Niepłodność. Kiedy zdecydować się na badanie nasienia?

Niepłodność. Problem dotyka co piątej pary

Niepłodność to trudność w zajściu w ciążę pomimo aktywnych starań, trwających powyżej roku, a w przypadku wieku powyżej 35 lat - pół roku.

Jest to stan, który podlega diagnostyce i leczeniu. Niepłodność statystycznie dotykać może nawet co piątej pary w wieku reprodukcyjnym. Z kolei bezpłodność to trwała niemożność posiadania potomstwa, która nie podlega leczeniu - wyjaśnia tę istotną różnicę nasz ekspert.

Co zatem robić, kiedy nasze starania o dziecko nie przynoszą skutku, a w związek wkrada się smutek, rozczarowanie i poczucie winy? Na horyzoncie par starających się o potomstwo pojawiają się kolejne gabinety, badania i strach przed nimi. O trudności i ogromie wyzwania ginekolog Łukasz Blukacz mówi tak:

Niepłodność jest problemem dotykającym zarówno kobiety, jak i mężczyzny. O czym nie mówi się jednak dostatecznie często, to prawdopodobieństwo, że leczenia wymagać będzie którekolwiek, bądź oboje partnerów są mniej więcej równe. Powszechna również w Polsce kultura macho niestety utrudnia uświadomienie sobie tego problemu oraz często pcha do przerwania leczenia, gdyż wielu mężczyzn gotowych jest bardziej problem z płodnością wyprzeć niż zaakceptować.

W badaniu nasienia oceniane są objętość ejakulatu, jego właściwości fizyczne i chemiczne, ilość plemników i ich koncentracja, budowa, czyli morfologia oraz żywotność i ruchomość. Te parametry niejednokrotnie poszerzone są o dalszą analizę szczegółową. Każda z wartości ma przypisane normy laboratoryjne. Ich szczegółowa interpretacja wymaga znacznej wiedzy i doświadczenia.

Bezpłodność i niepłodność w pigułce. Ekspert od leczenia par odpowiada na pytania

Profil trzustkowy – jakie badania należy wykonać, żeby sprawdzić pracę trzustki?

Andropauza. O czym powinien wiedzieć mężczyzna

Ginekomastia. Przyczyny, diagnoza, leczenie

Jakie badania przed zajściem w ciążę?

USG w ciąży. Czego mogą dowiedzieć się rodzice i lekarz?

Badanie nasienia. Kiedy należy je wykonać?

Zapytaliśmy naszego eksperta, kiedy należy zdecydować się na badanie nasienia u mężczyzny? Czy powinno ono być pierwszym badaniem na drodze poszukiwania przyczyn niepłodności? Jak sam zaznaczył, odpowiedź na te pytania wcale nie jest łatwa i wymaga doprecyzowania kilku kwestii:

Wyjaśnijmy przede wszystkim, czym w ogóle jest badanie nasienia, a zasadniczo czym w ogóle jest badanie w medycynie. Zacznę może od końca - badanie w medycynie stanowi ocenę określonych parametrów, przy czym wynik zazwyczaj zestawia się z jakimiś normami, które zależne mogą być od płci, wieku i innych czynników. Po co jednak wykonuje się badania? Część z nich to diagnostyka przesiewowa, która ma za zadanie wychwycenie w określonej grupie, często bardzo szerokiej, jakiejś nieprawidłowości, która podlega dalszej, już szczegółowej diagnostyce. Tak jest na przykład z cytologią w profilaktyce raka szyjki macicy. Większość badań jednak wykonujemy, aby potwierdzić bądź wykluczyć podejrzenie jakiejś diagnozy lub w sposób ilościowy ocenić jakąś nieprawidłowość - mówi Łukasz Blukacz.

Takim badaniem jest między innymi badanie nasienia, które ocenia jego parametry w przypadku podejrzenia zaburzeń płodności.

Badanie nasienia nie jest przesiewowym badaniem, gdyż jego wynik mógłby mieć poważne implikacje. W związku z tym nie rekomenduje się wykonywania tego badania bez związku z podejrzeniem zaburzeń płodności - tłumaczy.

Biorąc to wszystko pod uwagę, wykonanie badania nasienia rozważyć należy faktycznie jako jedno z pierwszych badań w toku diagnostyki niepłodności.

Choć przed jego wykonaniem warto skonsultować się z lekarzem posiadającym doświadczenie w diagnostyce i leczeniu niepłodności, który w zależności od wyniku badania poprowadzi oboje partnerów przez dalszy proces diagnostyczno-terapeutyczny - dodaje lekarz.

Znaczenie badania nasienia w diagnostyce niepłodności

Badanie nasienia jest kluczowym elementem diagnostyki niepłodności. Pozwala na ocenę wielu parametrów, takich jak ilość plemników, ich morfologia, ruchliwość, a także wiele innych czynników, które mogą wpływać na zdolność do zapłodnienia. Dzięki temu badaniu, specjaliści są w stanie zidentyfikować potencjalne problemy i zaproponować odpowiednie metody leczenia.

Przygotowanie do badania nasienia

Samo badanie nasienia nie jest skomplikowane i nie wiąże się z żadną ingerencją medyczną. Celem wykonania badania należy umówić się na wizytę w placówce wykonującej badanie. Ważne jest jednak, aby pamiętać o kilku kwestiach:

Przed badaniem konieczne jest zachowanie wstrzemięźliwości płciowej przez okres 2-7 dni, najlepiej 3-5 dni. Do abstynencji seksualnej zaliczamy również zaprzestanie masturbacji we wspomnianym okresie - wyjaśnia ginekolog.

Ważny jest również stan zdrowia:

Nie należy wykonywać badania w trakcie aktywnej infekcji układu moczowo-płciowego czy w trakcie bądź bezpośrednio po chorobie przebiegającej ze znaczną gorączką.

Jak interpretować wyniki badania nasienia?

Jak podkreśla doktor Łukasz Blukacz bardzo ważne jest, aby wyniku nie interpretować samodzielnie:

Błędna interpretacja wyniku może mieć poważne konsekwencje. W swojej praktyce niejednokrotnie musiałem tłumaczyć wyżej wspomnianą różnicę pomiędzy niepłodnością a bezpłodnością. Nawet wyniki pozornie dalece odbiegające od norm mogą ulec poprawie po zastosowaniu odpowiedniego leczenia. Niestety wielu młodych mężczyzn podchodzących do tego badania bez poczucia choroby jest bardzo zaskoczona nieprawidłowym wynikiem.

Czytelniczka portalu HaloDoctor poruszyła kwestię konieczności konsultacji urologicznej z jednoczesnym badaniem nasienia. Co na to doktor Łukasz Blukacz:

Konsultacja urologiczna przed badaniem jest wskazana w szczególności, gdy jesteśmy świadomi już istniejącego problemu w zakresie układu moczowo-płciowego. Takimi problemami mogą być wyczuwalne guzy i inne zmiany w obrębie jąder, moszny i prącia, stulejka, nieprawidłowa budowa anatomiczna taka jak spodziectwo czy wnętrostwo.

I jak podkreśla, bezwzględnie też należy skorzystać z porady urologa lub androloga w przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku badania.

Konsultacja taka obejmuje szczegółowy wywiad medyczny dotyczący przebytych i przewlekłych chorób i operacji oraz badanie fizykalne i ultrasonograficzne. Dzięki temu lekarz jest w stanie ustalić prawdopodobną przyczynę nieprawidłowego wyniku oraz zaplanować dalszą diagnostykę i leczenie.

Zdrowie prokreacyjne. Konieczna jest edukacja

O problemach z płodnością bądź o bezpłodności mówimy mało, żeby nie powiedzieć wcale. Niejednokrotnie w gabinecie lekarskim panuje milczenie, a skrępowana para ogranicza się wyłącznie do przyjęcia komentarza lekarza:

Na co dzień pracuję z parami starającymi się o potomstwo, w tym też zmagającymi się z problemem niepłodności. Temat zdrowia prokreacyjnego w moim odczuciu jest ciągle zbyt mało powszechny w Polsce, a wiedza w jego zakresie nadal zbyt skromna. Jest to niezwykle istotny aspekt życia, stąd apeluję, aby nie bać się zadawać pytania. Wiele poważnych problemów można rozwiązać w zalążku, często jest to wówczas o wiele prostsze niż w przypadku problemów trwających od wielu lat - mówi nasz ekspert, ginekolog Łukasz Blukacz.

Pamiętać należy, że parametry nasienia zależą przede wszystkim od ogólnego stanu zdrowia - przewlekłe, nieleczone lub niewłaściwie leczone choroby bardzo istotnie wpływające na płodność to przede wszystkim otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, ale i nikotynizm (pod każdą postacią), przewlekły stres czy niewłaściwa dieta.

Często modyfikacja stylu życia i wprowadzenie odpowiedniego leczenia i suplementacji diety pozwalają spektakularnie poprawić wynik badania w przeciągu nawet kilku miesięcy - podsumowuje lekarz.