Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM). To ciężkie zakażenie bakteryjne, które często prowadzi do kalectwa lub śmierci. Najskuteczniejszą metodą ochrony przed meningokokami są szczepienia, które w Polsce nie są obowiązkowe a zalecane. W nadchodzącym sezonie infekcyjnym warto również pamiętać o podstawowych zasadach higieny, zdrowym odżywianiu, suplementacji witaminy D3 i codziennym ruchu - wylicza pediatra Bożena Florczyk.
Co to są meningokoki? Na to pytanie nasza specjalistka, pediatra Bożena Florczyk odpowiada tak:
Meningokoki /Neisseria meningitidis/ są bakteriami gram ujemnymi układającymi się w dwoinki, zakwalifikowanymi ze względu na rodzaj antygenowej otoczki polisacharydowej do 13 serogrup. Do dużej inwazyjności należą serogrupy oznaczone literami: A, B, C, Y, W-135 . Ta kwalifikacja jest ważna ze względu na różny procentowy udział określonych serotypów meningokoków w zachorowaniach w poszczególnych częściach świata, a także ich obecność w dostępnych aktualnie szczepionkach przeciwko meningokokom.
I jak zauważa:
Najczęstszym, bo jak podają badania aż w 43,3 %, a jednocześnie najcięższym obrazem klinicznym inwazyjnej choroby meningokokowej jest posocznica. Towarzyszy jej często wstrząs septyczny i aż w 47,3 % zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Inne postacie inwazji meningokoków mogą manifestować się zapaleniem: płuc, stawów, ucha środkowego, nagłośni. Powikłania, jeśli pacjent przeżyje niewydolność wielonarządową w przebiegu posocznicy, są bardzo groźne.
Konsekwencją przebycia ciężkiej infekcji może być niepełnosprawność z np. utratą słuchu, niewydolnością nerek, napady drgawkowe, rozległe blizny na skórze. a nawet utrata kończyn - wylicza lekarz.
Do zarażenia meningokokami dochodzi po kontakcie z wydzieliną z dróg oddechowych osoby zakażonej np. drogą kropelkową podczas kaszlu i kichania.
Można zarazić się również przez kontakt bezpośredni z taką osobą np. przez picie z tej samej butelki, oblizywanie smoczka, wspólne sztućce, głęboki pocałunek. Po wtargnięciu do organizmu bakterie osadzają się i namnażają w komórkach nabłonkowych nosogardła. Tu mogą sobie spokojnie bytować - zauważa nasza specjalistka, Bożena Florczyk.
Okazuje się, że w społeczeństwie jest około 10% nosicieli meningokoków. Ale jeśli przenikną do krwiobiegu, to tą drogą są w stanie dotrzeć do wszystkich organów i układów wywołując inwazyjną chorobę meningokokową.
Większość zachorowań IChM dotyczy małych dzieci do 4 roku życia. Drugi szczyt jest obserwowany u nastolatków, ale może dotyczyć również dorosłych.
Do zachorowania predysponuje palenie tytoniu, przebywanie w zatłoczonych grupach - w tym żłobku, przedszkolu czy szkole - przyznaje pediatra.
Zachorowania występują statystycznie częściej zimą i wczesną wiosną, a więc pokrywają się ze szczytem infekcji przeziębieniowych.
W Polsce wśród małych dzieci dominuje serotyp B meningokoka, a wśród nastolatków i młodych dorosłych - rośnie udział serotypu C - dodaje.
Pierwsze objawy choroby meningokokowej są mało charakterystyczne. Mogą przypominać objawy infekcji przeziębieniowej lub grypowej.
Zazwyczaj jest to gorączka, złe samopoczucie, ból mięśni, stawów. U małych dzieci może być także znaczne rozdrażnienie lub senność, obniżone napięcie mięśniowe. Dołączać mogą się nudności, wymioty, sztywność karku - wylicza Bożena Florczyk.
I dodaje:
Po kilku godzinach można zauważyć ochłodzenie dystalnych części ciała (dłoni, stóp), marmurkowatość (siność) skóry i charakterystyczne zmiany zatorowo-zakrzepowe na skórze.
W kolejnych godzinach szybko narastającej inwazji meningokokowej piorunująco narastają objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego i/lub wstrząsu septycznego z niewydolnością wielu narządów.
W czasach przedantybiotykowych choroba w 80-85% kończyła się zgonem. W chwili obecnej szanse na przeżycie po szybkim włączeniu leczenia antybiotykowego i wdrożeniu procedur z zakresu intensywnej terapii są większe, ale i tak w 10-15% kończy się zgonem - przyznaje nasza ekspertka.
Podstawą rozpoznania IChM są badania bakteriologiczne krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Do wykorzystania są szybkie testy na obecność antygenu otoczkowego w płynie mózgowo –rdzeniowym lub metoda PCR do wykrywania materiału genetycznego meningokoka w płynie mózgowo-rdzeniowym lub we krwi.
Na szczęście do zakażenia meningokokami nie dochodzi bardzo często. Zapadalność na IChM w Polsce wynosi średnio około 0,5 / 100 000 osób. Przy czym wśród dzieci w 1 roku życia / jak podaje J. Wysocki i H.Czajka/ wynosi 11,36/ 100 000 a w drugim roku życia 7,08/100 000 - wyjaśnia Bożena Florczyk.
Warto wiedzieć, że po bliskim kontakcie z osobą zakażoną meningokokiem obowiązuje chemio profilaktyka antybiotykowa, najlepiej w ciągu 24 godzin do najpóźniej 2 tygodnia od rozpoznania IChM.
Jak zauważa nasza ekspertka, najskuteczniejszą profilaktyką zakażenia meningokowego są szczepienia.
Ze względu na częstsze występowanie zakażeń serotypem B , w pierwszej kolejności już u dzieci powyżej 8 tygodnia życia można podać szczepionkę z tym serotypem o nazwie - Bexero. Dla dzieci powyżej 10 roku życia dostępna jest szczepionka z serotypem B o nazwie Trumenba. Inna szczepionka o nazwie Nimenrix może zabezpieczać przeciwko meningokokom grupy A,C,W-135, Y i może być podana już od 6 tygodnia życia.
O wdrożeniu odpowiedniego schematu szczepienia w zależności od wieku dziecka i odstępów pomiędzy dawkami szczepionki decyduje kwalifikujący do szczepienia lekarz.
Pediatra podkreśla również, że aby zapobiegać różnym chorobom, w tym IChM , warto pamiętać o podstawowych zasadach higieny takich jak:
I kończy:
W nadchodzącym sezonie infekcyjnym warto pamiętać o zdrowym odżywianiu z codzienną porcją warzyw i owoców, suplementacją witaminy D3 i codziennych zajęciach ruchowych, najlepiej na świeżym powietrzu.
Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!