Naturalna antykoncepcja. Kiedy warto ją stosować?

Co to jest naturalna antykoncepcja?

Naturalna antykoncepcja to metoda zapobiegania ciąży, która polega na monitorowaniu naturalnych cykli płodności kobiety i unikaniu stosunków seksualnych w dni płodne.

Metody te opierają się na obserwacji objawów fizjologicznych, takich jak temperatura ciała, śluz szyjkowy oraz zmiany w szyjce macicy. Wśród popularnych metod naturalnej antykoncepcji znajdują się metoda termiczna, metoda Billingsów oraz kalendarzowa metoda rytmu - tłumaczy ginekolog Łukasz Blukacz.

Chociaż naturalna antykoncepcja jest preferowana przez osoby unikające ingerencji chemicznych czy mechanicznych, jej skuteczność w dużej mierze zależy od dokładności obserwacji i dyscypliny.

Zastrzyk antykoncepcyjny. Plusy i minusy

Prezerwatywa. Ginekolog o skuteczności i częstych błędach przy zakładaniu

Implant czy wkładka? Porównanie długoterminowych metod antykoncepcyjnych

Stosunek przerywany. Co o tej formie antykoncepcji myśli ginekolog?

Nowoczesne metody antykoncepcji. Jaką wybrać? Ginekolog odpowiada

Tabletki antykoncepcyjne. Stosowanie. Najczęściej popełniane błędy.

Wady i zalety naturalnej antykoncepcji

Zalety naturalnej antykoncepcji są liczne i różnorodne. Jak wyjaśnia nasz ekspert:

Przede wszystkim, metody te są całkowicie naturalne, co oznacza brak ingerencji chemicznych czy mechanicznych w organizm. Nie niosą ze sobą ryzyka skutków ubocznych, takich jak zakrzepy, przyrost masy ciała czy zmiany nastroju, które mogą występować przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej.

I dodaje:

Naturalna antykoncepcja jest również ekologiczna i ekonomiczna, ponieważ nie wymaga zakupu specjalnych środków czy wizyt u lekarza. Ponadto, zwiększa świadomość własnego ciała i cyklu menstruacyjnego, co może być korzystne dla ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia.

Jednakże, naturalna antykoncepcja ma także swoje wady.

Przede wszystkim, jej skuteczność jest niższa w porównaniu z metodami hormonalnymi i mechanicznymi, zwłaszcza jeśli nie jest stosowana ściśle zgodnie z zasadami. Wymaga dużej dyscypliny, regularnych obserwacji i dokładnych zapisów, co może być trudne do utrzymania w codziennym życiu. W sytuacjach stresowych, przy nieregularnych cyklach czy chorobach, a w szczególności w przypadku nieregularności cyklu miesiączkowego, skuteczność naturalnych metod może się dodatkowo obniżyć.

W przeciwieństwie do antykoncepcji hormonalnej, która może regulować cykl menstruacyjny i zmniejszać dolegliwości menstruacyjne, naturalne metody nie oferują takich korzyści.

Dla niektórych par może być również trudne unikanie stosunków seksualnych w dni płodne, co ogranicza spontaniczność w życiu seksualnym - przyznaje lekarz.

Przegląd naturalnych metod antykoncepcji

Naturalne metody antykoncepcji obejmują kilka głównych technik, z których każda ma swoje specyficzne zasady i procedury. Ginekolog Łukasz Blukacz wylicza:

1. Metoda kalendarzowa (rytmiczna)

Polega na obliczaniu dni płodnych na podstawie długości cykli menstruacyjnych z kilku ostatnich miesięcy. Kobieta unika stosunków seksualnych w okresie uznanym za płodny, co zwykle obejmuje kilka dni przed i po owulacji.

2. Metoda termiczna

Opiera się na codziennym mierzeniu temperatury ciała zaraz po przebudzeniu. Po owulacji, temperatura ciała kobiety wzrasta o około 0,2-0,5 stopnia Celsjusza, co sygnalizuje, że dni płodne minęły.

3. Metoda Billingsów (obserwacja śluzu szyjkowego)

Kobieta codziennie obserwuje i notuje zmiany w konsystencji i ilości śluzu szyjkowego. W okresie owulacji śluz staje się bardziej przejrzysty, rozciągliwy i śliski, co oznacza dni płodne.

4. Metody objawowo-termiczne

Łączą obserwację śluzu szyjkowego i pomiar temperatury bazalnej, co zwiększa dokładność w określaniu dni płodnych. Metody te uwzględniają również inne objawy, takie jak zmiany w szyjce macicy.

5. Metoda laktacyjna

Stosowana jest przez kobiety karmiące piersią. Skuteczność tej metody zależy od pełnego karmienia piersią, które zazwyczaj hamuje owulację, ale jest skuteczna tylko przez pierwsze kilka miesięcy po porodzie, pod warunkiem że miesiączka nie powróciła.

Istnieje również szereg innych metod będących połączeniem powyższych, często wspomagane przez specjalne kalendarzyki, książeczki, plansze, a obecnie najczęściej urządzenia elektroniczne lub aplikacje na urządzenia mobilne. Wykorzystanie do obserwacji wielu parametrów podnosi skuteczność danej metody, ale jednocześnie powoduje, że staje się ona bardziej skomplikowana, a tym samym podatniejsza na błędy. Każda z tych metod wymaga systematyczności i dokładności w obserwacjach, co jest kluczowe dla ich skuteczności - podkreśla Łukasz Blukacz.

Naturalne metody antykoncepcji. Komu są polecane?

Nasz ekspert odpowiada:

Naturalne metody antykoncepcji są polecane przede wszystkim parom, które z powodów ideologicznych lub religijnych nie chcą stosować hormonalnych ani mechanicznych form antykoncepcji. Te metody mogą być również odpowiednie dla kobiet, które chcą unikać skutków ubocznych związanych z hormonalną antykoncepcją, takich jak zmiany nastroju, przyrost masy ciała czy ryzyko zakrzepów, w obecności wyraźnych przeciwwskazań lub złej tolerancji dotychczas stosowanych metod hormonalnych czy mechanicznych.

I podkreśla:

Ze względu na niższą skuteczność metod naturalnych, nawet przy ich idealnym stosowaniu, powinny być rozważane przede wszystkim przez pary gotowe zaakceptować możliwość zajścia w ciążę.

Statystyki skuteczności naturalnych metod antykoncepcji różnią się znacznie w porównaniu z bardziej konwencjonalnymi metodami.

Na przykład, przy idealnym stosowaniu metoda termiczna i metoda Billingsów mają wskaźnik skuteczności około 75-80%. W porównaniu, prezerwatywy mają skuteczność około 85% przy typowym stosowaniu i 98% przy idealnym stosowaniu, tabletki antykoncepcyjne osiągają skuteczność około 91% przy typowym stosowaniu i ponad 99% przy idealnym stosowaniu, a wkładki hormonalne (IUD) mają skuteczność ponad 99% - przytacza dane ginekolog Łukasz Blukacz.

Z tego powodu naturalne metody są najczęściej wybierane przez pary, które akceptują ich ograniczenia i są gotowe na ewentualne konsekwencje, w tym możliwość zajścia w ciążę.

Popularność metod antykoncepcji

Wiele Polek stosuje naturalne metody antykoncepcji, jednak - jak zauważa lekarz Łukasz Blukacz - często są nieświadome, jak niską mają skuteczność.

Brak powszechnego dostępu do rzetelnej edukacji seksualnej jest częstą przyczyną ograniczonej wiedzy na temat ryzyka nieplanowanej ciąży oraz chorób przenoszonych drogą płciową - przyznaje nasz ekspert.

I dodaje:

Dodatkowym zagrożeniem jest częste promowanie metod naturalnych w oparciu o niepotwierdzone badaniami statystyki ich skuteczności, często dalece odbiegające od realnych wartości.

O czym warto jeszcze pamiętać decydując się na naturalne metody antykoncepcji?

Należy podkreślić, że naturalne metody antykoncepcji, choć popularne, nie zabezpieczają przed chorobami przenoszonymi drogą płciową w żadnym stopniu. W przeciwieństwie do prezerwatyw, które oferują ochronę zarówno przed ciążą, jak i infekcjami, metody naturalne skupiają się jedynie na unikaniu ciąży poprzez monitorowanie cyklu płodności. Dlatego pary stosujące te metody powinny być świadome ich ograniczeń i rozważyć dodatkowe formy zabezpieczenia, zwłaszcza w kontekście ochrony zdrowia seksualnego - podsumowuje ginekolog.

Warto także wiedzieć, że znajomość metod obserwacji i monitorowania płodności, może mieć zastosowanie nie tylko w celu zapobiegania ciąży, ale również w planowaniu rodziny, by ustalić optymalny moment dla starań o potomstwo.

W swojej codziennej praktyce znacznie częściej sięgam po przytoczone wyżej metody podczas rozmów o staraniach macierzyńskich - przyznaje.