Xanax (alprazolam) - działanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Xanax (alprazolam) - działanie preparatu

Substancją czynną leku Xanax jest alprazolam (pochodna benzodiazepiny). Lek ten wykazuje działanie przeciwlękowe, nasenne, uspokajające, przeciwdrgawkowe i miorelaksacyjne. Preparat ten wykorzystuje się w psychiatrii i dostępny jest wyłącznie za okazaniem recepty.

Mechanizm działania prawdopodobnie opiera się na nasileniu hamującego wpływu GABA w OUN (układ limbiczny, podwzgórze i wzgórze).

Pilny komunikat GIF: popularny lek psychiatryczny wycofany z obrotu

Zmiany w refundacji leków. Od stycznia 2026 lista się wydłuża

Temperatura, światło, wilgoć – co niszczy leki i jak temu zapobiec?

Kaskada lekowa: jak nie wpaść w pułapkę kolejnych leków? Farmaceuta wyjaśnia

„Leki to nie słodycze” – jak bezpiecznie stosować leki dostępne bez recepty

Przegląd lekowy - czym jest i jakie korzyści może przynieść pacjentom?

Wskazania do stosowania

Preparat ten stosuje się w krótkotrwałym leczeniu zespołów lękowych:

• zespół lęku uogólnionego,
• zespół lęku napadowego z agorafobią,
• zespół lękowy z wtórnym obniżeniem nastroju.

Powinien być on stosowany jedynie w sytuacjach, kiedy symptomy są nasilone, a co za tym idzie zaburzają prawidłowe funkcjonowanie pacjenta.

UWAGA! Stany napięcia i niepokoje, które są następstwem codziennych stresów nie są wskazaniem do stosowania alprazolamu.

Przeciwwskazania do stosowania

Niestety, istnieje wiele sytuacji, gdzie zażywanie tego leku nie jest zalecane, pomimo iż równolegle występują wskazania do jego stosowania. Należą do nich:

• nadwrażliwość na alprazolam lub którykolwiek składnik preparatu,
• ciężka niewydolność oddechowa,
• zespół bezdechu sennego,
• ciężka niewydolność wątroby,
• myasthenia gravis,
• wiek poniżej 18. rż.

Są też sytuacje i stany, w których należy zachować szczególną ostrożność, lecz stosowanie leku nie jest bezwzględnie przeciwwskazane. Niektóre z nich:

• u pacjentów wykazujących skłonność do uzależnienia i nadużywających alkohol, leki czy narkotyki,
• u pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi powinno się stosować alprazolam tylko w skojarzeniu z lekami przeciwdepresyjnymi,
• u pacjentów ze skłonnościami samobójczymi,
• u osób starszych,
• u osób z niewydolnością oddechową, zaburzeniami pracy wątroby i nerek.

Interakcje

Przed rozpoczęciem przyjmowania alprazolamu należy poinformować lekarza o wszystkich dotychczas stosowanych lekach, łącznie z tymi wydawanymi bez recepty, bowiem preparat ten może wchodzić w istotne interakcje z innymi substancjami.

Substancje, w przypadku których należy zachować szczególną ostrożność:

• opioidowe leki przeciwbólowe - może wystąpić euforia i nasilenie działania uzależniającego alprazolamu,
• alkohol i papierosy - podczas stosowania alprazolamu nie należy spożywać alkoholu (łączenie z alkoholem prowadzi do kumulacji działania depresyjnego na OUN, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do zgonu), a palenie tytoniu może zmniejszać działanie sedatywne,
• leki działające hamująco na OUN - leki nasenne, neuroleptyczne, przeciwlękowe, opioidowe leki przeciwbólowe, przeciwhistaminowe o działaniu uspokajającym,
• digoksyna - równoległe stosowanie z alprazolamem może doprowadzić do zwiększenia stężenia digoksyny w osoczu (zwłaszcza u osób starszych),
• inhibitory izoenzymu CYP3A cytochromu P-450,
• induktory izoenzymu CYP3A cytochromu P-450 - np. preparaty zawierające wyciąg z dziurawca, barbiturany, fenytoina, karbamazepina mogą zmniejszać stężenie alprazolamu w osoczu,
• imipramina, dezypramina,
• teofilina,
• lewodopa - benzodiazepiny mogą zmniejszać jej skuteczność,
• lit - alprazolam zwiększa stężenie litu w osoczu.

Działania niepożądane

Jak każdy lek, alprazolam wywołuje w niektórych przypadkach groźne skutki uboczne, do których zaliczamy (od najczęściej występujących):

• depresję,
• senność,
• zaburzenia koordynacji,
• bóle i zawroty głowy,
• zwiększenie łaknienia lub jadłowstręt,
• zaburzenia seksualne i popędu płciowego,
• niewyraźne widzenie i mowa,
• zaburzenia czynności wątroby,
• nietrzymanie lub zatrzymanie moczu,
• bezsenność,
• drżenia,
• nerwowość,
• zaburzenia pamięci,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• osłabienie siły mięśniowej,
• hiperprolaktynemia,
• zaburzenia miesiączkowania,
• depersonalizacja,
• zaburzenia koncentracji uwagi,
• zmiana masy ciała,
• drażliwość,
• gniew, agresja,
• zwiększone pobudzenie psychoruchowe,
• padaczka,
• zaburzenia motoryki,
• anafilaksja,
• agranulocytoza,
• uzależnienie psychiczne i fizyczne.

Przedawkowanie

Do objawów towarzyszących przedawkowaniu alprazolamu zaliczamy:

• trudności w płynnym i dokładnym wykonywaniu ruchów,
• zaburzenia mowy,
• senność,
• depresję oddechową,
• śpiączkę.

Swoistą odtrutką w przypadku przedawkowania benzodiazepin jest flumazenil.

Ciąża i laktacja

Jako, iż benzodiazepiny przenikają przez łożysko i do pokarmu ich stosowanie w czasie ciąży i laktacji jest niewskazane, o ile korzyści dla matki nie przeważają nad ryzykiem dla dziecka. Powodem jest działanie teratogenne i wywołujące depresję funkcji życiowych noworodka benzodiazepin.

Dawkowanie

Zaleca się ustalenie możliwie jak najmniejszej skutecznej dawki i stosowanie jej najkrócej jak to tylko możliwe. Leczenie benzodiazepinami powinno trwać nie dłużej niż 4 tygodnie, a całkowity czas ich stosowania nie dłużej niż 4 miesiące. Schemat leczenia jest zawsze ustalany indywidualnie przez lekarza psychiatrę zlecającego terapię Xanaxem.

W zespole lęku napadowego, tabletki przyjmowane doustnie: 0,5 mg 3 razy dziennie lub 0,5-1 mg 1 raz dziennie wieczorem. Należy obserwować reakcje chorego na leczenie i stopniowo, co 3-4 dni zwiększać dawkę, ale nie więcej niż o 1 mg. Dawka maksymalna to 10 mg w 3-4 dawkach podzielonych.

W zespole lęku uogólnionego, w zespole lękowym ze współistniejącą depresją, tabletki przyjmowane doustnie: 0,25-0,5 mg 3 razy dziennie, dawka maksymalna - 4 mg w dawce podzielonej. Dawkę maksymalną osiąga się w ciągu 3-4 dni.

Teraz nie musisz wychodzić z domu, aby otrzymać receptę na leki, które bierzesz. Wystarczy umówić konsultację lekarską na platformie haloDoctor w zakładce recepta online i poprosić lekarza o przepisanie potrzebnego leku.