcie? Kto podejmuje decyzję?

Fizjoterapia uroginekologiczna po porodzie

Na wizytę u fizjoterapeuty uroginekologicznego można umówić się już w czasie trwania połogu lub po nim.

W przypadku, kiedy kobieta zauważy objawy takie jak gubienie/nietrzymanie moczu lub stolca, ciężkość/ciągnięcie w pochwie, ból pleców, brzucha, krocza lub wszystkie inne symptomy, które ją niepokoją, wpływają na dyskomfort lub przeszkadzają w powrocie do normalnej aktywności codziennej - wylicza nasza ekspertka.

Również po porodzie zakończonym cesarskim cięciem warto rozważyć spotkanie z fizjoterapeutą, aby poznać sposoby pracy z blizną.

Oczywiście warto również umówić się do terapeuty uroginekologicznego profilaktycznie, aby sprawdzić stan dna miednicy i mięśni brzucha - zwłaszcza, gdy planujemy powrót do bardziej intensywnej aktywności fizycznej (bieganie, siłownia, fitness itd.) - dodaje Paulina Sowa.

Fizjoterapia uroginekologiczna - jak wygląda wizyta po porodzie?

Fizjoterapueta najpierw przeprowadza się wywiad z pacjentką - pyta o ewentualne dolegliwości oraz o przebieg ciąży i porodu (zarówno ostatniego, jak i poprzednich, jeśli kobieta jest wieloródką), ogólny stan zdrowia oraz cel wizyty.

Następnie wykonuje się badanie fizykalne (także per vaginam lub per rectum za zgodą pacjentki), po którym można indywidualnie dobrać odpowiednią terapię, ćwiczenia i instruktaż do domu (pozycje ciała podczas codziennych czynności, właściwy oddech, aktywizację mięśni brzucha i dna miednicy) - wyjaśnia ekspertka.

Nietrzymanie moczu po porodzie

Nietrzymanie moczu (np. przy kaszlu, kichaniu, zmianach pozycji, podczas spaceru itd), stolca (w tym także niemożność utrzymania gazów), obniżenia narządu rodnego, pęcherza moczowego lub odbytnicy - to najczęstsze dysfunkcje, z jakimi kobiety zgłaszają się do gabinetu fizjoterapeuty uroginekologicznego.

W przypadku epizjotomii (nacięcia krocza, które wbrew wciąż popularnemu przekonaniu nie jest jego ochroną!) głównym powikłaniem jest ból w kroczu (przy mikcji, defekacji, współżyciu), zdarza się również osłabienie czucia i kontroli nerwowo-mięśniowej dna miednicy - zauważa Paulina Sowa.

Po cięciu cesarskim mogą pojawić się zaburzenia ze strony układu krążeniowego, oddechowego, nudności, wymioty oraz w przypadku nieprawidłowego gojenia się blizny - ból, pieczenie, ciągnięcie, niemożność swobodnego ruchu.

Rozejście mięśni brzucha po ciąży

Podczas ciąży może również nastąpić nadmierne rozejście mięśnia prostego brzucha DRA zwanym też rozejście kresy białej.

Głównym objawem jest uwypuklenie (tzw. stożek) w linii pośrodkowej brzucha (najczęściej między pępkiem, a mostkiem) w sytuacji zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej (np. przy kaszlu, parciu, próbie uniesienia głowy i tułowia od ziemi w leżeniu na plecach) - wyjaśnia Paulina Sowa.

Celem fizjoterapii w tym przypadku jest przywrócenie prawidłowej funkcji mięśni brzucha i integralności kresy białej poprzez holistyczną terapię obejmującą naukę świadomej aktywacji i rozluźnienia mięśni dna miednicy, brzucha, przepony, a także techniki manualne, ćwiczenia (zmian pozycji ciała, prawidłowej postawy) oraz edukację m.in. w celu eliminacji czynników ryzyka oraz odpowiednich pozycji ciała, by usprawnić regenerację tkanek itd.

Nauka rozluźniania dna miednicy przed porodem

Czy powikłań po porodzie można uniknąć? Jak zauważa nasza ekspertka, warto w tym celu uczęszczać do szkoły rodzenia (lub do fizjoterapeuty uroginekologicznego).

Przygotowanie do porodu może w dużej mierze ułatwić kobiecie urodzenie dziecka. Na wizytach przedporodowych przyszła mama nauczy się prawidłowego oddechu, świadomego rozluźniania dna miednicy, właściwych ruchów i pozycji ciała zarówno w fazie rozwierania szyjki macicy, jak i podczas skurczów partych. Warto również wykonywać masaż krocza w celu uelastycznienia tkanek dna miednicy, co zmniejsza ryzyko pęknięcia lub konieczności wykonania epizjotomii. Kobiety ze wskazaniem do cięcia cesarskiego również przychodzą po rady odnośnie higieny i mobilizacji blizny.

Powrót do formy sprzed ciąży - czy to możliwe?

Jak zauważa nasza ekspertka, jeśli kobieta przed ciążą i w jej trakcie prowadziła aktywny tryb życia, powrót „do formy” zazwyczaj przebiega sprawnie. Ciało jest nauczone ruchu, a mięśnie przyzwyczajone do obciążeń.

Wówczas we współpracy z zespołem terapeutycznym (lekarz, położna, dietetyk, fizjoterapeuta, trener) kobieta stopniowo wraca do aktywności - począwszy od aktywnej pozycji ciała podczas karmienia dziecka, przez krótkie spacery, treningi funkcjonalne do coraz większych obciążeń wraz z upływem czasu.

Natomiast w przypadku, gdy kobieta nie wie jak skoordynować oddech z ruchem oraz nigdy nie uczyła się świadomie napinać i rozluźniać dno miednicy zachęcam do wizyty u specjalisty (fizjoterapeuta lub trener), który odpowiednio zaplanuje trening, by nie doprowadzić do powikłań takich jak np. wysiłkowe nietrzymanie moczu (np. zbyt intensywna forma aktywności, brak kontroli mięśni dna miednicy), obniżenie narządów miednicy mniejszej (zbyt duże obciążenia, niewłaściwy oddech), czy rozejście mięśnia prostego brzucha (nadmierne ciśnienie w jamie brzusznej, nieprawidłowa praca mięśnia poprzecznego brzucha) - przekonuje Paulina Sowa.

I jak dodaje:

Oprócz pracy w gabinecie (stosuje się techniki terapii manualnej, mięśniowo-powięziowe, wisceralne, masaż…) i na sali ćwiczeń (trening medyczny, funkcjonalny, wzmacniający) kobieta powinna stosować się do zaleceń odnośnie pozycji ciała podczas codziennych czynności i „bezpiecznych” obciążeń, wykonywać w domu zadane ćwiczenia, jak również dbać o odpowiednią dietę, nawodnienie oraz sen.

Absolwentka studiów magisterskich na AWF w Krakowie. Rozwija swój warsztat pracy poprzez:

• szkolenia w zakresie terapii manualnej (ukończyła kurs koncepcji Maitland na poziomie 2a),
• fizjoterapię uroginekologiczną (liczne szkolenia i warsztaty rehabilitacji i treningu kobiet w ciąży, po porodzie oraz z problemami uroginekologicznymi)
• medycynę ortopedyczną (wg dr Jamesa Cyriaxa)
• inne metody, takie metody jak: masaż tkanek głębokich, terapię uwalniania punktów spustowych, kinesiotaping...

Prowadzi terapię osób po urazach lub przeciążeniach aparatu ruchu, z bólem kręgosłupa lub stawów obwodowych, pacjentek w ciąży, po porodzie oraz z problemami uroginekologicznymi (nietrzymanie moczu/stolca, obniżeniem narządów, rozejściem mięśnia prostego brzucha, szeroko pojętym bólem okolic miednicy).