Żywienie pozajelitowe. Kiedy się stosuje? Na czym polega?

Kiedy stosuje się żywienie pozajelitowe?

Żywienie pozajelitowe stosuje się, gdy pacjent nie może przyjmować pokarmu drogą doustną lub gdy przewód pokarmowy nie jest w stanie wchłonąć potrzebnych składników odżywczych. Kluczowe wskazania do zastosowania PN obejmują:

1. Choroby przewodu pokarmowego: takie jak niedrożność jelit, ciężkie zapalenie jelit, zespoły złego wchłaniania, choroba Leśniowskiego-Crohna czy martwica jelit.
2. Stan po operacjach: w szczególności operacjach przewodu pokarmowego, które uniemożliwiają pacjentowi przyjmowanie pokarmu przez usta lub sondę.
3. Ostre zapalenie trzustki: kiedy wymagane jest "odciążenie" przewodu pokarmowego, a doustne lub dojelitowe odżywianie mogłoby nasilić objawy.
4. Choroby nowotworowe: u pacjentów onkologicznych, u których dochodzi do wyniszczenia organizmu (kacheksji), PN jest jednym z głównych elementów leczenia żywieniowego.
5. Sytuacje krytyczne i stany przewlekłe: obejmuje pacjentów z oparzeniami, ciężkimi urazami wielonarządowymi, sepsą czy wieloletnie przypadki żywienia pozajelitowego u osób z zespołem krótkiego jelita.

Żywienie dojelitowe. Niezbędne wsparcie w opiece medycznej

Nietolerancja laktozy. Jakie zmiany wprowadzić w diecie?

Wielkanoc w wersji fit. Zdrowy żurek i inne pomysły dietetyka

Co na wigilię dla dzieci? Dietetyk: tego nie serwuj

Grzyby. Czy warto je jeść?

Składniki odżywcze w żywieniu pozajelitowym

Roztwory stosowane w PN zawierają niezbędne składniki odżywcze, które są indywidualnie dostosowane do potrzeb pacjenta:

Białka (aminokwasy): są kluczowe dla regeneracji tkanek i funkcji układu odpornościowego. Roztwory PN zawierają zazwyczaj aminokwasy, które są łatwo przyswajalne i dostarczają budulca dla organizmu.
Tłuszcze: stosowane są w postaci emulsji tłuszczowych (z olejów roślinnych, rybnych czy z oliwy z oliwek). Są one niezbędne do dostarczania energii i utrzymania integralności błon komórkowych.
Węglowodany: dostarczane są najczęściej w formie glukozy, która stanowi główne źródło energii.
Elektrolity: takie jak sód, potas, wapń i magnez, które są kluczowe dla równowagi wodno-elektrolitowej organizmu.
Witaminy i mikroelementy: niezbędne do prawidłowego funkcjonowania procesów metabolicznych, np. witamina C, D, E, K, a także mikroelementy, takie jak cynk, selen, miedź czy żelazo.

Drogi podawania żywienia pozajelitowego

Żywienie pozajelitowe może być podawane przez:

1. Dostęp obwodowy: poprzez wkłucie do żyły obwodowej (np. na ręce). Stosowane jest przy krótkoterminowej terapii żywieniowej lub gdy pacjent nie potrzebuje wysokiego stężenia składników odżywczych.

2. Dostęp centralny: gdy terapia ma być długoterminowa lub konieczne jest dostarczenie bardziej skoncentrowanych roztworów odżywczych. W takim przypadku cewnik umieszcza się w dużej żyle centralnej, np. w żyłę podobojczykową lub szyjną.

Zalety i korzyści z żywienia pozajelitowego

PN umożliwia podtrzymanie funkcji życiowych i zaspokojenie potrzeb odżywczych pacjentów, u których tradycyjne żywienie nie jest możliwe. Pozwala to na:

Uniknięcie niedożywienia: szczególnie u pacjentów krytycznych, u których nawet krótki okres niedożywienia może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych.
Podtrzymanie masy mięśniowej i ogólnej siły organizmu: co jest kluczowe dla procesu rehabilitacji.
Zwiększenie odporności: poprzez dostarczanie odpowiednich ilości białka, mikroelementów i witamin, co wspomaga układ immunologiczny.
Skrócenie czasu hospitalizacji: w przypadkach, gdzie żywienie tradycyjne jest niemożliwe przez dłuższy czas, PN wspiera szybszy powrót do zdrowia.

Potencjalne powikłania żywienia pozajelitowego

Mimo wielu zalet, żywienie pozajelitowe wiąże się również z ryzykiem powikłań. Należą do nich:

• Zakażenia związane z dostępem naczyniowym: wprowadzenie cewnika centralnego wiąże się z ryzykiem infekcji, w tym posocznicy (sepsy).
• Zaburzenia metaboliczne: mogą obejmować hiperglikemię, zaburzenia równowagi elektrolitowej oraz nadmierną akumulację tłuszczu w wątrobie.
• Choroby wątroby: u pacjentów długotrwale żywionych pozajelitowo mogą wystąpić powikłania związane z przeciążeniem wątroby (stłuszczenie wątroby, cholestaza).