Świnka - zapobieganie, objawy, leczenie

Czym jest świnka?

Świnka, czyli nagminne zapalenie ślinianek przyusznych, to ogólnoustrojowa wirusowa choroba zakaźna, która przebiega z zajęciem narządów gruczołowych (ślinianek, trzustki, czasem układu nerwowego).

Pseudokrup. Jak ulżyć dziecku ze „szczekającym” kaszlem?

Jak spędzić z dzieckiem Wielkanoc? Psycholog podpowiada rodzicom

Krztusiec. Szczególnie niebezpieczny u niemowląt

Drgawki gorączkowe u dziecka. Co robić? Zachować spokój

Kolka niemowlęca. Mały czy duży problem?

Straszenie dzieci. Kiedy rodzice serwują dzieciom lęki i nieufność

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia świnką dochodzi poprzez wniknięcie wirusa do komórek nabłonka dróg oddechowych drogą kropelkową (czyli w czasie rozmowy lub kichania), a także poprzez kontakt z przedmiotami osoby zakażonej.

Okres wylęgania wirusa to 14-24 dni, a osoba chora zarażać może już na 7 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów. Co ważne, możliwość zakażania innych utrzymuje się do 9 dni po ustaniu objawów.

Dzięki powszechnie prowadzonym akcjom szczepień dzieci, w Polsce zakażenia wirusem świnki występują stosunkowo rzadko. Według aktualnego programu szczepień, dzieci otrzymują trójskładnikową szczepionkę przeciw odrze, śwince i różyczce w 13. - 15. miesiącu życia oraz w 6. roku życia.

Objawy świnki

U około 20-40% zakażonych choroba ma przebieg bezobjawowy. U reszty natomiast pierwsze symptomy świnki są niecharakterystyczne - podobne do tych występujących w grypie. Początkowo pojawiają się:

• ogólne złe samopoczucie,
• gorączka (raczej niewysoka, ok. 38°C, trwa 3-4 dni),
• osłabienie apetytu,
• zmęczenie.

Bardziej charakterystyczne cechy zakażenia:

• Obrzęk i ból okolicy ślinianek, najczęściej przyusznych (odstający płatek ucha) - z początku jednostronny, po ok. 1-3 dniach obustronny, a najbardziej nasilony w 2. lub 3. dniu. Ślinianki są “ciastowate”, ale skóra nad nimi napięta - symptomy te ustępują po ok. 7 dniach.
• Suchość w jamie ustnej (zmniejszone wydzielanie śliny).
• Ból ślinianki podczas spożywania kwaśnych pokarmów (przez silną stymulację wydzielania śliny).
• Problemy z żuciem, połykaniem i otwieraniem ust.
• Zaczerwienienie i obrzmienie w okolicy ujścia przewodu ślinianki.

Mogą wystąpić także nudności, wymioty i bóle głowy.

Powikłania świnki

W niektórych przypadkach mamy do czynienia ze świnką o przebiegu powikłanym, co występuje znacznie częściej u dorosłych niż u dzieci. Mogą one pojawić się zarówno podczas ostrej fazy choroby, jak również w okresie zdrowienia. Do powikłań świnki zaliczamy:

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Pomimo, że zmiany w PMR występują u większości chorych, to jedynie u ok. 5-10% ujawniają się objawy kliniczne, w tym częściej u dorosłych niż u dzieci. Z ciężki, przebiegiem mamy do czynienia stosunkowo rzadko.

Zapalenie jajnika

Po jednej lub obu stronach, objawy podobne do tych występujących przy ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego - czyli ból i tkliwość podbrzusza. Pojawia się rzadko, bo u ok. 6% dziewcząt po okresie dojrzewania oraz u kobiet.

Zapalenie jądra i najądrza

Po jednej lub obu stronach. Ujawnia się dość często, bo u 30-40% zakażonych chłopców w okresie dojrzewania, a także młodych mężczyzn. Objawia się gorączką, obrzękiem, zaczerwienieniem i bólem jądra promieniującym do krocza, bólem głowy, nudnościami i wymiotami oraz bólem podbrzusza.

Zapalenie trzustki

Występuje niezbyt często, bo tylko u 10% chorych. Objawy ujawniają się w sposób gwałtowny - gorączka, dreszcze, nudności, wymioty, ostry ból nadbrzusza promieniujący do pleców oraz biegunka.

Leczenie świnki

Jako, że choroba ta ustępuje samoistnie, to leczenie jakie zostaje wdrożone jest zazwyczaj leczeniem objawowym. Stosuje się środki przeciwbólowe, a także ciepłe lub zimne okłady, które przykłada się w okolice ślinianek przyusznych. Należy pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu.

UWAGA! Leczenie świnki antybiotykami jest całkowicie nieskuteczne. Świnka jest chorobą wirusową, a antybiotykoterapia ma zastosowanie wyłącznie w schorzeniach o podłożu bakteryjnym.

Zapobieganie

Według aktualnego kalendarza szczepień na rok 2021,  powinno się szczepić dzieci szczepionką skojarzoną przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR). Pierwszą dawkę aplikuje się w 13.-15. miesiącu życia, natomiast dawkę przypominającą w wieku 6 lat. Szczepienie to zaleca się także osobom, które nie zostały uodpornione w ramach szczepień obowiązkowych, personelowi placówek opieki zdrowotnej, młodym kobietom oraz młodym mężczyznom.

Jako, że choroby te mogą wywoływać szereg groźnych dla zdrowia powikłań, niezwykle istotnym jest aby uodpornić się biernie przy pomocy zalecanych szczepień. Więcej o szczepieniach dowiesz się od lekarza rodzinnego, korzystając z e-Wizyty dostępnej na platformie haloDoctor. Na konsultację online możesz umówić się o każdej porze, bez konieczności wychodzenia z domu.