Ataki paniki - jak pomóc sobie i bliskim?

Lęk - podstawowa składowa ataków paniki

Lęk należy do naturalnych reakcji na zagrożenie, pozwala on je dostrzec i wdrożyć odpowiednie działania. Może on jednak przybrać patologiczną formę, co cechuje nasilenie nieadekwatne do przyczyny i może znacząco utrudniać funkcjonowanie oraz być źródłem cierpienia. Nie należy jednak mylić lęku ze strachem. Pojęcie strachu odnosi się do sytuacji, w której przyczyna niebezpieczeństwa jest sprecyzowana, natomiast w lęku trudno ją określić. Lęk o zwiększonym nasileniu może paraliżować działania dotkniętej nim osoby, a z czasem także utrudniać codzienne funkcjonowanie poprzez występowanie ataków paniki. Jednakże, jak do tej pory nie ustalono czy panikę powinno się klasyfikować jako odrębne schorzenie, czy też zespół objawów związany z zaburzeniami lękowymi.

GIF wycofuje serię antybiotyku – powodem wątpliwości co do jakości substancji czynnej

Nie pij tej herbaty! Sanepid ostrzega przed szkodliwym pestycydem

Pracownice salonu SPA zakażone trądem - pierwszy przypadek w Europie od ponad 40 lat

Wycofanie mleka modyfikowanego. GIS apeluje do rodziców niemowląt o ostrożność

Dlaczego zimą SOR-y pękają w szwach? „To może zdarzyć się każdemu”

„Helpline” dla osób z chorobami otępiennymi i ich opiekunów. Warto znać ten numer

Objawy ataku paniki

Ataki paniki charakteryzuje się jako nagłe napady lęku, współwystępujące z obezwładniającym napięciem, co zwykle następuje niespodziewanie. Trwa to od kilku minut do 2 godzin, a nagły początek może wzmagać poczucie braku kontroli nad stanem psychicznym.

Symptomy ataku paniki są odczuwane bardzo intensywnie, co sprawia, że mogą one zostać pomylone z tymi towarzyszącymi udarom czy zawałom serca. Do najbardziej charakterystycznych zaliczamy:

• przerażenie wobec poczucia zagrożenia śmiercią,
• poczucie odrealnienia/oderwania od rzeczywistości,
• duszności,
• ból w klatce piersiowej,
• płytki i przyspieszony oddech,
• drętwienie kończyn,
• drżenie całego ciała,
• ból brzucha,
• nudności,
• biegunka,
• przyspieszone tętno,
• kołatanie serca,
• zimne poty,
• fale gorąca,
• bladość skóry,
• depersonalizacja,
• przytłaczające poczucie niepokoju,
• przejściowe problemy z widzeniem (mroczki przed oczami),
• zawroty głowy.

Bardzo częstym zjawiskiem współwystępującym z atakami paniki jest nadmierne zamartwianie się o swoje zdrowie, nawet wówczas gdy wyniki badań wskazują na to, że pacjentowi nic nie dolega. Strach opiera się na poczuciu, że lekarze mogli coś przeoczyć lub choroba jest niezwykle rzadka i ciężka do wykrycia.

Przyczyny ataków paniki

Powodów ujawnienia się ataków paniki może być wiele i uznaje się, że nawarstwienie określonych bodźców w czasie ma znaczenie. Jednak za jedną z najbardziej prawdopodobnych przyczyn jest udział czynników genetycznych - wtedy ataki paniki są nawracające.

Do przyczyn psychologicznych ataków paniki zaliczamy:

• katastroficzne myślenie,
• śmierć bliskich,
• problemy ze zdrowiem,
• depresja,
• nękanie,
• wykorzystywanie seksualne,
• problemy finansowe,
• a także wiele innych trudności życiowych.

Jak radzić sobie z atakami paniki?

Istnieje kilka przydatnych sposobów pozwalających nieco ukoić emocje towarzyszące atakom paniki i warto o nich pamiętać, aby móc sobie pomóc w kryzysowej sytuacji. Są to:

• powolne, głębokie oddychanie (zatrzymać wdech i zrobić długi wydech),
• oddychanie do papierowej torby,
• przywołanie myśli, że taki stan nie zagraża życiu i to uczucie minie,
• przejście do bezpiecznego miejsca, o ile to możliwe,
• kontakt z bliską osobą (zmniejsza uczucie izolacji i braku kontroli).

Bywa, że atak paniki wystąpi jednorazowo. Jeśli jednak stan ten się powtórzy, warto skorzystać z pomocy doświadczonego lekarza psychiatry. To on zdecyduje o dalszym postępowaniu.

Jak więc długoterminowo opanować ataki paniki?

Dowiedz się więcej

o zdrowiu psychicznym i pomocy psychologicznej

Sprawdź

Psychoterapia

Stanowi jedną z podstawowych metod leczenia ataków paniki, a jej celem jest obniżenie poziomu odczuwanego lęku, doprowadzenie do zmniejszenia częstości napadów, zrozumienie przez pacjenta istoty problemu, a co najważniejsze ukazanie mu sposobów radzenia sobie z pojawiającymi się symptomami. Oczywiście psychoterapia powinna być dobierana indywidualnie i niejednokrotnie łączona jest z leczeniem farmakologicznym.

Jedną z metod terapeutycznych jest desensytyzacja, która opiera się na uzyskaniu przez pacjenta stanu relaksu w obecności czynnika (przedmiot lub zjawisko) wywołującego zwykle lęk. Podstawą tego założenia jest przekonanie, że zjawiska przeciwstawne ze sobą nie mogą współwystępować, tu: lęk i relaksacja. Następuje więc eliminacja lęku poprzez zastąpienie go relaksacją.

Zastosowanie terapii w atakach paniki jest niezwykle istotne, bowiem nieleczone mogą wywoływać wtórne konsekwencje, tzw. lęk antycypacyjny. Pacjent obawia się, że w każdej chwili znów może doświadczyć ataku paniki, ma poczucie odrealnienia i odłączenia od własnej osoby, a także boi się utraty kontroli nad sobą. Przyszłość widzi w ciemnych barwach, a negatywne scenariusze prowadzą do spotęgowania niepewności i zdenerwowania. Oczekuje on najgorszego spodziewanego przebiegu zdarzeń, co wpływa niekorzystnie na życie codzienne.

Jak pomóc bliskiej osobie doświadczającej ataku paniki?

Najważniejszym jest okazanie osobie doświadczającej napadu lęku swojej aktywnej obecności. Należy zasugerować głębokie oddychanie i zademonstrować je, oddychać razem z tą osobą. Dobrą metodą jest ułożenie ręki osoby na naszej klatce piersiowej, tak aby mogła poczuć nasz spokojny oddech. Pomocne mogą okazać się działania takie jak:

• zachęcanie do liczenia do dziesięciu,
• zapewnienie, że wszystko jest w porządku i będzie się przy tej osobie tyle ile będzie ona tego potrzebować,
• odwrócenie uwagi, zaangażowanie drugiej osoby w rozmowę (zwłaszcza gdy to początek napadu),
• wykonanie razem z tą osobą prostych ćwiczeń, tj. skłony czy pajacyki.

Uwaga! Nie należy używać zwrotów, tj. “nie panikuj” czy “nie histeryzuj” mogą one pogłębić poczucie braku kontroli.

Długoterminowo natomiast należy pomóc zachęcając bliską nam osobę do skorzystania z pomocy specjalisty.

Jeśli Ty lub bliska Ci osoba potrzebujecie wsparcia specjalisty, pomocnym wyjściem może okazać się skorzystanie z psychoterapii online. Wielu pacjentów podkreśla, że ta forma terapii jest dla nich wygodniejsza pod względem “logistycznym”. Połączenie się z psychologiem/psychiatrą przy pomocy komputera czy też telefonu eliminuje trudności związane z dojazdem, a także obawy, iż wyjście z domu będzie skutkowało zarażeniem się, np. koronawirusem, zwłaszcza w dobie pandemii.