Przewlekły kaszel – kiedy warto udać się do laryngologa?

Przyczyny laryngologiczne przewlekłego kaszlu

Wśród chorób laryngologicznych, które mogą powodować uporczywy kaszel, wymienia się m.in.:

• zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
• refluks krtaniowo–gardłowy,
• przewlekłe zapalenie krtani,
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
• zmiany anatomiczne lub strukturalne w drogach oddechowych,
• alergiczny nieżyt nosa,
• długotrwałą ekspozycję na czynniki fizyczne lub chemiczne.

Kaszel związany z infekcją górnych dróg oddechowych zwykle zaczyna się od postaci suchej, pojawiającej się w efekcie łaskotania lub podrażnienia w gardle.

- W miarę postępu infekcji staje się mokry, gdy dochodzi do odkrztuszania wydzieliny. Towarzyszą mu objawy ostrej infekcji, takie jak katar, gorączka, osłabienie czy uczucie rozbicia. Po ustąpieniu infekcji kaszel może utrzymywać się nawet przez kilka tygodni – tłumaczy laryngolog Marta Bembnowska-Zelek.

Przewlekły kaszel definiuje się jako kaszel trwający osiem tygodni lub dłużej, przy czym nie występują wówczas objawy ostrej infekcji. Choć często kojarzony jest z problemami pulmonologicznymi lub gastroenterologicznymi, coraz większą rolę przypisuje się laryngologom w diagnostyce i leczeniu.

Kaszel. Najczęstszy powód wizyt u lekarza

Kaszel wywołujący wymioty. Co może oznaczać?

L4 na ostre zapalenie tchawicy. Kiedy kaszel i ból uniemożliwiają pracę?

Zwolnienie lekarskie na infekcję gardła: jakie leczenie zaleca się w ostrych objawach?

Światowy Dzień POChP – dlaczego o tym schorzeniu musimy mówić głośniej?

Recepta online na Nolpaza. Redukcja objawów zgagi i nadkwaśności żołądka

Refluks krtaniowo-gardłowy – często pomijana przyczyna

Coraz częściej za uporczywy kaszel odpowiada refluks krtaniowo-gardłowy (LPR). Jak wyjaśnia laryngolog Marta Bembnowska-Zelek:

- Jest to postać refluksu, w której treść żołądka cofa się do gardła i krtani, powodując bezpośrednie podrażnienie błon śluzowych, czego efektem jest kaszel, odksztuszanie, chrząkanie. Badania z ostatnich lat sugerują, że LPR może być dominującą przyczyną kaszlu u pacjentów niepalących i bez astmy. W przeciwieństwie do refluksu żołądkowo-przełykowego, LPR często nie towarzyszą typowe objawy zgagi, co utrudnia jego rozpoznanie.

Każdy kaszel trwający dłużej niż trzy tygodnie lub nasilający się w nocy, a także towarzyszący mu ból w klatce piersiowej, duszności, chrypka, odkrztuszanie krwi, gorączka lub znaczne osłabienie, wymaga konsultacji lekarskiej.

Diagnostyka – klucz do skutecznego leczenia

Diagnostyka przewlekłego kaszlu wymaga indywidualnego podejścia.

- Ocena laryngologiczna jest niezwykle istotna celem wykluczenia lub potwierdzenia przyczyn związanych z górnymi drogami oddechowymi - zaznacza Marta Bembnowska-Zelek.

Pierwszym krokiem jest dokładny wywiad medyczny obejmujący charakter kaszlu, objawy towarzyszące, czynniki nasilające kaszel oraz stosowanie leków i używek.

Następnie przeprowadza się badanie laryngologiczne z oceną endoskopową nosa, gardła i krtani. Pozwala ono ustalić, czy przyczyną kaszlu jest np. refluks krtaniowo-gardłowy lub zmiany strukturalne w drogach oddechowych.

W przypadku podejrzenia problemów zatokowych wykonuje się tomografię komputerową zatok przynosowych, a w przypadku zmian w obrębie strun głosowych diagnostyka obejmuje konsultację foniatryczną i badania wideostroboskopowe. Przy podejrzeniu alergii konieczne są testy alergiczne, a w razie wątpliwości – tomografia klatki piersiowej i konsultacje pulmonologiczne czy gastrologiczne.

Leczenie – podejście wielodyscyplinarne

Leczenie przewlekłego kaszlu o podłożu laryngologicznym jest uzależnione od przyczyny i często wymaga współpracy z innymi specjalistami, logopedami oraz fizjoterapeutami oddechowymi.

Bardzo istotne jest także wprowadzenie zmian w stylu życia i diecie, zwłaszcza przy refluksie krtaniowo-gardłowym: ograniczenie niektórych produktów spożywczych, unikanie jedzenia przed snem, rezygnacja z używek oraz minimalizowanie stresu. W wybranych przypadkach konieczne jest leczenie przeciwrefluksowe. W przewlekłym zapaleniu zatok stosuje się terapię farmakologiczną lub zabiegową, a przy problemach alergicznych – leczenie ukierunkowane na alergię.

Terapie oddechowe prowadzone przez logopedów lub fizjoterapeutów obejmują edukację pacjenta na temat mechanizmów kaszlu, techniki kontroli kaszlu oraz higienę głosu. Często wymagana jest też dodatkowa diagnostyka u pulmonologa, alergologa czy gastrologa.

- Uporczywy kaszel o podłożu laryngologicznym to złożony problem, który wymaga szerokiego spojrzenia na problem i spersonalizowanego podejścia do każdego pacjenta – podsumowuje Marta Bembnowska-Zelek.