Atropina – w jakim celu jest stosowana?

Czym jest i jak działa atropina?  

Atropina jest naturalnie występującym w roślinach, alkaloidem tropinowym. Działanie atropiny polega na porażeniu zakończeń nerwowych przywspółczulnego układu nerwowego i działanie to można częściowo odwrócić.

Atropina ma duży wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. W zależności od narządu docelowego, na który ma działać, można zaobserwować szereg reakcji.

Atropina wpływa na:

• działanie mięśnia sercowego - przyspiesza jego pracę oraz zwiększa pojemność minutową serca, podnosi ciśnienie,
• działanie układu oddechowego - zwiększa światło oskrzeli, wpływa na rozkurcz mięśni gładkich,
• układ pokarmowy - zmniejsza napięcie mięśni gładkich ścian przewodu pokarmowego, zmniejsza perystaltykę jelit, ma działanie przeciwwymiotne,
• gruczoły wydzielania wewnętrznego - zmniejsza potliwość, hamuje wydzielanie śliny, łez i soków trawiennych,
• na układ moczowy - zmniejsza napięcie mięśni gładkich pęcherza i moczowodów,
• układ wzroku - rozszerza źrenice, poraża mięsień rzęskowy.

Zapalenie spojówek - przyczyny i sposoby leczenia

Jęczmień na powiece - przyczyny, objawy i leczenie

Grypa, COVID-19, a może RSV? Na co chorują Polacy?

Jak długo ważna jest e-Recepta?

e-Recepta: wszystko co musisz wiedzieć

Zawał serca. Jak się przed nim chronić?

Kiedy stosowana jest atropina?

Atropina jest substancją, która ma wpływ na działanie wielu narządów człowieka. Dlatego znalazła zastosowanie między innymi w kardiologii, anestezjologii i okulistyce.

 Stosowana jest najczęściej:

• w reanimacji krążeniowo-oddechowej - w asystolii i blokach serca,
• w premedykacji przed znieczuleniem ogólnym,
• do odwrócenia blokady nerwowo-mięśniowej,
• w diagnostyce radiologicznej,
• podczas badania wzroku, w celu rozszerzenie źrenic oraz jako lek w trakcie zapalenia tęczówki i ciałka rzęskowego,
• w leczeniu odruchowej bradykardii,
• podczas stanów spastycznych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowodów, kolki nerkowa i żółciowa,
• w zatruciach spowodowanych grzybami zawierającymi muskarynę, związkami fosforu lub substancjami o dzialaniu cholinomimetycznym.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania atropiny?

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania atropiny jest alergia lub nadwrażliwość na atropinę.

Lek nie powinien być stosowany u osób cierpiących na chorobę refluksową, niedrożność przewodu pokarmowego, jaskrę czy zwężenie szyi pęcherza moczowego i odźwiernika.

Atropina – skutki uboczne

Stosowanie atropiny, może być powodem wystąpienia skutków ubocznych. Najczęściej występują:

• wzrost ciśnienia śródgałkowego,
• światłowstręt i upośledzenie widzenia - spowodowane rozszerzeniem źrenic,
• zaparcia oraz zatrzymanie mikcji,
• gorączka,
• suchość błon śluzowych i skóry,
• zatrzymanie pracy gruczołów wydzielniczych, zatrzymanie produkcji potu, łez,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• zaburzenie pracy serca,
• pobudzenie,
• niepokój,
• senność,
• reakcje alergiczne skóry, wysypka, świąd, zaczerwienienia.

W jakich dawkach podawana jest atropina?

Atropina jest lekiem, który może być podawany dożylnie, domięśniowo, podskórnie i dotchawiczo. W przypadku reanimacji podaje się dawkę 0,5 mg i powtarza się ją co 5 min do momentu ustabilizowania pracy serca.

Podczas zatrzymania krążenia podaje się dożylnie jednorazową dawkę 3 mg lub dotchawiczo 6-9 mg.

Dawki atropiny stosowane w premedykacji przed zabiegami są różne i zależą od wagi pacjenta oraz sposobu podania, natomiast minimalna dawka atropiny stosowana najczęściej u dzieci to 0,1 mg, a maksymalna 0,4 mg.

W przypadku wystąpienia zaburzeń pracy serca oraz bradykardii podaje się najczęściej 0,3-0,6 mg co 4-6 godz. do osiągnięcia całkowitej dawki 2 mg. 

W zatruciach spowodowanych związkami fosforu, substancjami cholinomimetycznymi czy grzybami zawierającymi muskarynę stosuje się dawkę 1-2 mg atropiny, co 5-60 min do momentu ustąpienia objawów zatrucia.

Dawka atropiny podawana w celu rozluźnienia mięśniówki gładkiej w jamie brzusznej to zazwyczaj 0,5 do 1 mg leku.

Przed wykonaniem badania wzroku z wziernikowaniem stosuje się kroplę roztworu 0,25-1 proc. 30 min przed wykonaniem badania.

Jakie są objawy przedawkowania atropiny?

Przyjęcie zbyt dużych dawek atropiny przejawia się wystąpieniem objawów toksycznych tj.: światłowstręt, podwójne widzenie, omamy, zaczerwienienie oraz suchość skóry, gorączka, wstrząs.

Aby znieść objawy przedawkowania, wykonuje się płukanie żołądka oraz wprowadza leczenie objawowe z użyciem krótkotrwałych barbituranów.