Fentanyl. Psychoterapeutka o niepokojącym zjawisku w Polsce

Fentanyl - co to takiego?

Fentanyl jest syntetycznym opioidem, agonistą receptorów opioidowych. Jak tłumaczy nasza ekspertka psychoteraputka Anna Mistewicz:

Stosowany jest w leczeniu ostrego i przewlekłego bólu, przede wszystkim w chorobach nowotworowych oraz w anestezjologii – z uwagi na bardzo silne działanie i charakterystykę traktowany jest jako lek narkotyczny, co pociąga za sobą silny rygor stosowania, a sprzedaż jest ściśle ewidencjonowana i kontrolowana.

I dodaje:

Niestety, światowe statystyki pokazują, że nielegalny obrót fentanylem przez organizacje przestępcze jest olbrzymim problemem, a ryzyka z nim związane postrzegane są przez wiele administracji rządowych, jako jeden z priorytetów programów zapobiegawczych – tak jest między innymi w Stanach Zjednoczonych, gdzie skala zgonów z uwagi na używanie fentanylu jako substancji narkotycznej, to około 100 tys. rocznie.

Produkowane głównie w Chinach tzw. prekursory fentanylu trafiają tam nielegalnie głównie przez trasy przerzutowe prowadzące przez Meksyk.

Alkoholizm wśród młodzieży. Psycholog kliniczny o tym jak reagować

Mefedron: groźny narkotyk nowej generacji

Fentanyl. Czy Polacy obawiają się fali uzależnień? Sondaż

Fentanyl: zastosowania medyczne, działanie, uzależnienie i leczenie

Głód nikotynowy. Jak sobie z nim poradzić? 4 sposoby

Zaprzestanie palenia papierosów. Dlaczego tak trudno zrezygnować z nikotyny?

Dlaczego fentanyl jest niebezpieczny? Skutki uboczne fentanylu

Fentanyl uznawany jest za najsilniejszy istniejący lek przeciwbólowy, stąd duże ograniczenia w jego legalnym stosowaniu do wyraźnych wskazań medycznych.

Używany nielegalnie, jako substancja narkotyczna, charakteryzuje się mocnym działaniem odurzającym – wpływa na ośrodek nagrody w mózgu, odcina od rzeczywistości, wprowadza w stan odurzenia bez działania pobudzającego – uzależnienie jest szybkie, a wraz z jego rozwojem pojawia się potrzeba zwiększania dawki tak charakterystyczna dla mechanizmu działania substancji uzależniających – w przypadku fentanylu zgon często następuje z uwagi na wyłączenie ośrodka oddechowego - przyznaje psychoterapeutka Anna Mistewicz.

Narkotyczne stosowanie fentanylu wpływa degeneracyjnie na mózg, upośledza pracę organów wewnętrznych, powodując postępujące wyniszczanie organizmu.

W obliczu masowego uzależnienia od fentanylu w USA mówi się tam o epidemii zombie, w nawiązaniu do fizycznych i behawioralnych cech osób uzależnionych - dopowiada specjalistka.

Objawy uzależnienia od fentanylu

Fentanyl jest wielokrotnie silniejszy od morfiny. Światowa organizacja zdrowia zakwalifikowała go do bardzo wąskich zastosowań medycznych jako lek przeciwbólowy, umieszczając na szczycie drabiny analgetycznej.

W przypadku osób zażywających fentanyl nielegalnie, jako substancję narkotyczną, obserwować możemy objawy takie, jak wyraźne zmiany w zachowaniu, łącznie z dużymi wahaniami nastrojów - wylicza Anna Mistewicz.

Ponadto zauważalne są zmiany w wyglądzie zewnętrznym – między innymi na skutek utraty apetytu i problemów ze snem.

Leczenie uzależnienia od fentanylu

Jak przebiega leczenie uzależnienia od fentanylu? Nasza specjalistka wyjaśnia:

Leczenie uzależnienia od fentanylu jest działaniem multidyscyplinarnym, zakładającym pracę terapeutyczną z osobą uzależnioną, zarówno w formule indywidualnej, jak i grupowej.

I dodaje:

Poza interwencjami psychoterapeutycznymi stosuje się także zaleconą przez lekarzy farmakoterapię, chociażby z uwagi na mechanizmy odstawienne, a także zaburzenia będące efektem działania substancji narkotycznej.

Warto dodać, że współuzależnieniem dotknięte są także rodziny, których funkcjonowanie zostało wystawione na wielki stres i wyzwania.

W tym przypadku także zalecana jest pomoc w adekwatnej formule, np. grup wsparcia, czy też psychoterapii - dopowiada Anna Mistewicz. 

Uzależnienie od fentanylu. Skala zjawiska niepokojąco narasta

Jaka jest skala zjawiska uzależnienia od fentanylu? Psychoterapeutka Anna Mistewicz zauważa:

O ile w Stanach Zjednoczonych mówi się już o epidemii, z uwagi na nielegalne szlaki przerzutowe z Chin przez Meksyk, o tyle w Polsce skala zjawiska jest dużo mniejsza, aczkolwiek niepokojąco narastająca.

I dopowiada:

Zarejestrowane zgony wskazują, że fentanyl może pojawiać się w nielegalnym obiegu także jako składnik tak zwanych dopalaczy, co powoduje potencjalnie dużą dostępność w wielu postaciach.

Jak przyznaje nasza ekspertka, pacjenci diagnozowani jako uzależnieni od fentanylu coraz częściej trafiają zarówno do gabinetów psychoterapeutycznych, ośrodków leczenia uzależnień, jak i do leczenia ambulatoryjnego.

Cenne doświadczenia z walce z uzależnieniem od fentanylu w Europie ma na przykład Estonia, która działając systemowo znacząco ograniczyła ryzyka – wprowadziła między innymi programy redukcji szkód, dekryminalizację osób uzależnionych, jak i leczenie substytucyjne; ułatwiono także dostęp do naloksonu, czyli leku stosowanego w przypadku przedawkowania - podkreśla na koniec.