Dyskopatia. Jak obciążamy kręgosłup i serwujemy sobie ból

Dyskopatia - co to takiego?

Dyskopatia to zwyrodnienie i degeneracja krążków międzykręgowych zwanych potocznie dyskami. Fizjoterapeuta Grzegorz Grochal wyjaśnia fachowo:

To ogólne medyczne określenie choroby krążków międzykręgowych - następuje stopniowe odwodnienie i uszkodzenie pierścieni włóknistych, aż do powstania przepuklin jądra miażdżystego.

I zauważa:

Najczęściej występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa ze względu na cechy anatomiczne, ale zjawisko dotyczy to oczywiście całego kręgosłupa.

Występowanie zmian dyskopatycznych rośnie wraz z wiekiem. Najczęściej dolegliwości związane z dyskopatią występują w przedziale wiekowym 30-60 lat, a w wieku ok. 50 roku życia ma ją średnio co druga osoba.

Narażone są szczególnie osoby prowadzące mało aktywny tryb życia (praca siedząca), jak również pracownicy fizyczni wykonujący swoją pracę w sposób nieergonomiczny.

U młodych osób natomiast dyskopatia pojawia się najczęściej w wyniku nadmiernych przeciążeń związanych ze sportem (zła technika ćwiczeń siłowych, masywne dynamiczne zgięciowo skrętne ruchy tułowia np. w tańcu nowoczesnym).

Należy pamiętać że zwyrodnienie dysku czyli inaczej dyskopatia jest też procesem fizjologicznym, dysk z wiekiem musi się trochę „zużyć”. Problem polega na tym że przyspieszamy ten proces średnio o 20 lat - przyznaje nasz specjalista.

Jak dbać o kręgosłup po 40. roku życia? Ruch, nawyki i fizjoterapia

Ćwiczenia dla seniorów z problemami ze stawami. Ekspert radzi, jak trenować, by sobie nie zaszkodzić

Ból kolana przy schodzeniu po schodach – co może oznaczać? Fizjoterapeuta wyjaśnia

E-zwolnienie na dyskopatię lędźwiową. Odciążenie kręgosłupa i rehabilitacja

Jak fizjoterapeuta diagnozuje i leczy migrenę? Ekspertka wyjaśnia

Fizjoterapia niemowląt – jak wspierać rozwój maluszka od pierwszych dni życia?

Dyskopatia - objawy

Objawy dyskopatii zależne są m.in. od miejsca degeneracji i stopnia nasilenia zmian.

Najczęściej są to początkowo niewielkie pobolewania w okolicy lędźwiowo-krzyżowej w przypadku odcinka lędźwiowego lub szyjno-łopatkowej w odcinku szyjnym. W sytuacji pęknięcia pierścienia włóknistego, które otacza jądro miażdżyste krążka często możemy odczuwać ostry, kłujący ból w kręgosłupie, nasilający się przy określonych ruchach - tłumaczy nasz ekspert.

Objawem może być również nagłe bolesne „zablokowania” ruchu w szyi lub lędźwiach. 

W przypadku dużej przepukliny uciskającej już struktury nerwowe ból ma bardzo duże natężenie, może promieniować do kończyn i nasilać się nawet podczas kaszlu czy kichania - dodaje.

W skrajnych przypadkach objawem dyskopatii może być zaburzenie czucia lub niedowłady kończyn.

Dyskopatia - przyczyny

Pytany o przyczyny dyskopatii nasz ekspert odpowiada: najogólniej rzecz biorąc, odpowiedzialny jest nasz współczesny tryb życia.

Oczywiście istotną rolę odgrywa też budowa anatomiczna kręgosłupa oraz predyspozycje genetyczne - przyznaje Grzegorz Grochal.

Krążki składają się w głównej mierze z wody i nie zawierają naczyń krwionośnych, mają więc bardzo niewielkie możliwości regeneracji. Odżywiane są za pomocą osmozy czyli przenikania płynów m.in. przez otaczające je więzadła.

Duża kompresja na dyski w takich aktywnościach jak np. siedzenie, pochylanie się, dźwiganie powoduje wyciśnięcie z nich wody i ich odwodnienie a mała kompresja np. chodzenie czy leżenie powoduje z kolei nawodnienie - obrazowo wyjaśnia nasz specjalista.

I dodaje:

Niestety w ciągu doby ta równowaga jest zaburzona, mamy znacznie więcej aktywności wywierających dużą kompresję co prowadzi do przewlekłej dehydratacji, a w konsekwencji nieprawidłowego odżywienia krążka i jego stopniowej degeneracji. W skrócie: brakuje nam umiarkowanego różnorodnego ruchu.

Do rozwoju dyskopatii może przyczynić się również nadmierna nieprawidłowa aktywność fizyczna jak np. nieprawidłowe podnoszenie ciężarów czy asymetryczne intensywne aktywności, które doprowadzają do nierównomiernego przeciążania tylnej ściany kręgosłupa i wywoływania mikrouszkodzeń.

Dyskopatia w codziennym życiu

Konsekwencje dyskopatii w codziennym życiu zależą od stopnia nasilenia zmian, wieku i trybu życia.

Często dyskopatia, szczególnie w początkowych etapach jest całkowicie bezobjawowa. W późniejszym etapie może utrudniać nam życie codzienne, przez ból i ograniczenia aktywności  z tym związane - zauważa fizjoterapeuta.

I wylicza:

Ograniczone kontakty społeczne, obniżenie jakości życia, zmniejszenie aktywności fizycznej, czego konsekwencją może być wzrost masy ciała, co napędza błędne koło całego procesu.

Skrajnie może doprowadzić do częściowej niepełnosprawności, np. osłabienia siły mięśniowej jednej kończynie czy nawet częściowego porażenia.

Dyskopatia - diagnoza

Diagnoza dyskopatii opiera się przede wszystkim na dokładnym i szczegółowym wywiadzie chorobowym, badaniu fizykalnym oraz może być uzupełniona diagnostyką obrazową np. w postaci rezonansu magnetycznego.

Ważne jest, aby pamiętać że nie można postawić diagnozy obecnych dolegliwości na podstawie samych badań obrazowych.

Zmiany dyskopatyczne w rezonansie magnetycznym bardzo często są nieme klinicznie –  zdarza się, że osoba nie zgłasza żadnych dolegliwości mimo występujących zmian degeneracyjnych w obrazie diagnostycznym. Obraz zmian musi pasować do wywiadu i badania - zwraca uwagę Grzegorz Grochal.

Dyskopatia - leczenie

Leczenie dyskopatii zależy od aktualnych objawów oraz stanu pacjenta. Jak podkreśla nasz ekspert: nie leczymy wyniku rezonansu tylko aktualne dolegliwości, a czasami wystarczy zwykła profilaktyka.

Pacjenci z dyskopatią  powinni unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji, szczególnie zgięciowej (np. siedzenie), dźwigania, pochylanie się na prostych nogach, co również nadmiernie obciąża tylną ścianę kręgosłupa i może zaostrzyć objawy.

W większości przypadków objawowej dyskopatii świetnie sprawdza się leczenie zachowawcze w postaci rehabilitacji: celowana terapia manualna, odpowiednio dobrane ćwiczenia czy uzupełniająco fizykoterapia.

W przypadku bardziej nasilonych objawów, najczęściej stosuje się dodatkowo również farmakoterapię w postaci leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz rozluźniających mięśnie.

W ciężkich przypadkach oraz gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, może być wymagana interwencja neurochirurga, który usunie przepuklinę - przyznaje fizjoterapeuta.

Dyskopatia - profilaktyka

Jak przyznaje nasz ekspert, w profilaktyce dyskopatii najważniejsza jest edukacja:

Jeśli wiadomo w jaki sposób coś się psuje, wtedy łatwiej świadomie temu zapobiegać.

Warto zwrócić uwagę na:

• utrzymywanie prawidłowej postawy oraz masy ciała,
• odpowiednia ergonomia w miejscu pracy - należy aranżować pracę i zadania, w sposób umożliwiający ich różnorodność (ograniczenie siedzenia, częste zmiany pozycji ),
• odpowiednie techniki podnoszenia oraz dźwigania pomagają zmniejszać niepotrzebne obciążenia kręgosłupa,
• regularna aktywność fizyczna jak pływanie, nordicwalking, ale również odpowiednio dobrane ćwiczenia siłowe pozwolą zachować ciało w tym kręgosłup w odpowiedniej kondycji.