Zdrowie intymne i higiena. O czym trzeba wiedzieć?

Najczęstsze schorzenia wpływające na brak komfortu w sferze intymnej

Coraz częściej jako medycy w swoich gabinetach gościmy pacjentów, którzy poszukują pomocy z powodu dolegliwości związanych z układem moczowo-płciowym, infekcjami lub problemami w życiu seksualnym. Wśród kobiet dominują problemy z nawracającymi infekcjami, nietrzymaniem moczu bolesnymi stosunkami seksualnymi lub bóle w okolicy blizny po cesarskim cięciu lub związane z porodem. Niezależnie od wieku problemy mogą dotyczyć każdej kobiety. W zależności od etapu życia natomiast będą one występowały z różnym nasileniem.

U młodych kobiet i nastolatek przeważającym problemem są występujące bóle podbrzusza, bolesne miesiączki oraz nawracające infekcje układu moczowo-płciowego. Wraz ze wzrostem aktywności seksualnej wzrasta oczywiście ryzyko kolejnych infekcji oraz uszkodzeń mechanicznych. Z wiekiem część pacjentek skarży się także na spadek libido lub brak satysfakcji z życia seksualnego. W okresie ciąży i porodu oraz wskutek nacięcia lub pęknięcia krocza, a także w wyniku cesarskiego cięcia mogą występować bóle związane ze zmianami w strukturach skóry lub miednicy, u kobiet pojawiać się może także nietrzymanie moczu lub stolca.

Kolejnym często wstydliwym tematem są bolesne lub niemożliwe do odbycia stosunki seksualne. Dziać tak się może z różnych powodów: problemów relacyjnych, trudności w życiu prywatnym, nadmiernego stresu, ale także z powodu zaburzeń gospodarki hormonalnej, spadku poziomu estrogenów w okresie okołomenopauzalnym oraz towarzysząca mu suchość pochwy.

Szczególną więc grupą pacjentek są kobiety w okresie klimakterium. Często pomijane przez system lub wstydzące się komunikować swoje potrzeby - nawet specjalistom. W tym wieku wyjątkową rolę pełni gospodarka hormonalna, która gwałtownie się zmienia, spada poziom estrogenów, pochwa staje się węższa, krótsza, mniej odżywiona, bardziej sucha, a tym samym podatna na uszkodzenia mechaniczne oraz infekcje.

W każdej z tych sytuacji, niezależnie od wieku pacjentki należy pamiętać, aby zgłaszać wszelkie problemy odpowiednim specjalistom: lekarzowi (interniście, ginekologowi czy endokrynologowi), fizjoterapeucie lub psychoterapeucie. Nie ma problemów wstydliwych, a każda pacjentka wymaga szczególnej opieki dobranej do jej potrzeb.

Wśród mężczyzn niezależnie od wieku problem, z którym najczęściej zgłaszają się pacjenci są problemy z erekcją lub wytryskiem. W takiej sytuacji pierwsze kroki należy skierować do lekarza, najlepiej urologa który zbada pacjenta, wykluczy nieprawidłowości wynikające z nieprawidłowej budowy (np. skrócone wędzidełko prącia) oraz zbierze dokładny wywiad i w razie potrzeby wykona odpowiednie badania, aby wykluczyć przyczyny endokrynologiczne, krążeniowe lub neurologiczne.

Jeśli lekarz nie stwierdza nieprawidłowości najczęściej przekieruje pacjenta do fizjoterapeuty urologicznego, psychologa oraz seksuologa, aby kolejni specjaliści pogłębili diagnostykę ze swojego obszaru pracy.

Wiek metrykalny a wiek skorygowany: kluczowa różnica przy ocenie rozwoju wcześniaka

Czy mogę sama obliczyć termin porodu? Jak to zrobić online?

Objawy menopauzy – jak fizjoterapia może przynieść ulgę?

Nowe zasady opieki okołoporodowej. Co czeka przyszłe mamy?

Ćwiczenia hipopresyjne – dlaczego pokochali je fizjoterapeuci i sportowcy?

Recepta online na Cyclo-Progynova. Łagodzenie uderzeń gorąca i suchości pochwy

Dieta, aktywność oraz używki - co mają wspólnego ze zdrowiem intymnym?

Zbilansowana odpowiednio dieta to źródło energii, witamin, mikro i makroelementów, ale także inwestycja w zdrową gospodarkę hormonalną oraz krążeniową. W zależności od chorób współtowarzyszących dietę można modyfikować według zaleceń lekarza. Jeśli natomiast zależy nam na jak najlepszej kondycji w aspekcie cieszenia się długim i satysfakcjonujących życiu seksualnym - zdecydowanie należy stosować dietę, która zapewni profilaktykę cukrzycy, dietę bogatą w antyoksydanty oraz przeciwzapalną. Pomocne może udać się także odwiedzenie dietetyka klinicznego lub psychodietetyka.

Używki - szczególnie w przypadku mężczyzn to główny wróg potencji i długiego cieszenia się seksem. Czasami może się wydawać, że alkohol pomaga nam się rozluźnić, niektóre używki mogą także powodować bardziej wyraźne doznania seksualne. Nie mniej jednak należy pamiętać, że większość z używek ma negatywny wpływ na układ krążeniowo-oddechowy i w dłuższej perspektywie mogą działać one negatywnie np. osłabiając wrażenia sensoryczne lub odczuwanie przyjemności z seksu. W przypadku palenia papierosów lub innych używek - będą one negatywnie wpływać na układ krążenia, a tym samym na zdolność do erekcji oraz ukrwienie śluzówki pochwy u kobiet.

Aktywność fizyczna za to w większości przypadków będzie działała pozytywnie na nasz układ sercowo-naczyniowy - odpowiedni przepływ krwi przez mózg, ale i narządy płciowe
będą predysponowały do większej ochoty na zbliżenia intymne, ale także na pełniejsze ich przeżywanie. W przypadku sportów o dużej intensywności jak długi wysiłek aerobowy lub dźwiganie dużych ciężarów czasem mogą doprowadzić do przeciążenia mięśni dna miednicy, a tym samym gorszego ukrwienia lub ucisku na nerw sromowy. Najczęściej objawia się to osłabieniem odczuwania przyjemności, bolesnymi stosunkami seksualnymi, trudnością w osiągnięciu orgazmu, zaburzeniami erekcji lub powodować przedwczesny wytrysk.

W każdym z tych przypadków warto skonsultować się z lekarzem oraz fizjoterapeutą pracującym w obszarze zaburzeń seksualnym lub dna miednicy.

Higiena to podstawa

Podstawowe i bezwzględne zasady higieny dotyczą przede wszystkim:

1. Regularnej codziennej toalety narządów płciowych.

2. Nie ma potrzeby, a wręcz przeciwwskazane jest mycie pochwy od wewnątrz.

3. Narządy płciowe myjemy najlepiej samą wodą lub wodą z niewielką ilością delikatnego mydła lub płynu, najlepiej bezzapachowego, aby uniknąć podrażnień.

4. Bezwzględnie należy pamiętać o odpowiednim myciu rąk szczególnie po skorzystaniu z toalety, rekomendowane jest także umycie rąk przed korzystaniem z toalety, lub przynajmniej ich zdezynfekowanie.

5. Najlepiej nie korzystać z papieru toaletowego, a narządy płciowe lub okolicę odbytu umyć bezpośrednio po skorzystaniu z toalety i delikatnie osuszyć ręcznikiem jednorazowym lub
stosować w tym celu specjalne apteczne pianki oczyszczające do higieny miejsc intymnych lub odbytu.

Najczęstsze błędy - czyli higiena mikcji i wypróżnień

Z punktu widzenia fizjoterapii dna miednicy niezwykle ważne jest, aby wyrobić prawidłowe nawyki toaletowe. Wielu dorosłych pacjentów dopiero w gabinecie fizjoterapeuty urologicznego lub uroginekologicznego dowiaduje się o tym, że w nieprawidłowy i nieergonomiczny sposób korzysta z toalety.

Podstawowe zasady dotyczące mikcji i defekacji to:

- unikanie korzystania z toalety na zapas,
- unikanie korzystania z toalety w pozycji bez obciążonych guzów kulszowych (dno miednicy nie może się wtedy zrelaksować, a tym samym utrudniona jest naturalna ewakuacja moczu
lub stolca), wskazówka: jeśli krępujesz się z korzystania z toalety w miejscach publicznych - możesz zaopatrzyć się w jednorazowe nakładki na deski klozetowe lub zdezynfekować deskę przed korzystaniem,
- parcie podczas mikcji,
- nadmierne parcie w czasie defekacji,
- wstrzymywanie oddechu w trakcie mikcji, defekacji,
- wstrzymywanie opróżniania pęcherza lub wypróżnień,
- nieprawidłowa pozycja w trakcie oddawania moczu - zarówno dla kobiet jak i mężczyzn rekomenduje się pozycję siedzącą, tak aby guzy kulszowe i pośladki opierały się o deskę klozetową (choć mężczyźni zdrowi mogą oddawać także mocz na stojąco),
- nieprawidłowa pozycja w czasie oddawania stolca, u większości osób najlepsza pozycja do wypróżnień to pozycja kuczna, z nogami zgiętymi w kolanach i biodrach - aby ułatwić sobie tą pozycję siedząc na sedesie z powodzeniem można pod stopy podłożyć tzw. podnóżek toaletowy, stołeczek lub cokolwiek co pozwoli nam przyjąć taką pozycję.

Profilaktyka zdrowia i chorób zakaźnych

Jeśli chcemy w pełni zadbać o swoje zdrowie intymne, musimy zwrócić uwagę także na profilaktykę. Regularnie odwiedzać lekarzy oraz monitorować stan swojego zdrowia ogólnego, a także wykonywać regularne badania. 

W zależności od wieku i płci oraz od indywidualnej sytuacji zdrowotnej zalecenia będą inne. Nie mniej jednak do podstawowych zaleceń należy zadbanie o swoje krążenie oraz dietę, gdyż zarówno nieleczona choroba kardiologiczna np. choroba wieńcowa lub cukrzyca będzie negatywnie wpływać na zdolność do podjęcia stosunku seksualnego (zdolność do erekcji czy utrzymanie erekcji), a także do samej wydolności dna miednicy oraz możliwości odczuwania przyjemności z seksu. 

Kobiety niezależnie od wieku powinny poddawać się regularnym wizytom u ginekologa w celu zrobienia USG piersi, narządu rodnego oraz oceny poziomu hormonów, w zależności od wyników lekarz może zalecić odpowiednią farmakoterapię, fizjoterapię lub zalecić konkretny lubrykant w przypadku suchości pochwy. W przypadku mężczyzn obowiązkowe będą natomiast oczywiście wizyty u urologa, który poza poziomem hormonów jest w stanie ocenić funkcję prostaty i także zalecić odpowiednie leczenie lub fizjoterapię dna miednicy (masaże, ćwiczena, mobilizacje prostaty). W przypadku pacjentów onkologicznych profilaktyka oraz następnie podjęcie rehabilitacji będą szczególnie ważne, aby utrzymać prawidłową funkcję. 

W każdym wieku należy także pamiętać o chorobach przenoszonych drogą płciową, szczególnie mowa tutaj o: HIV, HCV, HPV czy kile. U młodzieży zaleca się szczepienia ochronne przeciwko HPV, ale w porozumieniu z lekarzem można je wykonywać także w późniejszym wieku. W przypadku pozostałych chorób bezwzględnie zaleca się stosowanie profilaktyki w postaci antykoncepcji mechanicznej, czyli prezerwatyw oraz odpowiednią higienę. 

Szczególnie duży wzrost zachorowań obserwuje się wśród aktywnych osób dojrzałych - które z racji na wiek przestają często się zabezpieczać z powodu mniejszej obawy o możliwość zajścia w ciążę.

Zdrowa głowa i relacja, a satysfakcja z życia seksualnego

Nie od dziś wiadomo, że powszechnym wrogiem w sypialni jest stres i niepotrzebne napięcie. Żyjemy w bardzo intensywnych czasach, jesteśmy zapracowani, zmęczeni, niewyspani i przewlekle zestresowani, a to wszystko wpływa bezpośrednio na stan naszej gospodarki hormonalnej, który bezpośrednio przyczynia się do poziomu libido, gotowości do odbycia stosunku seksualnego oraz satysfakcji z życia intymnego.

Nie ma możliwości, aby mieć satysfakcjonujące życie seksualne jeśli nie układa nam się w relacji z drugą połówką lub samym sobą. Kłótnie, napięcia, nierozwiązane konflikty, brak pewności siebie czy brak akceptacji drugiej osoby, będą negatywnie wpływać na częstotliwość naszej aktywności seksualnej oraz zainteresowanie tą sferą życia. Problemy relacyjne będą więc bezpośrednio wpływać nie tylko na naszą aktywność seksualną w parze, ale także na ogólny spadek libido.

Zadbajmy o świadomość od najmłodszych lat

Niezwykle istotnym jest, aby od najwcześniejszych lat uświadamiać dzieci i młodzież na temat zdrowia intymnego. Odpowiednia edukacja, dobrana do wieku może przyczynić się do wyrobienia prawidłowych nawyków oddawania moczu, parcia, czucia potrzeb swojego ciała, a to ma bezpośredni wpływ na odżywienie struktur oraz budowę morfotyczną narządów miednicy mniejszej, co bezpośrednio przekłada się na lepszą funkcję układu moczowo-płciowego w przyszłości.

Prawidłowa higiena oraz nawyki toaletowe mogą pomóc także w profilaktyce infekcji oraz chorób przenoszonych drogą płciową.