Dna moczanowa - przyczyny, objawy, leczenie

Dna moczanowa - co to takiego?

Dnę moczanową definiujemy jako zapalenie stawów, którego przyczyną jest odkładanie się złogów kryształów moczanu sodu w tkankach stawowych, a także poza nimi, w innych narządach. Powodem jest stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi przekraczające normę. Stąd, wyróżniamy hiperurykemię pierwotną i nabytą.

Ból stawów. Kiedy wizyta u lekarza jest koniecznością?

Reumatoidalne zapalenie stawów. Kiedy RZS odbiera radość z życia

Kiedy strzyka i boli. Czym jest artretyzm?

Zwyrodnienie kolana. Co zaleca fizjoterapeuta?

Strzelanie w stawach. Czy trzeba je leczyć?

Komórki macierzyste leczą stawy

Przyczyny dny moczanowej

Jeśli chodzi o hiperurykemię pierwotną, to dochodzi do niej w wyniku zaburzeń genetycznych, co prowadzi do nieprawidłowości w przemianie puryn (związków, z których powstaje kwas moczowy).

Przyczyny hiperurykemii nabytej:

• zwiększenie spożywania puryn w związku ze stosowaną dietą (duże ilości mięsa, podrobów, niektórych owoców morza),
• zwiększona podaż fruktozy (wraz z niektórymi owocami i napojami owocowymi - syrop glukozowo‑fruktozowy),
• w chorobach nerek, kiedy następuje zmniejszone wydalanie kwasu moczowego,
• nadużywanie alkoholu,
• w niektórych nowotworach,
• nadmierny wysiłek fizyczny,
• zakażenie,
• stan po przeszczepieniu narządów,
• odwodnienie,
• otyłość,
• cukrzyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• menopauza u kobiet,
• zaburzenia gospodarki lipidowej.

Objawy dny moczanowej

Zwykle podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi utrzymuje się przez długi czas nie dając żadnych objawów, a większość osób dotkniętych hiperurykemią prawdopodobnie nie zachoruję na dnę.

Dna moczanowa objawia się w postaci napadów, typowo atakiem zapalenia pojedynczego stawu (zwykle staw podstawy palucha). Po napadzie dny zazwyczaj następuje jego nawrót po około 6 miesiącach (do 2 lat). W okresach między napadami nie obserwuje się raczej żadnych objawów choroby. Z biegiem czasu częstotliwość napadów jest coraz większa, a zmiany zapalne w stawach się pogłębiają. Jeśli napad jest nieleczony, może trwać od kilku godzin do nawet tygodnia.

Symptomy ataku dny moczanowej:

• bardzo silny ból stawu (nagły, zazwyczaj dotyczy to stawu śródstopno-paliczkowego),
• opuchnięcie stawu,
• rumień w okolicy stawu,
• skóra wokół stawu jest napięta i błyszcząca,
• naskórek w okolicy stawu się złuszcza,
• duża bolesność stawów, która utrudnia poruszanie nimi,
• u części chorych może nastąpić wydalanie białka z moczem.

Do objawów mniej specyficznych należą:

• dreszcze,
• gorączka,
• uczucie ogólnego rozbicia.

Napad zazwyczaj pojawia się wcześnie rano, a nieleczony potrafi trwać od 10 dni do 3 tygodni i wygasa samoistnie.

Zauważyłeś/aś u siebie podobne objawy i potrzebujesz konsultacji ze specjalistą? Możesz to zrobić bez wychodzenia z domu, korzystając z platformy telemedycznej haloDoctor. Pacjenci doceniają tę formę kontaktu z lekarzem ze względu na oszczędność czasu i mniejsze ryzyko zakażenia koronawirusem w dobie pandemii. Recepta online - jej wystawienie również możliwe w haloDoctor.

Dna moczanowa przewlekła

Po upływie około 10 lat od pierwszego napadu dny przekształca się ona w formę przewlekłą. Mimo, że objawy mają małe nasilenie, to występują stale, a osady w postaci kryształów moczanu sodu wpływają destrukcyjnie na nasady kości i chrząstki, co prowadzi do powstania nadżerek. Proces ten w konsekwencji doprowadza do zniekształceń stawów i upośledzenia ich sprawności.

Guzki dnawe

Osad z kryształków moczanu sodu może gromadzić się w innych miejscach w organizmie, tworząc tzw. guzki dnawe, z których niekiedy wydostaje się biała wydzielina, co prowadzi do bolesnego zapalenia. Na skórze lokalizują się one w okolicy małżowin usznych, a także w okolicy stawów rąk i stóp. Zdarza się, że guzki dnawe sytuują się w narządach wewnętrznych, co nieraz prowadzi do ucisku na okoliczne nerwy, - jest to wskazanie do usunięcia guzków.

Czynniki sprzyjające przekształceniu w formę przewlekłą:

• ataki dny pojawiają się 4 lub więcej razy w roku,
• ataki dny nie są leczone,
• dna moczanowa z tendencją do zajmowania stawów kończyn górnych,
• sytuacja, w której pierwszy atak wystąpił u osoby młodej.

Powikłania

Dna moczanowa jest chorobą, która może prowadzić do wielu niebezpiecznych dla zdrowia powikłań. Złogi moczanów odkładające się w okolicy nerek często prowadzą do ich niewydolności, a u ⅓ chorych diagnozuje się kamicę nerkową objawiającą się kolką. Uszkodzenie nerek jest przyczyną białkomoczu, a także w wielu przypadkach nadciśnienia tętniczego. Podwyższeniu stężenia kwasu moczowego we krwi często towarzyszą otyłość, hiperglikemia, hiperlipidemia, co znacząco zwiększa ryzyko chorób o podłożu sercowo-naczyniowym.

Leczenie dny moczanowej

Terapia dny moczanowej nie opiera się tylko i wyłącznie na leczeniu farmakologicznym, ale przede wszystkim niezwykle istotna wydaje się zmiana pewnych nawyków życia codziennego. Mowa tu o:

• ograniczeniu spożywania alkoholu (w szczególności piwa),
• zmniejszeniu masy ciała u osób otyłych lub z nadwagą,
• wprowadzeniu diety o niskiej zawartości puryn i fruktozy,
• spożywaniu produktów mlecznych ubogich w tłuszcze, warzyw i produktów zbożowych,
• regularnych badań w kierunku chorób, które mogą współistnieć, tj. choroba niedokrwienna serca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek.

Stosowanie środków farmakologicznych różni się z zależności fazy choroby:

• ostry napad dny moczanowej: zaleca się kolchicynę oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykosteroidy ogólnoustrojowo lub dostawowo, wskazane są  zimne okłady na zajęte stawy,
• dna moczanowa przewlekła: stosuje się leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego we krwi, co wprowadza się ok. 2 tygodnie po ustąpieniu napadu.