Szczepienia przeciwko HPV chronią przed rakiem

Wirus brodawczaka ludzkiego. Czym jest HPV?

HPV szerzy się głównie przez kontakt bezpośredni, jakim może być podanie dłoni. Nie wymaga to kontaktu ze śliną czy krwią. Najczęściej wirus przenoszony jest przez kontakty seksualne (waginalne, analne, oralne), ale może to też być pocałunek, czy wspólne korzystanie z gadżetów erotycznych. Czym zatem jest wirus HPV:

HPV (human papilloma virus), czyli wirus brodawczaka ludzkiego jest jednym z wirusów powodujących choroby u ludzi. Najczęściej powoduje zmiany na skórze i błonach śluzowych. Opisano znacznie ponad 100 typów tego wirusa, które różnią się od siebie powinowactwem do różnych narządów, charakterem powodowanych zmian. Pośród typów wirusa HPV opisano też takie, które znacząco podnoszą ryzyko rozwoju nowotworów - wyjaśnia lekarz ginekolog dr Łukasz Blukacz.

I jednoznacznie podkreśla znaczenie tego odkrycia:

Odkrycie tej zależności w mojej opinii stanowi jedno z najwybitniejszych dokonań medycyny XXI wieku, gdyż dało początek innej, znacznie skuteczniejszej profilaktyce niektórych nowotworów.

Dodajmy, że w 2008 roku niemiecki lekarz Harald zur Hausen został za to odkrycie uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.

Wirus HPV. Czy mężczyźni powinni się badać na obecność wirusa HPV?

Objawy COVID: Jakie zmiany mogą wystąpić w organizmie?

Szczepienie przeciwko RSV w ciąży – kiedy najlepiej je wykonać?

Gwałtowny wzrost zachorowań na krztusiec. Kraków oferuje bezpłatne szczepienia

Grypa wraca z pełną siłą. Czy to będzie najcięższy sezon od lat?

Recepta na Influvac. Szczepienie chroniące przed grypą sezonową u dzieci i dorosłych

HPV może prowadzić do raka

Wirus brodawczaka ludzkiego przenoszony jest między ludźmi głównie drogą kontaktu bezpośredniego. Najczęściej jest to stosunek płciowy, kiedy wirus przekazywany jest z nabłonka narządów płciowych jednej osoby na nabłonek drugiej osoby.

Pamiętać należy też, że wirus ma również powinowactwo do nabłonka jamy ustnej, jamy nosowej, gardła i krtani, gdzie przewlekła infekcja również często prowadzić może do rozwoju nowotworów tych narządów - wyjaśnia nasz ekspert.

W zależności od typu wirusa objawy mogą wyglądać różnie.

Wirus HPV w typach mających powinowactwo do dłoni i stóp powoduje zmiany takie jak kurzajki i brodawki dłoni i stów, choć typy te nie niosą ryzyka nowotworowego - tłumaczy obserwacje pacjentów.

Inne zmiany powodowane przez tego wirusa to brodawki płciowe i kłykciny kończyste pojawiające się w okolicy narządów płciowych zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Mogą one przybierać znaczne rozmiary i wymagać leczenia nawet chirurgicznego.

Najgroźniejsze jednak bywają zmiany niewidoczne na zewnątrz, czyli pojawiające się na powierzchni tarczy szyjki macicy, która widoczna jest dopiero podczas badania ginekologicznego. Zmiany tam powstające opisywane są jako ubytki błony śluzowej, owrzodzenia, nadżerki - podkreśla doktor Blukacz.

Zmiany te, gdy przechodzą do stadium przewlekłego zapalenia, prowadzić mogą do zmian nowotworowych początkowo miejscowych, a z czasem naciekających okoliczne tkanki i dających odległe przerzuty.

Proces ten dotyczy przede wszystkim błon śluzowych narządów płciowych i odbytu oraz błon śluzowych jamy nosowej, jamy ustnej, języka, gardła i krtani - precyzuje.

Najczęstszymi nowotworami powodowanymi przez wirusa brodawczaka ludzkiego są:

• Rak szyjki macicy,
• Rak noso-gardła,
• Rak sromu,
• Rak odbytu,
• Rak prącia,
• Rak pochwy,
• Rak odbytnicy.

Co ciekawe rak noso-gardła wiedzie prym w niechlubnych statystykach zachorowań:

Warto jednak zauważyć, że mimo iż wirus brodawczaka ludzkiego najczęściej jest kojarzony z rakiem szyjki macicy, tak sumaryczna liczba raków noso-gardła u kobiet i mężczyzn powodowanych przez wirusa HPV jest wyższa niż sumaryczna liczba raków szyjki macicy. Przy czym suma raków noso-gardła powodowanych przez HPV może być nadal niedoszacowana - tłumaczy nasz rozmówca.

HPV. Szczepienia są skuteczne

Fakt iż czynnikiem powodującym te nowotwory i zmiany w obrębie błon śluzowych jest wirus umożliwia jednak skuteczną profilaktykę zarówno pierwotną - w postaci szczepień ochronnych jak i wtórną w postaci badań molekularnych. Obie te taktyki uzupełniają się wzajemnie i właściwie wykorzystane znacząco zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworu.

Szczepienia ochronne skierowane są przeciwko konkretnym typom wirusa. W zależności od preparatu mogą one chronić przed dwoma, czterema lub dziewięcioma wysoce onkogennymi typami HPV - tłumaczy mechanizm ochrony w postać szczepień lekarz ginekolog.

Aktualnie tylko jeden z zarejestrowanych w Polsce preparatu objęty jest częściową refundacją.

Pozostałe, nowsze i skierowane przeciwko więcej niż dwóm typom wirusa preparaty na dzień dzisiejszy nie są objęte refundacją. Każdy z nich dostępny jest jedynie na receptę, a ceny niestety podlegają znacznym wahaniom w zależności od dostępności preparatu - dodaje.

Kto może  zaszczepić się przeciwko HPV?

To ważna informacja dla rodziców nastolatków - szczepionkę powinny przyjmować zarówno dziewczynki, jak i chłopcy:

Najlepszą strategią w prewencji raka szyjki macicy i innych nowotworów powodowanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego jest szczepienie profilaktyczne zarówno dziewczynek, jak i chłopców w wieku 9 do 14 lat. W tym przedziale wiekowym ryzyko już obecnej infekcji HPV jest statystycznie niskie, jak i wystarczające do uzyskania zadowalającej odporności jest wykonanie dwóch szczepień - informuje nasz ekspert.

Jeżeli zdecydujemy się na szczepienie w późniejszym wieku, schemat szczepienie będzie nieco inny:

W późniejszych latach życia konieczne jest wykonanie schematu trzydawkowego celem uzyskania pełnej skuteczności. Bieżące, trwające niemal 20 lat obserwacje zaszczepionych populacji nie sugerują konieczności wykonywania dalszych szczepień przypominających - uszczegóławia dr Łukasz Blukacz.

Szczepienia przeciwko HPV chroni przed rakiem

O tym, że warto zdecydować się na szczepienie, mogą świadczyć doświadczenia populacyjne innych krajów:

Najwyraźniejszą rekomendacją wydają się właśnie obserwacje tych populacji, które włączyły szczepienia przeciwko HPV do rutynowego kalendarza szczepień dzieci i młodzieży. Jednym z tych krajów jest Australia, która aktualnie odnotowuje najniższą na świecie ilość raków szyjki macicy w przeliczeniu na 100 000 mieszkańców. Aktualnie w Polsce co roku rozpoznaje się blisko 4000 raków szyjki macicy rocznie - odwołuje się do statystyk.

Do roku 2022 podanych zostało już ponad 270 mln dawek szczepionki na świecie. Szczepienie to znajduje się na liście rutynowych szczepień w 125 krajach na świecie. Ważne jest to, że szczepionka nie wykazuje zwiększonego ryzyka związanego z jej podaniem:

Podczas kwalifikacji do szczepienia należy poinformować lekarza o aktualnym stanie swojego zdrowia. Ostra infekcje, w szczególności z gorączką mogę stanowić czasowe przeciwwskazania do szczepienia. Wystąpienie działań niepożądanych, w tym reakcji alergicznych na składniki szczepień ochronnych w przeszłości stanowić mogą trwałe przeciwwskazania do szczepienia - tłumaczy doktor Łukasz Blukacz.