Stosunek przerywany jest jedną z częściej stosowanych metod antykoncepcji w Polsce, co jest związane zarówno z kwestiami kulturowymi, jak i dostępnością informacji o skutecznych metodach antykoncepcji - przyznaje ginekolog Łukasz Blukacz. Naszego eksperta pytamy o skuteczność stosunku przerywanego i o zagrożenia jakie niesie za sobą wybór tej formy antykoncepcji. Lekarz podpowiada też jakie metody planowania rodziny warto wybierać.
Stosunek przerywany, znany również jako metoda wycofywania, polega na wycofaniu członka z pochwy partnerki przed ejakulacją w celu uniknięcia zapłodnienia.
Mimo że jest to jedna z najstarszych form kontroli urodzeń, jej skuteczność jako metody antykoncepcyjnej jest bardzo niska. Głównym problemem jest ryzyko przedwczesnej ejakulacji lub niewłaściwego czasu wycofania, co może prowadzić do niechcianej ciąży - zwraca uwagę ginekolog Łukasz Blukacz.
I podkreśla:
Metoda ta nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, co stanowi dodatkowy argument przemawiający za rozważeniem bardziej efektywnych i bezpiecznych opcji antykoncepcji.
Stosunek przerywany nie jest uznawany za efektywną metodę antykoncepcji, szczególnie w porównaniu z innymi dostępnymi opcjami.
Pomimo swojej prostoty, metoda ta niesie ze sobą wysokie ryzyko nieplanowanej ciąży z powodu trudności w prawidłowym i konsekwentnym stosowaniu. W porównaniu do bardziej zaawansowanych technik, takich jak hormonalne środki antykoncepcyjne (np. tabletki, plastry, wkładki domaciczne) czy bariery mechaniczne (np. prezerwatywy), stosunek przerywany wydaje się znacznie mniej niezawodny i bezpieczny - zwraca uwagę lekarz.
I wylicza inne, bardziej skuteczne metody planowania rodziny:
Metoda kalendarzykowa czy metoda oparta na obserwacji śluzu szyjkowego, choć również wymagające dokładnej obserwacji i samodyscypliny, oferują wyższy poziom skuteczności i są bardziej przewidywalne. Metoda kalendarzykowa polega na abstynencji seksualnej w dni uznawane za płodne na podstawie cyklu menstruacyjnego, natomiast metoda obserwacji śluzu szyjkowego wymaga codziennej analizy zmian w śluzie, co pozwala na określenie okresu płodnego i niepłodnego w cyklu kobiety.
Ginekolog przyznaje, że biorąc pod uwagę dostępność i skuteczność współczesnych metod antykoncepcji, stosunek przerywany wydaje się być opcją ostateczną, a nie standardowym wyborem. Osoby zainteresowane efektywnym planowaniem rodziny powinny rozważyć konsultację z lekarzem w celu znalezienia metody najlepiej dopasowanej do ich potrzeb zdrowotnych i życiowych.
Skuteczność stosunku przerywanego jako metody antykoncepcji jest znacznie niższa w porównaniu do innych, bardziej nowoczesnych metod. Nasz ekspert, Łukasz Blukacz przytacza dane:
Generalnie, jeśli stosunek przerywany jest wykonywany prawidłowo każdym razem, około 22 na 100 kobiet doświadczy ciąży w ciągu roku. Natomiast przy typowym stosowaniu, gdzie błędy są bardziej prawdopodobne, skuteczność ta spada, a wskaźnik niechcianych ciąż wzrasta do około 27 na 100 kobiet rocznie.
Dla porównania, prezerwatywy, gdy są używane poprawnie i konsekwentnie, mogą obniżyć ryzyko ciąży do około 2% rocznie, jednak przy typowym użyciu, biorąc pod uwagę ludzkie błędy takie jak niewłaściwe zakładanie czy pęknięcie, efektywność spada do około 15%. Tabletki antykoncepcyjne są jedną z najskuteczniejszych metod kontrolowania narodzin, z efektywnością sięgającą około 99% przy idealnym stosowaniu i około 91% przy typowym stosowaniu, co oznacza, że około 9 na 100 kobiet może zajść w ciążę w ciągu roku.
Metody oparte na obserwacji naturalnych cykli, takie jak metoda kalendarzykowa czy metoda obserwacji śluzu szyjkowego, również mają zmienną skuteczność. Metoda kalendarzykowa może mieć skuteczność od 75% do 88% w zależności od regularności cyklu kobiety i dokładności obserwacji. Metoda obserwacji śluzu szyjkowego, jeśli jest stosowana dokładnie, może osiągnąć skuteczność rzędu 98%.
Na drugim biegunie skuteczności znajdują się wkładki wewnątrzmaciczne (IUD) i implanty, które są jednymi z najbardziej efektywnych metod antykoncepcyjnych dostępnych na rynku. Wkładki IUD mają skuteczność sięgającą około 99% zarówno przy idealnym, jak i typowym stosowaniu. Implanty antykoncepcyjne również osiągają podobny poziom skuteczności. W obu przypadkach ryzyko zajścia w ciążę jest zredukowane do mniej niż 1 na 100 kobiet rocznie.
W świetle tych statystyk, stosunek przerywany wydaje się być znacznie mniej niezawodny niż większość dostępnych metod antykoncepcji, a osoby poszukujące skutecznej kontroli urodzeń powinny rozważyć inne opcje, najlepiej po konsultacji z lekarzem - podsumowuje ginekolog Łukasz Blukacz.
Stosunek przerywany, pomimo swojej popularności w niektórych kręgach, niesie ze sobą szereg istotnych zagrożeń, które mogą wpłynąć na zdrowie fizyczne i emocjonalne osób go praktykujących. Łukasz Blukacz wylicza:
W świetle tych informacji, osoby rozważające stosunek przerywany powinny dokładnie przemyśleć jego potencjalne skutki i, o ile to możliwe, skonsultować się z lekarzem, aby omówić bardziej efektywne i bezpieczne metody antykoncepcji.
Jak ocenia nasz ekspert Łukasz Blukacz, popularność stosunku przerywanego w Polsce często wynika z braku odpowiedniej edukacji seksualnej oraz trudności w dostępie do nowoczesnych środków antykoncepcyjnych:
Niestety, stosunek przerywany bywa błędnie propagowany jako skuteczna metoda zapobiegania ciąży, co prowadzi do wielu nieplanowanych ciąż oraz zwiększa ryzyko transmisji chorób przenoszonych drogą płciową.
Zgodnie z raportem „European Contraception Policy Atlas” z 2023 roku, Polska znajduje się na jednym z ostatnich miejsc w Europie pod względem dostępności i edukacji antykoncepcyjnej.
Brak systematycznej edukacji seksualnej w szkołach oraz ograniczony dostęp do szerokiej gamy metod antykoncepcyjnych są kluczowymi czynnikami, które przyczyniają się do utrzymania wysokiego wskaźnika stosowania stosunku przerywanego jako domniemanej metody antykoncepcji. Raport ten podkreśla, że niska świadomość na temat skuteczności różnych metod antykoncepcyjnych oraz tabu związane z otwartą dyskusją o seksualności prowadzą do niepokojących trendów w zakresie zdrowia reprodukcyjnego - przyznaje ginekolog.
I podsumowuje:
Edukacja i dostępność to kluczowe obszary, które wymagają pilnych działań. Podnoszenie świadomości na temat skutecznych metod antykoncepcji, w tym dostęp do antykoncepcji awaryjnej, jest niezbędne, aby zmniejszyć liczbę nieplanowanych ciąż i związane z nimi komplikacje zdrowotne. Ulepszanie polityk zdrowotnych, zwiększenie finansowania edukacji seksualnej oraz promowanie otwartej komunikacji o zdrowiu seksualnym mogą przyczynić się do zmiany obecnej sytuacji. Tylko kompleksowe podejście, łączące edukację z łatwiejszym dostępem do różnorodnych metod antykoncepcyjnych, może skutecznie poprawić sytuację zdrowia reprodukcyjnego w Polsce.
Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!