Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) – czym jest i jak postępuje choroba?

Czym jest ŁZS?

Łuszczycowe zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, czyli taką, w przebiegu której układ immunologiczny pacjenta niszczy swoje własne komórki.

ŁZS jest przewlekłą chorobą zapalną stawów, bardzo często występującą równolegle z łuszczycą skóry. U ponad 40 proc. chorych na łuszczycę rozwija się również łuszczycowe zapalenie stawów, dlatego uważa się, że jest ono odmianą łuszczycy.

Występuje najczęściej u osób między 30-50 rokiem życia, ale może występować również u dzieci. 

Większe predyspozycje do wystąpienia łuszczycowego zapalenia stawów mają osoby, u których obecny jest gen HLA-B27. Łuszczycowe zapalenie stawów w przeciwieństwie do łuszczycy nie jest chorobą dziedziczną.

Ponieważ ŁZS jest chorobą autoimmunologiczną, nie można się nią zarazić przez kontakt z osobą chorą.

Istnieje kilka rodzajów łuszczycowego zapalenia stawów:

• niesymetryczne - objawy choroby zajmują kilka stawów, najczęściej stawy rąk i nóg, w tym staw kolanowy i stawy dłoni.
• symetryczne - najczęściej dotyczy nadgarstków, stawów rąk, nóg i stawu skokowego. Bardzo często mylona z reumatoidalnym zapaleniem stawów, występuje razem z łuszczycą skóry, w okolicach stawu skokowego dochodzi do zmniejszenia gęstości kości.
• osiowe - odmiana zajmująca stawy kręgosłupa i staw krzyżowo- biodrowy. Bardzo ciężko zdiagnozować tę odmianę choroby, ponieważ często mylona jest ze sztywniejącymi stawami kręgosłupa. Stan zapalny obejmuje również ścięgna oraz przyczepy kości.
• dystalne zmiany międzypaliczkowe - stany zapalne pojawiają się w stawach palców dłoni i stóp, często prowadząc do ich deformacji, na skutek ubytków i resorpcji kości. Odmiana dotyka częściej mężczyzn i rozpoczyna się charakterystycznym objawem naparstkowym. Paznokieć palca objętego stanem zapalnym wygląda jak podziurawiony igłą.

Na choroby skóry: fototerapia. Na czym polega leczenie światłem?

Zwyrodnienie kolana. Co zaleca fizjoterapeuta?

Dna moczanowa - przyczyny, objawy, leczenie

Łuszczyca - przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są przyczyny wystąpienie łuszczycowego zapalenia stawów?

Dokładne przyczyny wystąpienia łuszczycowego zapalenia stawów nie są poznane, natomiast wpływ na jej wystąpienie może mieć kilka czynników:

• czynniki genetyczne - poza obecnością antygenu HLA- B27, zaobserwować można, że choroba zdecydowanie częściej występuje wśród członków rodziny,
• czynniki środowiskowe, zakażenia bakteryjne i wirusowe, urazy mechaniczne, narażenie na przewlekły stres - u podatnych osób czynniki te mogą generować nieprawidłową odpowiedź układu immunologicznego,
• stosowanie niektórych leków - soli litu stosowanych w psychiatrii, leków przeciwmalarycznych i beta-blokerów.

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów

Objawy choroby mogą różnić się ze względu na lokalizację oraz rozległość zmienionego chorobowo obszaru.

W większości przypadków objawy łuszczycowego zapalenia stawów pojawiają się u osób z rozpoznaną łuszczycą lub razem z pojawieniem się pierwszych zmian skórnych.

Charakterystyczne dla ŁZS objawy to:

• sztywność, ból i obrzęk stawu, który ogranicza jego ruchomość - zapalenie obejmuje również kaletki maziowe stawu oraz torebki stawowe
• zapalenie przyczepów ścięgnistych - są to miejsca przyczepów ścięgien, więzadeł i torebek stawowych do kości
• zapalenie palca - zapalenie dotyczy wszystkich struktur palca, zmieniony chorobowo palec jest zaczerwieniony, poszerzony, bolesny i odstaje od pozostalych palcy
• deformacje stawów - mają postać okaleczającą i występują u ok. 5% pacjentów, najczęściej jest to skrócenie palcy, wskutek deformacji kości 
• dna moczanowa - pojawia się przy rozległych zmianach chorobowych skóry, zwiększając stężenie kwasu moczowego,
• miażdżyca oraz choroby układu sercowo-naczyniowego
• zapalenie spojówek, rzadziej zapalenie innych struktur oka.

Jak rozpoznać chorobę?

Łuszczycowe zapalenie stawów najczęściej rozpoznaje się, gdy u pacjenta z łuszczycą wystąpią objawy świadczące o zapaleniu stawów.

Jeśli występują objawy ŁZS bez widocznej łuszczycy, lekarz przeprowadzi wywiad, z naciskiem na informacje o łuszczycy występującej w najbliższej rodzinie.

Lekarz zleci wykonanie badań laboratoryjnych OB i CRP, podwyższone współczynniki świadczą o toczącym się stanie zapalnym. Wykonuje się również inne badania reumatoidalne oraz badanie na obecność genu HLA-B27. Podstawowym badaniem jest badanie radiologiczne zmienionych chorobowo stawów.

W przypadku postaci osiowej choroby wykonuje się najczęściej badanie ultrasonografem lub rezonansem magnetycznym.

Na czym polega leczenie ŁZS?

Ponieważ łuszczycowe zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której organizm atakuje swoje własne komórki, możliwe jest jedynie spowolnienie tego procesu.

Bardzo duże znaczenie ma regularna oraz umiarkowana aktywność fizyczna, która zapobiegnie kalectwu, na skutek twardnienia i sztywnienia stawów.

W leczeniu ŁZS stosowane są:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne - w celu zmniejszenia bólu,
• glikokortykosteroidy - najczęściej podawane do wnętrza zmienionego stawu,
• leki wpływające na zmianę przebiegu choroby - metotreksat, zmniejsza on zmiany skórne, inne leki z tej grupy to: cyklosporyna, sulfasalazyna, azatiopryna, leflunomid,
• leki biologiczne - redukują stany zapalne skóry oraz oczu. 

W przypadku gdy deformacje w stawach są duże i utrudniają codzienne funkcjonowanie, wykonuje się zabiegi chirurgiczny, polegające na usunięciu zmienionej przez stan zapalny błony maziowej.

Zaleca się, aby osoby narażone na wystąpienie łuszczycowego zapalenia stawu włączyły do swojej diety kolagen oraz tran. Dieta bogata w kwasy Omega-3 (ryby, oleje roślinne) może łagodzić stany zapalne i przyspieszać remisję choroby. Kluczowe jest również utrzymanie prawidłowej masy ciała. 

W leczeniu ŁZS stosuje się różne techniki fizykoterapeutyczne- krioterapię, masaże, terapię ultradźwiękami. Bardzo istotne, aby chory uczęszczał na rehabilitację i wykonywał codzienne ćwiczenia, pomagające utrzymać elastyczność stawów.

Unikanie stresu, może łagodzić objawy choroby oraz chronić przed jej nawrotami.