Krztusiec. Szczególnie niebezpieczny u niemowląt

Krztusiec. Szczególnie niebezpieczny dla dzieci

Krztusiec, znany również jako tężec krztuścowy, to bakteryjna choroba układu oddechowego wywołana przez bakterię Bordetella pertussis. Choroba ta jest bardzo zakaźna i atakuje głównie drogi oddechowe. Objawy krztuśca obejmują okres inkubacji, podczas którego osoba zakażona może być bezobjawowa, a następnie rozwija się fazę kataralną, w której objawy przypominają przeziębienie, takie jak kichanie, katar i kaszel.

Kaszel w krztuścu przechodzi jednak przez kilka faz, w tym fazę paroksysmalną, charakteryzującą się gwałtownymi napadami intensywnego kaszlu, który kończy się charakterystycznym świszczącym oddechem wdechowym, nazywanym „krztusem”. Te paroksysmy mogą prowadzić do wymiotów i wyczerpania.

Krztusiec może być szczególnie niebezpieczny dla niemowląt i małych dzieci, zwłaszcza przed zaszczepieniem. Szczepionka przeciwko krztuścowi jest skutecznym środkiem ochrony przed tą chorobą. Współcześnie wiele krajów rutynowo szczepi dzieci przeciwko krztuścowi jako część programu szczepień dziecięcych.

Pseudokrup. Jak ulżyć dziecku ze „szczekającym” kaszlem?

Jak spędzić z dzieckiem Wielkanoc? Psycholog podpowiada rodzicom

Drgawki gorączkowe u dziecka. Co robić? Zachować spokój

Kolka niemowlęca. Mały czy duży problem?

Straszenie dzieci. Kiedy rodzice serwują dzieciom lęki i nieufność

Uzależnienie dziecka od gier komputerowych. Jak je rozpoznać?

Krztusiec. Objawy

Objawy krztuśca (tężca krztuścowego) mogą obejmować trzy główne fazy:

Faza kataralna:

• Trwa zazwyczaj 1-2 tygodnie.
• Objawy są podobne do objawów przeziębienia, takich jak katar, kichanie, podwyższona temperatura ciała i lekki kaszel.

Faza paroksysmalna:

• W tej fazie pojawiają się intensywne napady kaszlu, nazywane paroksysmami.
• Kaszel staje się gwałtowny i wydłużony, z serią szybkich, płytkich oddechów, a następnie nagłym głębokim wdechem, co prowadzi do charakterystycznego dźwięku zwłaszcza przy próbie wzięcia głębokiego oddechu po serii kaszlu, znanej jako „krztusiec”.

Faza rekonwalescencji:

• Kaszel stopniowo słabnie, ale może utrzymywać się przez kilka tygodni.
• Faza ta może być mniej intensywna, ale osoba zakażona nadal może być zaraźliwa.

W przypadku niemowląt i małych dzieci objawy mogą być mniej charakterystyczne, a choroba może przebiegać z zapaleniem oskrzeli lub zapaleniem płuc. Niemowlęta mogą także mieć okresy apnei (przerw w oddychaniu) związane z napadami kaszlu.

W pierwszym etapie choroby, trwającym do dwóch tygodni, pojawiają się symptomy, takie jak zaczerwienienie nosa, spojówek, gardła i oskrzeli. Ostra infekcja dróg oddechowych wynika z przenikania bakterii do komórek błon śluzowych i ich toksycznego wpływu. Narastające działanie toksyn prowadzi do przejścia do kolejnej fazy choroby, charakteryzującej się nagłym napadowym kaszlem, dusznością, wydzielaniem śluzu i ewentualnym wymiotowaniem. U niemowląt poniżej 6 miesiąca życia, zamiast kaszlu, może wystąpić bezdech, utrata przytomności z powodu niedoboru tlenu, a brak skutecznego leczenia może prowadzić do zgonu. Dzieci dotknięte chorobą mogą także doświadczać powikłań, takich jak ropne zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, trwałe uszkodzenie mózgu i utrata masy ciała.

Należy pamiętać, że szczepienia przeciwko krztuścowi są skutecznym środkiem ochrony przed chorobą. Objawy krztuśca u zaszczepionych osób są zazwyczaj łagodniejsze, a ryzyko powikłań jest znacznie mniejsze. Warto skonsultować się z lekarzem, jeżeli podejrzewamy krztusiec lub mamy obawy dotyczące swojego zdrowia lub zdrowia swojego dziecka.

Krztusiec. Najczęściej występuje zimą i wiosną

Krztusiec może występować przez cały rok, ale najczęściej zgłaszane przypadki pojawiają się w okresie zimowym i wczesną wiosną. Chociaż bakteria Bordetella pertussis, która powoduje krztusiec, może atakować ludzi w każdym wieku, to jednak najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby są niemowlęta i małe dzieci. Niemowlęta, które są zbyt młode, aby być w pełni zaszczepione, są szczególnie narażone na ciężkie powikłania związane z krztuścem.

Szczepionka przeciwko krztuścowi jest skutecznym środkiem ochrony przed chorobą. W wielu krajach rutynowo podaje się dzieciom serie szczepień, aby zapewnić im odporność na krztusiec. Jednak ochrona może stopniowo osłabiać się w czasie, dlatego zaleca się także tzw. dawkę przypominającą (booster) u starszych dzieci i dorosłych, aby utrzymać odporność.

Krztusiec. Leczenie

Krztusiec jest bakteryjną infekcją, ale leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów, wspomaganiu oddychania i kontrolowaniu ewentualnych powikłań. Antybiotyki są skuteczne, ale ich skuteczność jest większa, jeśli są podawane we wczesnych fazach choroby. Późne stosowanie antybiotyków może pomóc w zakażeniu, ale nie zmniejsza już ciężkości kaszlu.

Ogólne zasady leczenia krztuśca obejmują:

Antybiotyki

Najczęściej stosowanym antybiotykiem w leczeniu krztuśca jest azytromycyna, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci. Erytromycyna jest innym antybiotykiem stosowanym u osób, które nie mogą przyjmować azytromycyny. Leczenie antybiotykami powinno być rozpoczęte jak najszybciej, aby skrócić okres zakaźności i złagodzić objawy.

Łagodzenie objawów

Objawy kaszlu można łagodzić poprzez stosowanie leków przeciwkaszlowych, choć nie zawsze są one zalecane, zwłaszcza u dzieci. Nawilżacze powietrza w pomieszczeniach mogą pomóc w łagodzeniu podrażnienia dróg oddechowych.

Hospitalizacja

W przypadku ciężkiego krztuśca, zwłaszcza u niemowląt, może być konieczna hospitalizacja. Zaś w przypadku problemów z oddychaniem, konieczne może być dostarczenie tlenu.

Izolacja

Zarażone osoby powinny być izolowane od osób, które mogą być podatne na zakażenie, zwłaszcza niemowląt i niestety niezaszczepionych.

Należy pamiętać, że szczepionki przeciwko krztuścowi są skutecznym środkiem zapobiegawczym. W przypadku jakichkolwiek objawów krztuśca lub podejrzenia zakażenia, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Krztusiec. Szczepmy się

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się krztuśca w populacji jest podniesienie odporności poprzez aktywne uodpornienie za pomocą szczepionki przeciwkrztuścowej. Szczepienia ochronne przeciwko tej chorobie zostały wprowadzone po raz pierwszy na świecie w 1931 roku przez brytyjskiego bakteriologa Artura Gardnera i amerykańskiego biologa Lawrence'a D. Lesliego, a powszechnie zaczęto je stosować w 1950 roku. Od 1960 roku dzieci w Polsce są obowiązkowo szczepione przeciwko krztuścowi przy użyciu szczepionki skojarzonej z anatoksyną błoniczą i tężcową, znanej jako DiTePer lub DTPw, w ramach rutynowych szczepień ochronnych. Dzięki temu, na przestrzeni lat, odnotowano znaczny spadek zachorowalności na tę chorobę.

Szczepienia obowiązkowe obejmują podanie szczepionki DTP w sposób domięśniowy według określonego schematu.

Podstawowe szczepienia:

• Pierwsza dawka w 2. miesiącu życia,
• Druga dawka w 3-4. miesiącu życia,
• Trzecia dawka w 5-6. miesiącu życia,
• Czwarta dawka w 16-18. miesiącu życia.

Szczepienia uzupełniające:

• W 6. roku życia, używając szczepionki DTaP zawierającej bezkomórkowy składnik krztuścowy.
• W 14. roku życia, stosując szczepionkę dTap ze zmniejszoną zawartością komponentu krztuścowego, również zawierającą bezkomórkowy składnik krztuścowy.

Dodatkowo, zaleca się szczepienia z dawką przypominającą dla osób dorosłych powyżej 19. roku życia (szczepionych w dzieciństwie) co 10 lat oraz dla osób w podeszłym wieku, które ze względu na swoje zajęcia są bardziej narażone na zakażenie, takie jak pracownicy oddziałów neonatologicznych i pediatrycznych.