Krztusiec. Szczególnie niebezpieczny u niemowląt

Krztusiec. Szczególnie niebezpieczny dla dzieci

Krztusiec, znany również jako tężec krztuścowy, to bakteryjna choroba układu oddechowego wywołana przez bakterię Bordetella pertussis. Choroba ta jest bardzo zakaźna i atakuje głównie drogi oddechowe. Objawy krztuśca obejmują okres inkubacji, podczas którego osoba zakażona może być bezobjawowa, a następnie rozwija się fazę kataralną, w której objawy przypominają przeziębienie, takie jak kichanie, katar i kaszel.

Kaszel w krztuścu przechodzi jednak przez kilka faz, w tym fazę paroksysmalną, charakteryzującą się gwałtownymi napadami intensywnego kaszlu, który kończy się charakterystycznym świszczącym oddechem wdechowym, nazywanym „krztusem”. Te paroksysmy mogą prowadzić do wymiotów i wyczerpania.

Krztusiec może być szczególnie niebezpieczny dla niemowląt i małych dzieci, zwłaszcza przed zaszczepieniem. Szczepionka przeciwko krztuścowi jest skutecznym środkiem ochrony przed tą chorobą. Współcześnie wiele krajów rutynowo szczepi dzieci przeciwko krztuścowi jako część programu szczepień dziecięcych.

Jak spędzić z dzieckiem Wielkanoc? Psycholog podpowiada rodzicom

Adaptacja przedszkolna: zacznij przygotowania wcześniej. Wskazówki psychologa dziecięcego

Drgawki gorączkowe u dziecka. Co robić? Zachować spokój

Kolka niemowlęca. Mały czy duży problem?

Straszenie dzieci. Kiedy rodzice serwują dzieciom lęki i nieufność

Uzależnienie dziecka od gier komputerowych. Jak je rozpoznać?

Krztusiec. Objawy

Objawy krztuśca (tężca krztuścowego) mogą obejmować trzy główne fazy:

Faza kataralna:

• Trwa zazwyczaj 1-2 tygodnie.
• Objawy są podobne do objawów przeziębienia, takich jak katar, kichanie, podwyższona temperatura ciała i lekki kaszel.

Faza paroksysmalna:

• W tej fazie pojawiają się intensywne napady kaszlu, nazywane paroksysmami.
• Kaszel staje się gwałtowny i wydłużony, z serią szybkich, płytkich oddechów, a następnie nagłym głębokim wdechem, co prowadzi do charakterystycznego dźwięku zwłaszcza przy próbie wzięcia głębokiego oddechu po serii kaszlu, znanej jako „krztusiec”.

Faza rekonwalescencji:

• Kaszel stopniowo słabnie, ale może utrzymywać się przez kilka tygodni.
• Faza ta może być mniej intensywna, ale osoba zakażona nadal może być zaraźliwa.

W przypadku niemowląt i małych dzieci objawy mogą być mniej charakterystyczne, a choroba może przebiegać z zapaleniem oskrzeli lub zapaleniem płuc. Niemowlęta mogą także mieć okresy apnei (przerw w oddychaniu) związane z napadami kaszlu.

W pierwszym etapie choroby, trwającym do dwóch tygodni, pojawiają się symptomy, takie jak zaczerwienienie nosa, spojówek, gardła i oskrzeli. Ostra infekcja dróg oddechowych wynika z przenikania bakterii do komórek błon śluzowych i ich toksycznego wpływu. Narastające działanie toksyn prowadzi do przejścia do kolejnej fazy choroby, charakteryzującej się nagłym napadowym kaszlem, dusznością, wydzielaniem śluzu i ewentualnym wymiotowaniem. U niemowląt poniżej 6 miesiąca życia, zamiast kaszlu, może wystąpić bezdech, utrata przytomności z powodu niedoboru tlenu, a brak skutecznego leczenia może prowadzić do zgonu. Dzieci dotknięte chorobą mogą także doświadczać powikłań, takich jak ropne zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, trwałe uszkodzenie mózgu i utrata masy ciała.

Należy pamiętać, że szczepienia przeciwko krztuścowi są skutecznym środkiem ochrony przed chorobą. Objawy krztuśca u zaszczepionych osób są zazwyczaj łagodniejsze, a ryzyko powikłań jest znacznie mniejsze. Warto skonsultować się z lekarzem, jeżeli podejrzewamy krztusiec lub mamy obawy dotyczące swojego zdrowia lub zdrowia swojego dziecka.

Krztusiec. Najczęściej występuje zimą i wiosną

Krztusiec może występować przez cały rok, ale najczęściej zgłaszane przypadki pojawiają się w okresie zimowym i wczesną wiosną. Chociaż bakteria Bordetella pertussis, która powoduje krztusiec, może atakować ludzi w każdym wieku, to jednak najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby są niemowlęta i małe dzieci. Niemowlęta, które są zbyt młode, aby być w pełni zaszczepione, są szczególnie narażone na ciężkie powikłania związane z krztuścem.

Szczepionka przeciwko krztuścowi jest skutecznym środkiem ochrony przed chorobą. W wielu krajach rutynowo podaje się dzieciom serie szczepień, aby zapewnić im odporność na krztusiec. Jednak ochrona może stopniowo osłabiać się w czasie, dlatego zaleca się także tzw. dawkę przypominającą (booster) u starszych dzieci i dorosłych, aby utrzymać odporność.

Krztusiec. Leczenie

Krztusiec jest bakteryjną infekcją, ale leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów, wspomaganiu oddychania i kontrolowaniu ewentualnych powikłań. Antybiotyki są skuteczne, ale ich skuteczność jest większa, jeśli są podawane we wczesnych fazach choroby. Późne stosowanie antybiotyków może pomóc w zakażeniu, ale nie zmniejsza już ciężkości kaszlu.

Ogólne zasady leczenia krztuśca obejmują:

Antybiotyki

Najczęściej stosowanym antybiotykiem w leczeniu krztuśca jest azytromycyna, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci. Erytromycyna jest innym antybiotykiem stosowanym u osób, które nie mogą przyjmować azytromycyny. Leczenie antybiotykami powinno być rozpoczęte jak najszybciej, aby skrócić okres zakaźności i złagodzić objawy.

Łagodzenie objawów

Objawy kaszlu można łagodzić poprzez stosowanie leków przeciwkaszlowych, choć nie zawsze są one zalecane, zwłaszcza u dzieci. Nawilżacze powietrza w pomieszczeniach mogą pomóc w łagodzeniu podrażnienia dróg oddechowych.

Hospitalizacja

W przypadku ciężkiego krztuśca, zwłaszcza u niemowląt, może być konieczna hospitalizacja. Zaś w przypadku problemów z oddychaniem, konieczne może być dostarczenie tlenu.

Izolacja

Zarażone osoby powinny być izolowane od osób, które mogą być podatne na zakażenie, zwłaszcza niemowląt i niestety niezaszczepionych.

Należy pamiętać, że szczepionki przeciwko krztuścowi są skutecznym środkiem zapobiegawczym. W przypadku jakichkolwiek objawów krztuśca lub podejrzenia zakażenia, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Krztusiec. Szczepmy się

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się krztuśca w populacji jest podniesienie odporności poprzez aktywne uodpornienie za pomocą szczepionki przeciwkrztuścowej. Szczepienia ochronne przeciwko tej chorobie zostały wprowadzone po raz pierwszy na świecie w 1931 roku przez brytyjskiego bakteriologa Artura Gardnera i amerykańskiego biologa Lawrence'a D. Lesliego, a powszechnie zaczęto je stosować w 1950 roku. Od 1960 roku dzieci w Polsce są obowiązkowo szczepione przeciwko krztuścowi przy użyciu szczepionki skojarzonej z anatoksyną błoniczą i tężcową, znanej jako DiTePer lub DTPw, w ramach rutynowych szczepień ochronnych. Dzięki temu, na przestrzeni lat, odnotowano znaczny spadek zachorowalności na tę chorobę.

Szczepienia obowiązkowe obejmują podanie szczepionki DTP w sposób domięśniowy według określonego schematu.

Podstawowe szczepienia:

• Pierwsza dawka w 2. miesiącu życia,
• Druga dawka w 3-4. miesiącu życia,
• Trzecia dawka w 5-6. miesiącu życia,
• Czwarta dawka w 16-18. miesiącu życia.

Szczepienia uzupełniające:

• W 6. roku życia, używając szczepionki DTaP zawierającej bezkomórkowy składnik krztuścowy.
• W 14. roku życia, stosując szczepionkę dTap ze zmniejszoną zawartością komponentu krztuścowego, również zawierającą bezkomórkowy składnik krztuścowy.

Dodatkowo, zaleca się szczepienia z dawką przypominającą dla osób dorosłych powyżej 19. roku życia (szczepionych w dzieciństwie) co 10 lat oraz dla osób w podeszłym wieku, które ze względu na swoje zajęcia są bardziej narażone na zakażenie, takie jak pracownicy oddziałów neonatologicznych i pediatrycznych.