Ostre zatrzymanie moczu. Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Ostre zatrzymanie moczu. Objawy

Jak wyjaśnia nasz ekspert, urolog Ryszard Zbroński:

Całkowite zatrzymanie moczu jest urologicznym stanem nagłym. Charakteryzuje się szybko rozwijającą się niezdolnością do oddawania moczu. Towarzyszą mu ból w okolicy nadłonowej, wzdęcie, parcie naglące, cierpienie pacjenta. Sporadycznie także niewielkie ilości bezwiedne oddawanego moczu.

I dodaje:

Częściowe zatrzymanie moczu zazwyczaj wiąże się z przyczynami innymi niż neurologiczne i często przebiega bezobjawowo. Całkowita zapadalność na zatrzymanie moczu jest znacznie większa u mężczyzn niż u kobiet, i wzrasta gwałtownie w miarę starzenia.

Zatem najbardziej charakterystycznym objawem ostrego zapalenia moczu jest niemożność oddania moczu, pomimo silnego parcia. Objawy te obejmują ponadto:

1. Ból i dyskomfort: pacjenci często odczuwają silny ból w dolnej części brzucha, który nasila się z czasem.
2. Wzdęcia brzucha: z powodu pełnego pęcherza, brzuch może być napięty i powiększony.
3. Częste parcie na mocz: pacjenci mogą odczuwać potrzebę oddania moczu wielokrotnie w krótkim czasie.
4. Brak oddawania moczu: pomimo odczuwania potrzeby, pacjenci nie są w stanie oddać moczu.

Trudności w oddawaniu moczu. Może pomóc fizjoterapeuta uroginekologiczny

Ostre zatrzymanie moczu. Przyczyny

Ostre zatrzymanie moczu w przeważającej części przypadków dotyczy mężczyzn a najczęstszą przyczyną jest przeszkoda w odpływie moczu. Urolog Ryszard Zbroński podkreśla:

Za 53% przypadków odpowiada łagodny rozrost gruczołu krokowego (benign prostatic hyperplasia – BPH). Do innych przyczyn o charakterze przeszkody w odpływie moczu u mężczyzn należą: rak gruczołu krokowego, stulejka i zadzierzgnięcie napletka. U kobiet z kolei są to: wypadanie pęcherza moczowego, odbytnicy lub macicy.

U pacjentów obojga płci może występować bezpośrednia fizyczna przeszkoda, taka jak kamienie, zwężenia cewki moczowej czy też rak pęcherza moczowego.

Rzadkim przypadkiem są ciała obce wewnątrz dróg moczowych lub wywołujące ucisk z zewnątrz. Ponadto pośrednią przyczyną pojawienia się przeszkody mogą być: zaleganie stolca, niezłośliwe lub złośliwe guzy nowotworowe albo inne guzowate zmiany wewnątrz miednicy - wylicza lekarz.

Na zatrzymanie moczu mogą również wpływać zakażenia, przyczyny zapalne, jatrogenne (powikłania pozabiegowe lub farmakologiczne) lub neurologiczne.

Oto lista najczęstszych przyczyn ostrego zatrzymania moczu:

1. Przerost gruczołu krokowego: najczęstsza przyczyna u mężczyzn powyżej 50. roku życia. Powiększona prostata może uciskać cewkę moczową, blokując przepływ moczu.
2. Kamienie pęcherza moczowego: kamienie mogą mechanicznie blokować odpływ moczu.
3. Infekcje układu moczowego: ciężkie infekcje mogą prowadzić do obrzęku i blokady dróg moczowych.
4. Urazy i operacje: urazy miednicy, rdzenia kręgowego oraz operacje mogą uszkodzić nerwy kontrolujące pęcherz.
5. Leki: niektóre leki, takie jak antycholinergiczne, mogą zaburzać funkcję pęcherza.
6. Nowotwory: guzy mogą mechanicznie blokować odpływ moczu.
7. Choroby neurologiczne: schorzenia takie jak stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, mogą zaburzać kontrolę pęcherza.

Ostre zatrzymania moczu. Diagnoza i leczenie

Diagnostyka ostrego zapalenia moczu obejmuje wywiad medyczny, badanie fizykalne oraz badania dodatkowe. Kroki diagnostyczne obejmują:

• Wywiad medyczny

Wstępna diagnostyka pacjenta obejmuje zebranie szczegółowego wywiadu. Lekarz  Lekarz zada pytania dotyczące objawów, historii chorób, przyjmowanych leków na receptę i dostępnych bez recepty oraz preparatów ziołowych, a także wcześniejszych problemów z oddawaniem moczu - tłumaczy urolog Ryszard Zbroński.

• Badanie fizykalne - lekarz przeprowadzi badanie brzucha, w tym palpacyjne badanie pęcherza.
• USG pęcherza - badanie ultrasonograficzne pomoże ocenić ilość zalegającego moczu w pęcherzu.
• Badania laboratoryjne - analiza moczu oraz badania krwi mogą pomóc w zidentyfikowaniu infekcji lub innych przyczyn ostrego zapalenia moczu.
• Uroflowmetria - badanie przepływu moczu może pomóc w ocenie wydolności pęcherza.

Leczenie ostrego zapalenia moczu jest pilne i ma na celu natychmiastowe opróżnienie pęcherza oraz leczenie przyczyny problemu. Urolog tłumaczy fachowo:

Początkowe postępowanie w ostrym zatrzymaniu moczu obejmuje ocenę drożności cewki moczowej oraz niezwłoczne i całkowite odbarczenie pęcherza moczowego za pomocą cewnikowania. Dalsze postępowanie zależy od ustalenia przyczyny oraz przewlekłości zatrzymaniu moczu. Może obejmować rozpoczęcie podawania α-blokerów z przeprowadzeniem prób mikcji.

I podkreśla:

Monitorowanie pacjentów z zatrzymaniem moczu z przyczyn neurologicznych powinno się odbywać we współpracy z neurologami i urologami.

Metody leczenia ostrego zatrzymania moczu obejmują:

• cewnikowanie, które jest najszybszym sposobem na opróżnienie pęcherza. Cewnik wprowadzany jest przez cewkę moczową do pęcherza, umożliwiając odpływ moczu,
• leki - w zależności od przyczyny ostrego zapalenia moczu mogą być stosowane leki, takie jak alfa-blokery, które pomagają w rozluźnieniu mięśni pęcherza i cewki moczowe,
• leczenie chirurgiczne - w niektórych przypadkach konieczna może być interwencja chirurgiczna, np. w przypadku kamieni pęcherza lub przerostu gruczołu krokowego,
• leczenie przyczynowe - jeśli ostre zapalenie moczu jest wynikiem infekcji, leczenie obejmuje antybiotyki. W przypadku nowotworów lub innych chorób, leczenie będzie dostosowane do specyficznej przyczyny.