Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD)

OCD - podstawowe informacje

OCD, zwane inaczej nerwicą natręctw bądź zespołem anankastycznym, jest stosunkowo często występującym schorzeniem z kręgu zaburzeń lękowych. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne dotyka około 2,5% ludzi na całym świecie. Jeżeli choroba ta występuje w rodzinie, to istnieje większe prawdopodobieństwo zachorowania i w takim przypadku ryzyko sięga nawet 9-10%.

Zespół Lęku Uogólnionego (GAD). Kiedy życiem rządzi lęk

Kiedy relaks i odpoczynek jest niemożliwy. Tak objawia się zespół lęku uogólnionego

Fobia społeczna. Kiedy lęk przed krytyką jest paraliżujący

Lęk i jego odsłony, czyli zaburzenia lękowe

Nerwica – objawy, diagnozowanie oraz leczenie

Przyczyny nerwicy natręctw

Wśród czynników wpływających na występowanie OCD należy wymienić:

​

• dziedziczność schorzenia,
• stresujące wydarzenie bądź ważna zmiana w życiu,
• cechy charakteru takie jak staranność i przesadna dbałość o szczegóły,
• poczucie obowiązku i zapobieganie zagrożeniom,
• niska samoocena, niespełnienie i niedowartościowanie,j
• przytłaczające poczucie winy i odpowiedzialności za natrętne myśli i zachowania,
• presja społeczna związana z tempem życia,
• obciążenie okołoporodowe,
• dysfunkcje w zakresie struktury anatomicznej i funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.

Objawy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne może przybierać postać myśli obsesyjnych bądź natręctw (kompulsji). Znamienne jest to, że osoba cierpiąca na OCD postrzega dane rytuały czy zachowania jako niechciane, niekontrolowane i nielogiczne. W związku z brakiem kontroli zaczyna wpadać w poczucie winy, które może nasilać objawy.

Rodzaje obsesji

Obsesje to inaczej natrętne i nasilone myśli, które destrukcyjnie wpływają na osobę chorującą na OCD - myśli te są wstydliwe, przykre, niekontrolowane i absurdalne. Można podzielić natrętne myśli na kilka rodzajów:

• natrętna niepewność - sytuacje, w których osoba nie jest pewna, czy zrobiła daną czynność. Mamy tu na myśli np. czy zamknęła drzwi od auta czy domu, czy wyłączone zostało światło, czy porządnie zostały umyte ręce;
• ruminacje - obsesyjne i uporczywe myśli na temat danego tematu i nadmierne analizowanie sytuacji, zadręczanie się, rozpamiętywanie i (mimo długotrwałej analizy) brak konstruktywnych wniosków;
• natrętne impulsy - ten rodzaj obsesji charakteryzuje się nieodpartą chęcią zrobienia czegoś impulsywnego, np. zacząć krzyczeć bądź obnażyć się przy innych ludziach;
• wulgarne, obsceniczne i bluźniercze myśli, które nasilają się w sytuacjach, w których są one nie na miejscu (np. msza w kościele, spotkanie z bliskimi). Te myśli nie wynikają ze światopoglądu osoby cierpiącej na OCD, a wręcz często kontrastują z kręgosłupem moralnym;
• obsesyjny lęk przed bakteriami, zabrudzeniem i bałaganem - ten rodzaj natręctw sprawia, że osoba nieustannie sprząta, układa rzeczy, dąży do nierealnej harmonii i symetrii.

Rodzaje kompulsji

Kompulsje to inaczej czynności natrętne, które są nawracające i niechciane przez osobę OCD. Prowadzą do poczucia wstydu i braku sensu.

Do czynności kompulsywnych można zaliczyć:

• natrętne sprawdzanie - upewnianie się, że zamknęło się drzwi bądź zgasiło światło. Charakteryzuje się nieustającą niepewnością, czy aby na pewno daną czynność się wykonało;
• obsesyjne poprawianie - ciągłe dążenie do perfekcji, ładu, symetrii wokół siebie. Może objawiać się w ciągłym układaniu i poprawianiu przedmiotów wokół siebie;
• obsesyjne dążenie do czystości - nadmierna i niekontrolowana higiena, np. natrętne mycie rąk, nieustające sprzątanie, wykreowanie całej procedury dotyczącej czystości;
• patologiczne zbieractwo - przymusowe gromadzenie przedmiotów;
• natrętne rytuały - czynności, które muszą zostać obowiązkowo wykonane, inaczej osoba z OCD będzie obawiała się strasznych konsekwencji. Mogą to być konkretne zasady czy sekwencje np. dotyczące ubioru (“mogę tylko wyjść w tej konkretnej bluzce”), konkretna ilość stuknięć, klepnięć przed rozpoczęciem danej czynności.

Objawy i choroby towarzyszące OCD

Oprócz podstawowych objawów zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego choremu mogą towarzyszyć takie choroby i symptomy jak:

• depresja - obniżenie jakości życia spowodowanej nerwicą natręctw może skutkować stanami depresyjnymi oraz epizodami depresji;
• stany lękowe - zaburzenia nerwicowe, charakteryzujące się napadami paniki, fobiami i natręctwami;
• derealizacja i depersonalizacja - poczucie, że emocje, czynności czy nawet części ciała nie należą do osoby z OCD, uczucie niepełnego kontaktu ze światem;
• tiki nerwowe - powtarzające się, mimowolne ruchy danej części ciała;
• myzofobia - nadmierny lęk przed brudem i silna potrzeba czystości;
• bakcylofobia - lęk przed zarazkami.

Diagnostyka nerwicy natręctw

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne diagnozowane jest przez lekarza psychiatrę. Jest to wywiad połączony często z wypełnieniem kwestionariusza bądź ankiety. Czasami wskazana jest zarówno konsultacja psychologiczna, jak i neurologiczna oraz przeprowadzane są badania biochemiczne, rezonans magnetyczny, tomografia lub elektroencefalografia.

Leczenie OCD

Warto udać się do psychoterapeuty, który pracuje w nurcie poznawczo-behawioralnym bądź psychodynamicznym, aby zdobyć odpowiednie narzędzia do radzenia sobie ze swoimi obsesjami i w jaki sposób zapanować nad czynnikami, które je wywołują.

Bardzo dobre efekty daje połączenie psychoterapii z farmakoterapią. Osobie cierpiącej na OCD psychiatra przepisuje leki antydepresyjne z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) i przeciwlękowe, a w przypadku występowania tików nerwowych może dodatkowo przepisać haloperidol bądź risperidon.

Kiedy należy szukać pomocy u psychoterapeuty?

Jeżeli obawiasz się, że cierpisz na OCD zadaj sobie kilka pytań:

• Czy czuję, że moje lęki i obawy są nadmiarowe?
• Czy przytłaczają mnie moje lęki i obawy i nie mogę przez to normalnie funkcjonować?
• Czy powtarzam jakąś czynność nie z własnej woli?
• Czy pojawiają się myśli, które mnie niepokoją bądź wzbudzają wyrzuty sumienia?
• Czy bliska mi osoba zaobserwowała u mnie powtarzalność niektórych zachowań?
• Czy bliska mi osoba zauważyła, że niektóre czynności i lęki wymykają mi się spod kontroli?

Pamiętaj, że odpowiednie wsparcie specjalistów i twoja chęć wyzdrowienia pomogą Ci odzyskać kontrolę nad swoimi emocjami. W bezpiecznej przestrzeni skonfrontujesz się ze swoimi lękami i nauczysz się radzić sobie z natręctwami, podnosząc stopniowo jakość swojego życia.

Potrzebujesz wsparcia? Sięgnij po profesjonalną pomoc i porozmawiaj ze specjalistą tak jak chcesz: w gabinecie bądź online. Zarejestruj się już teraz do psychologa, psychoterapeuty bądź psychiatry.