Zapalenie ucha. Kiedy wizyta u laryngologa jest konieczna

Zapalenie ucha - co to takiego?

Zapalenie, inaczej reakcja lub stan zapalny – jest to naturalna odpowiedź organizmu na czynnik chorobotwórczy: fizyczny, chemiczny czy biologiczny (np. drobnoustroje, urazy, niedokrwienia), którego celem jest obrona organizmu.

Ze względu na długość trwania procesu zapalnego najczęściej wyróżniamy ostre i przewlekłe stany zapalne - zauważa laryngolog Marta Bembnowska-Zelek.

Zapalenie ucha może dotyczyć każdej jego części: zewnętrznej, środkowej lub wewnętrznej i w zależności od tego, która część jest objęta zapaleniem, wówczas obserwuje się inne charakterystyczne objawy i dolegliwości.

Przy tej okazji lekarka przypomina jak zbudowane jest ucho człowieka:

Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Granice między uchem zewnętrznym i środkowym stanowi błona bębenkowa. W skład ucha środkowego wchodzi: jama bębenkowa, kosteczki słuchowe, komórki powietrzne wyrostka sutkowatego oraz trąbka słuchowa, natomiast ucho wewnętrzne to w uproszczeniu błędnik i nerw przedsionkowo-ślimakowy – odpowiedzialne za słuch i równowagę.

Antybiotykoterapia. 9 rzeczy wartych zapamiętania

Antybiogram. Pomocny w doborze antybiotyku

Amoksycylina - na czym polega działanie leku i kiedy go stosować?

Azycyna – wskazania, działanie i skutki uboczne

Taromentin (amoksycylina + kwas klawulanowy) – wskazania, stosowanie i skutki uboczne leku

Azytromycyna – mechanizm działania. Kiedy stosuje się azytromycynę?

Zapalenie ucha zewnętrznego - przyczyny, objawy, leczenie

Jak zauważa nasza ekspertka, wśród stanów zapalnych uszu najczęściej mamy do czynienia z zapaleniem przewodu słuchowego zewnętrznego oraz ostrym lub wysiękowym zapaleniem ucha środkowego:

Zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego spowodowane jest najczęściej dluższym zaleganiem woskowiny (tzw. korek lub czop woskowinowy), urazem skóry np. podczas czyszczenia uszu patyczkiem lub w wyniku częstego korzystania z basenów czy zbiorników wodnych (tzw. ucho pływaka), co sprzyja tworzeniu wilgotnego środowiska w uchu, idealnego do namnażania się drobnoustrojów. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zapalenia ucha zewnętrznego są cukrzyca, niedobory odporności oraz alergia.

Do najczęstszych objawów zapalenia ucha zewnętrznego zaliczamy: ból ucha, świad, przytkanie, uczucie przeszkody i rozpierania w uchu.

Przewód słuchowy jest często obrzęknięty, zaczerwieniony, z zaleganiem wydzieliny o nieprzyjemnym zapachu. Czasami może pojawić się gorączka, ból głowy i powiększenie węzłów chłonnych, ogólne osłabienie, a także bolesność podczas gryzienia - wylicza laryngolog.

W pierwszej kolejności można sięgnąć po leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które są szeroko dostępne i mogą uśmierzyć ból.

Jednak najczęściej konieczna jest konsultacja laryngologiczna, ponieważ leczenie obejmuje m.in. oczyszczenie ucha i stosowanie kropli z antybiotykiem lub wdrożenie antybiotyku ogólnoustrojowo. Warto pamiętać o tym, by nie moczyć ucha podczas kąpieli czy mycia włosów i nie czyścić ucha na własną rękę. Nie powinno się też w domu wkładać niczego do ucha czy płukać ucha woda utleniona, co jest dość powszechne wśród pacjentów - podkreśla lekarka.

Do innych stanów zapalnych ucha zewnętrznego można zaliczyć m. in.: zapalenie ochrzęstnej małżowiny usznej, krwiak/ropień małżowiny usznej, czyrak przewodu słuchowego lub półpasiec uszny.

Zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego - przyczyny, objawy, leczenie

Jeśli chodzi o zapalenie ucha środkowego, to jak przyznaje laryngolog Marta Bembnowska-Zelek, najczęściej spotykamy się z ostrym lub wysiękowym zapaleniem i częściej dotyczą one wieku dziecięcego.

Do czynników ryzyka zapalenia ucha środkowego należą: zaburzenia funkcjonowania trąbki słuchowej, niedobory odporności, refluks, alergia, bierne palenie tytoniu, sztuczne karmienie dzieci, czynniki środowiskowe - wymienia ekspertka.

Wysiękowe zapalenie ucha, to choroba związana z występowaniem wysięku, czyli płynu w jamie bębenkowej za zachowaną błoną bębenkową, które wynika z nieprawidłowego funkcjonowania trąbki słuchowej.

U dzieci w wieku przedszkolnym najczęściej wiąże się to z przerostem migdałka gardłowego, a charakterystyczne objawy to przejściowy niedosłuch, który nasila się w trakcie infekcji górnych dróg oddechowych - tłumaczy.

Z kolei ostre zapalenie ucha środkowego najczęściej związane jest z infekcją górnych dróg oddechowych, w większości przypadków jest jednostronne i charakteryzuje się nagle występującym bólem, często z towarzyszącą gorączką.

Dodatkowo może wystąpić niedosłuch lub w przypadku powikłań może dojść do bólu okolicy zausznej (zapalenie wyrostka sutkowatego), podrażnienia nerwu twarzowego, zaburzeń równowagi, wymiotów, bólu brzucha.

W sytuacji, gdy dojdzie do pęknięcia błony bębenkowej (perforacja) z ucha wydobywa się treść ropna i wówczas dolegliwości bólowe w większości przypadków ustępują.

Leczenie najczęściej polega na stosowaniu antybiotykoterapii. W przypadku niepowodzenia leczenia lub powikłań, gdy nie doszło do perforacji, nacina się błonę bębenkową w warunkach szpitalnych, aby odbarczyć ucho i stosuje się antybiotykoterapię dożylną. Perforacja zwykle goi się samoistnie. Należy wówczas pamiętać o zakazie moczenia ucha podczas kąpieli czy korzystania ze zbiorników wodnych - zaznacza lekarka.

W razie pobolewania ucha czy umiarkowanych dolegliwości bólowych i wzrostu temperatury, należy zaopatrzyć się w leki przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe.

Jeśli objawy utrzymują się mimo leczenia, bądź dodatkowo występują inne niepokojące dolegliwości takie jak: wysoka temperatura, powiększenie węzłów chłonnych, bóle głowy, wymioty, wyciek z ucha, to konieczny jest kontakt z lekarzem celem dokładnego badania i włączenia odpowiedniego leczenia - podkreśla.

Z kolei zapalenie ucha wewnętrznego, znane jako zapalenie błędnika najczęściej charakteryzuje się występowaniem zawrotów głowy, wymiotów, nudności oraz szumów usznych i wymaga pilnej oceny laryngologicznej, a także nierzadko neurologicznej.

Powikłania zapaleń ucha. Laryngolog przestrzega

Wśród powikłań zapalenia ucha można wyróżnić:

• wewnątrzskroniowe np. zapalenie wyrostka sutkowatego, porażenie nerwu twarzowego, zapalenie błędnika,
• powikłania wewnątrzczaszkowe np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ropień mózgu czy móżdżku.

Jak zauważa laryngolog Marta Bembnowska-Zelek:

Mimo szeroko dostępnej antybiotykoterapii wciąż zdarzają się poważne powikłania, dlatego zapaleń ucha nie powinno się lekceważyć. Ostre zapalenie ucha może przejść w postać przewlekłą. Powtarzające się zapalenia ucha, bądź okresowy wyciek z ucha, niedosłuch, szum, pisk, okresowe pobolewanie -zawsze wymagają oceny laryngologicznej.

Zapalenie ucha. Profilaktyka

Dzialania profilaktyczne dotyczące zapalen przewodu słuchowego zewnętrznego maja na celu przede wszystkim unikanie czyszczenia uszu patyczkami lub tym bardziej innymi przedmiotami takimi jak zapałki czy spinki, bądź nadmiernego stosowania stoperów czy słuchawek dousznych.

Również zaleca się unikanie częstego moczenia uszu (np. korzystanie z basenów). Absolutnie nie należy sobie nic wkładać do ucha w przypadku bólu (np. geranium , czosnek, woda utleniona) czy samemu płukać ucho. Wskazane są okresowe kontrole laryngologiczne celem sprawdzenia czy przewody słuchowe są czyste, a w razie nagromadzenia woskowiny powinny być oczyszczone przez lekarza - wylicza zasady profilaktyki zapalenia ucha, laryngolog Marta Bembnowska-Zelek.

W przypadku profilaktyki zapaleń ucha środkowego, najważniejsze jest zminimalizowanie objawów infekcji górnych dróg oddechowych i toaleta nosa w związku z zaleganiem gęstej wydzieliny w przewodach nosowych.

Istotne jest również unikanie czynnego bądź biernego palenia przy dzieciach, zachęcanie do karmienia piersią oraz unikanie zbyt długiego korzystania ze smoczka. Warto również podkreślić jak ważne jest leczenie objawów alergicznych i refluksowych - kończy lekarka.