Miażdżyca - dlaczego jest tak groźna?

Czym właściwie jest miażdżyca?

Miażdżyca powstaje na skutek odkładania się złogów cholesterolu, włóknika i makrofagów na wewnętrznej powierzchni tętnic. Proces ten doprowadza do zwężenia światła naczyń i utrudnienia przepływu przez nie krwi. Za przyczynę powstawania złogów (płytek miażdżycowych) uważa się przewlekły stan zapalny i uszkodzenia naczyń tętniczych.

Przyczyny miażdżycy

Konkretnych przyczyn powstawania miażdżycy nie da się jeszcze ustalić, ale istnieje wiele czynników i zachowań predysponujących do zachorowania. Oczywiście mowa tu o prowadzonym stylu życia, choć uwarunkowania genetyczne pozostają nie bez znaczenia. Należy pamiętać, że miażdżyca rozwija przez wiele lat, a proces ten rozpoczyna się już we wczesnym dzieciństwie. Tempo jego rozwoju uwarunkowane jest stylem życia i skłonnościami genetycznymi. Konsekwencje objawiają się zwykle około 50. roku życia.

Czynnikami predysponującymi do rozwoju miażdżycy są:

• palenie papierosów,
• obniżona aktywność fizyczna,
• dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry proste,
• skłonności genetyczne,
• nieleczona cukrzyca,
• otyłość,
• choroby nerek,
• dyslipidemia (nieprawidłowe stężenie cholesterolu we krwi).

Za niezwykle istotny element przyczyniający się do rozwoju miażdżycy uznaje się także stres. Depresja, niepokój, zaburzenia lękowe, niski status socjoekonomiczny, problemy w pracy lub w domu - te wszystkie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania na miażdżycę, o czym warto pamiętać w kontekście dbania o stan zdrowia psychicznego.

Następstwa miażdżycy

Zmiany miażdżycowe przyczyniają się do rozwoju wielu chorób, które w znacznym stopniu mogą zagrażać życiu. Za najpoważniejsze następstwa miażdżycy uznaje się:

• zawał serca (na skutek zmniejszenia światła naczyń wieńcowych),
• udar mózgu (na skutek zmniejszenia światła naczyń mózgowych),
• chorobę niedokrwienną serca,
• przewlekłe niedokrwienie jelit (może dochodzić do niedrożności przewodu pokarmowego - stan zagrażający życiu),
• choroby nerek,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzycę,
• zaburzenia rytmu serca,
• niedokrwienie kończyn dolnych.

Profilaktyka miażdżycy

Zważając na fakt, iż rozwój miażdżycy ma swój początek już we wczesnym dzieciństwie, jej profilaktyka wydaje się być niezwykle istotna. Do działań zapobiegawczych zaliczamy dbanie o prawidłowe stężenie lipidów we krwi, tak aby nie doprowadzić do rozwoju zmian miażdżycowych. Pomóc w tym mogą:

• utrzymywanie zdrowej, zbilansowanej diety (opartej na produktach pełnoziarnistych, rybach oraz owocach i warzywach),
• umiarkowana aktywność fizyczna (30 minut dziennie przez 5 dni),
• regularne kontrole lekarskie,
• zrezygnowanie z palenia tytoniu (w tym unikanie palenia biernego),
• utrzymywanie odpowiedniej wagi,
• karmienie piersią - dowiedziono, że dzieci karmione w ten sposób przez min. 6 miesięcy podczas życia niemowlęcego, w wieku dorosłym są rzadziej otyłe i rzadziej mają podwyższony poziom cholesterolu w surowicy),
• prawidłowe żywienie matki podczas ciąży - jeśli kobiety są zbyt szczupłe przed zajściem w ciążę, to z większym prawdopodobieństwem urodzą dziecko o zbyt małej masie urodzeniowej, co przyczynia się do ujawnienia się u niego zaburzeń metabolicznym w wieku dorosłym. To samo odnosi się do nadwagi u ciężarnej i zbyt dużej masy urodzeniowej dziecka.

Alarmującym jest, iż w Polsce:

• ponad 10% nastolatków czynnie pali papierosy,
• ok. połowa dzieci wykazuje zbyt wysokie stężenia cholesterolu we krwi,
• 15% dzieci ma nadwagę/otyłość (tendencja wzrostowa).

Jakie badania wykonać?

Jeśli mowa o profilaktyce, to bez wątpienia regularne wykonywanie badań laboratoryjnych odgrywa niebagatelną rolę.

Warto skontrolować:

• lipidogram,
• Apolipoproteinę A,
• Apolipoproteinę B,
• morfologię krwi,
• stężenie glukozy we krwi,
• poziom kreatyniny.

Jeśli potrzebujesz skierowania na badania laboratoryjne i chcesz skonsultować niepokojące Cię objawy, możesz to zrobić bez wychodzenia z domu. Skorzystaj z wizyty online z lekarzem internistą lub innym specjalistą za pomocą platformy haloDoctor. W czasie e-Wizyty otrzymasz potrzebną receptę online.

Leczenie miażdżycy

Jeśli chodzi o leczenie farmakologiczne miażdżycy, to obecnie stosuje się dwie główne grupy leków:

• statyny - prowadzą do zmniejszenia stężenia cholesterolu w surowicy krwi, hamują działanie enzymu odpowiedzialnego za wytwarzanie cholesterolu w wątrobie,
• leki przeciwpłytkowe - np. kwas acetylosalicylowy.

Czasem (choć względnie rzadko) stosuje się także zabieg zwany chelatacją, polegający na podaniu poprzez wlew dożylny substancji silnie wiążących jony wapnia (EDTA), które to jony wapnia wchodzą w skład blaszek miażdżycowych. W następstwie tej metody złogi powinny się rozpuścić, a ich resztki wydalić z organizmu.

Istnieją też bardziej radykalne, chirurgiczne metody radzenia sobie z następstwami tej choroby:

• by-passy (czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe),
• plastyka endowaskularna,
• balonikowanie,
• endarterektomia.