Czynniki OB oraz CRP – czym są i do czego służą?

Czym jest OB?

OB, czyli odczyn Biernackiego jest wskaźnikiem szybkości opadania erytrocytów, czyli krwinek czerwony, w próbce krwi. Wzrost wskaźnika OB następuje najczęściej 24-48 godz. od rozpoczęcia procesu zapalnego w organizmie.

Szybkość, z jaką krwinki opadają, zależy od ich objętości w osoczu krwi oraz od stężenia globulin, albumin, neuroprotein, lecytyny i cholesterolu. Zmiany w poziomie stężenia tych substancji, wiążą się najczęściej z pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta lub zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie.

Badanie OB jest bardzo często wykonywane podczas rutynowego badania morfologicznego razem z badaniem CRP, w celu określenia stanu zdrowia pacjenta.

Analiza wyników badań obrazowych online

Interpretacja wyników badań krwi i moczu online

Krew – jaka jest jej rola w naszym organizmie?

Czym jest CRP?

CRP, inaczej białko C-reaktywne, tak samo jak czynnik OB świadczy o stanie zapalnym. Białko CRP jest wytwarzane przez wątrobę, gdy w organizmie toczy się ostry stan zapalny.

W przeciwieństwie do wskaźnika OB, poziom CRP wzrasta zdecydowanie szybciej, bo już 5-8 godz. od początku infekcji. Z tego powodu badanie CRP wykonuje się w celu potwierdzenia działania leków przeciwzapalnych, potwierdzenia ostrego stanu zapalnego czy na oddziałach intensywnej terapii.

Niski poziom CRP u operowanych osób świadczy o braku infekcji zapalnych i zmniejsza ryzyko wystąpienia komplikacji pooperacyjnych.

Jak przebiega badanie?

W celu określenia poziomu OB, pobierana jest do badania próbka krwi żylnej. Następnie materiał umieszczany jest w pionowej kapilarze, dzięki czemu erytrocyty mogą oderwać się od reszty osocza i opaść na dno. Po upływie godziny mierzona jest granica między górnym poziomem krwinek czerwonych, na dnie naczynia oraz górną granicą osocza w kapilarze i obliczany jest czas ich opadania.

Pobranie materiału do wykonania laboratoryjnego pomiaru OB odbywa się na czczo, dlatego ważne, aby ostatni posiłek był zjedzony co najmniej 12 godz. wcześniej.

Materiał do badania CRP, również pobiera się z krwi żylnej, natomiast w nagłych sytuacjach nie ma znaczenia, ile godzin upłynęło od ostatniego posiłku, ponieważ poziom CRP przy ostrym stanie zapalnym będzie bardzo wysoki.

Jeżeli badanie jest wcześniej zaplanowane, należy zgłosić się na nie na czczo.

Jakie są normy dla OB oraz CRP?

Wskaźnik OB zależy od wieku, płci, zmian hormonalnych, fazy cyklu menstruacyjnego kobiety, a także poziomu fibrynogenu i immunoglobulin we krwi oraz przyjmowanych przez pacjenta leków.

Normy mogą różnić się nieznacznie w zależności od laboratorium, które wykonuje badanie, wynik zależy również od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Za normę przyjmuje się wartości:

• noworodki – 0-2 mm/h
• niemowlęta – 12-17 mm/h
• kobiety do 60 r.ż. – 1-12 mm/h
• kobiety po 60 r.ż. – 1-20 mm/h
• mężczyźni do 60 r.ż. – 3-8 mm/h
• mężczyźni po 60 r.ż. – 3-15 mm/h

Poziom CRP zależy w głównej mierze od wieku, masy ciała pacjenta oraz od tego, czy osoba pali papierosy, i przyjmuje leki. Na poziom CRP wpływa również dieta – niskotłuszczowa oraz niskowęglowodanowa, obniżają poziom białka C-reaktywnego.

U osoby zdrowej poziom CRP powinien utrzymywać się na poziomie poniżej 5 mg/l. Normą jest przedział 7- 10 mg/l. Jeżeli poziom CRP wzrasta powyżej 10 mg/l przyjmuje się, że w organizmie toczy się stan zapalny.

Poziom CRP w momencie największego stężenia (24-48 godz. od rozpoczęcia stanu zapalnego) może przyjmować wartości 100-1000. krotnie większe, aby po upływie kilku godzin wrócić do normy. Z tego powodu za istotne klinicznie, przyjmuje się wartości większe od 10 mg/l.

Podwyższony poziom OB i CRP – co robić?

Jeżeli badanie wykaże podwyższony wynik odczynu Biernackiego lub białka CRP należy skonsultować się z lekarzem, który razem z wynikiem morfologii krwi zinterpretuje je i określi dalsze postępowanie.

Jeżeli wskaźniki przekraczają znacząco normę, konieczne mogą być dalsze badania, które zleci lekarz.

Najczęstszą przyczyną podwyższonego OB oraz CRP są stany zapalne, natomiast  przyczyn może być bardzo wiele, dlatego tak ważna jest dalsza diagnostyka i wykonanie dodatkowych badań.

Inne możliwe przyczyny to:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• zakażenie bakteriami Gramm-ujemnymi, grzybami, wirusami,
• ciąża,
• nadczynność lub niedoczynność tarczycy,
• podwyższony poziom cholesterolu we krwi,
• cukrzyca,
• marskość wątroby,
• zapalenie nerek,
• przebyte zabiegi operacyjne,
• zapalenie płuc,
• choroby przenoszone drogą płciową,
• anemia,
• zawał serca,
• choroba nowotworowa (wynik może być trzycyfrowy), szpiczak mnogi, ziarnica złośliwa,
• zapalenie tętnic,
• próchnica i zaniedbanie jamy ustnej,
• przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych – tylko w przypadku CRP.

Od niedawna, wysoki poziom CRP wykorzystuje się jako czynnik profilaktyczny w chorobach sercowo-naczyniowych. Wysoki poziom białka C-reaktywnego może poprzedzać zawał mięśnia sercowego czy udar niedokrwienny.

Poziom CRP niewiele odbiegający od normy może wskazywać na miażdżycę.   

Obniżony poziom OB oraz CRP – o czym może świadczyć?

Najczęstszym powodem obniżonego poziomu OB oraz CRP jest anemia sierpowata (niedokrwistość), choroby alergiczne, przyjmowanie niektórych leków lub nadkrwistość.

Lekami, które spowalniającymi odczyn OB jest powszechnie stosowana aspiryna, chinina czy kortyzol. Obniżone OB może być również spowodowane żółtaczką i malarią.