Stan przedrzucawkowy. Jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla ciężarnych

Czym jest stan przedrzucawkowy?

Stan przedrzucawkowy, znany również jako gestoza lub preeklampsja, to jedno z najpoważniejszych zaburzeń, jakie może wystąpić podczas ciąży. Chociaż jest rzadki, jest to jedna z głównych przyczyn chorób i śmierci matek i noworodków na całym świecie.

Stan przedrzucawkowy charakteryzuje się wysokim ciśnieniem krwi oraz obecnością białka w moczu (proteinuria) u kobiety w ciąży. Zazwyczaj rozwija się po 20. tygodniu ciąży, chociaż może wystąpić wcześniej w niektórych przypadkach - wyjaśnia ginekolog dr n. med. Łukasz Blukacz.

Kobieta cierpiąca na gestozę może doświadczać różnorodnych objawów, które mogą okazać się bardzo niebezpieczne. Te objawy wynikają z zaburzeń w układzie krążenia i naczyniowym oraz funkcjonowaniu nerek.

Symptomy mogą obejmować bóle głowy, ból w prawym górnym kwadrancie brzucha, zmiany w widzeniu, nudności lub wymioty, nagły wzrost masy ciała i obrzęk (szczególnie w twarzy i dłoniach) - wyjaśnia ekspert.

I dodaje:

Stan przedrzucawkowy może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak rzucawka (eclampsia) - stan, który może powodować drgawki, a nawet śmierć. Może także prowadzić do poważnych problemów z układem krążenia, wątrobą, nerkami, układem krwiotwórczym i innymi narządami matki.

Gestoza może również wpływać na rozwój płodu, prowadząc do niskiej masy urodzeniowej, przedwczesnego porodu i innych problemów. Dlatego ważne jest regularne monitorowanie ciąży i odpowiednie leczenie stanu przedrzucawkowego, gdy zostanie zdiagnozowany.

Szczepienie przeciwko RSV w ciąży – kiedy najlepiej je wykonać?

Czy wiek ciążowy liczy się od ostatniej miesiączki? Jak to policzyć?

Antykoncepcja awaryjna na receptę dla kobiet z naturalnie krótką fazą lutealną

Czy mogę obliczyć dzień owulacji sama? Dowiedz się, jak obserwować swój cykl

Ile powinnam ważyć w ciąży? Dowiedz się, czy przybierasz w zdrowym tempie

Alkohol w ciąży: „co druga” to nie clickbait – tłumaczy ginekolog

Stan przedrzucawkowy. Czynniki ryzyka

Stan przedrzucawkowy zazwyczaj rozwija się po 20. tygodniu ciąży, choć może pojawić się wcześniej. I jak podkreśla doktor Blukacz, niektóre kobiety są bardziej narażone na rozwój stanu przedrzucawkowego niż inne.

Wymienia on też czynniki ryzyka:

Pierwsza ciąża. Preeklampsja jest częściej diagnozowana u kobiet w ich pierwszej ciąży.

Historia rodziny. Kobiety, których matki lub siostry miały preeklampsję, są bardziej narażone na ten stan.

Wiek. Kobiety powyżej 40 roku życia są bardziej narażone na preeklampsję.

Otyłość. Kobiety z BMI 30 lub wyższym na początku ciąży są bardziej narażone na preeklampsję.

Wielorodność. Ciąża z wieloma płodami (np. bliźniaki) zwiększa ryzyko preeklampsji.

Choroby przewlekłe. Kobiety z pewnymi schorzeniami przewlekłymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby nerek i choroby autoimmunologiczne, są bardziej narażone na preeklampsję.

Specjalista ginekolog przestrzega:

Warto pamiętać, że preeklampsja może dotknąć każdą kobietę w ciąży. Dlatego tak ważne są regularne kontrole prenatalne, własnie po to, by monitorować ciśnienie krwi i inne potencjalne oznaki tego stanu.

Jakie są przyczyny stanu przedrzucawkowego?

Jak podkreśla dr n. med. Łukasz Blukacz, przyczyny stanu przedrzucawkowego nie są do końca zrozumiane.

Sądzono, że zależy to od wielu czynników, w tym genetyki, czynników środowiskowych i konkretnych stanów zdrowia. W szczególności, dużo badań wskazuje na rolę niewłaściwej implantacji łożyska w początkowych etapach ciąży.

Lekarz rozwija tę kwestię:

Podczas prawidłowej ciąży łożysko, które łączy matkę z dzieckiem, rozwija się tak, że ma odpowiednie przepływy krwi, które są niezbędne do wsparcia rosnącego płodu. Jednak w przypadku stanu przedrzucawkowego, naczynia krwionośne łożyska mogą nie rozwijać się prawidłowo. To może prowadzić do nieprawidłowego przepływu krwi do łożyska, co z kolei może prowadzić do problemów z ciśnieniem krwi i innych objawów preeklampsji.

Nie bez znaczenia są również istniejące bądź pojawiające się w organizmie stany zapalne:

Również stan zapalny i problem z odpowiedzią immunologiczną mogą odgrywać rolę w rozwoju preeklampsji. Niedawne badania sugerują, że niektóre kobiety z preeklampsją mogą mieć pewne zaburzenia immunologiczne, które wpływają na sposób, w jaki ich ciała reagują na ciążę.

Ponadto, pewne czynniki ryzyka, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby nerek, choroby autoimmunologiczne, otyłość, wielorództwo, czy wiek matki, mogą zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia stanu przedrzucawkowego.

Ważne jest zrozumienie, że stan przedrzucawkowy jest poważnym stanem, który wymaga natychmiastowego leczenia. Jeśli pacjentka jest w ciąży i podejrzewa, że możesz mieć preeklampsję, powinnas natychmiast skonsultować się z lekarzem - radzi.

Stan przedrzucawkowy. Co powinno zaniepokoić ciężarną?

Stan przedrzucawkowy może mieć różne objawy, a niektóre z nich mogą być trudne do zidentyfikowania, ponieważ mogą być mylone z normalnymi dolegliwościami ciążowymi. Objawy te mogą obejmować:

Wysokie ciśnienie krwi.

Jest to podstawowy symptom preeklampsji. Wiele kobiet nie odczuwa objawów związanych z wysokim ciśnieniem krwi, dlatego regularne pomiary ciśnienia krwi podczas kontroli prenatalnej są tak ważne - słyszymy z ust specjalisty.

Białko w moczu.

Jest to kolejny kluczowy symptom preeklampsji, który jest zwykle wykrywany podczas rutynowych badań moczu podczas kontroli prenatalnej.

Obrzęk, zwłaszcza w twarzy i dłoniach, jest często związany z preeklampsją. Obrzęk nóg i stóp jest jednak często występujący symptom ciąży i nie zawsze oznacza preeklampsję.

Nagły i nieoczekiwany przyrost masy ciała może być objawem preeklampsji.

Ból w prawym górnym kwadrancie brzucha, zwykle tuż pod żebrami. Może to być objaw problemów z wątrobą związanych z preeklampsją.

Bóle głowy:

Nigdy nie powinniśmy bagatelizować silnych, uporczywych bólów głowy, mogą być one oznaką preeklampsji - wyjaśnia doktor Blukacz.

Zmiany w widzeniu, takie jak rozmazane widzenie, światłowstręt, tymczasowe utrata widzenia lub zauważenie iskrzących punktów światła, mogą być objawem preeklampsji.

Odczuwanie nagłych, ciężkich nudności lub wymiotów, szczególnie w drugiej połowie ciąży, może być oznaką preeklampsji.

Jeśli ciężarna dostrzega jeden lub więcej z powyższych objawów, powinna skontaktować się jak najszybciej  z lekarzem lub położną:

Preeklampsja jest poważnym stanem, który wymaga natychmiastowego leczenia, aby zapobiec poważnym komplikacjom dla kobiety i jej dziecka. W przypadku silnego bólu głowy, problemów z widzeniem, silnego bólu brzucha lub ciężkich nudności i wymiotów, ta powinna natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać się na izbę przyjęć - akcentuje ginekolog.

Jaki wpływ na zdrowie matki i dziecka może mieć gestoza? Jakie konsekwencje niesie?

Stan przedrzucawkowy, czyli gestoza, może mieć poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka.

Dla matki może prowadzić do:

Rzucawki (eklampsji) - jest to poważne powikłanie preeklampsji, które prowadzi do drgawek i może być potencjalnie śmiertelne.

Zespół HELLP - to z kolei poważne powikłanie preeklampsji, które prowadzi do hemolizy (rozkładu czerwonych krwinek), podwyższonego poziomu enzymów wątrobowych (wskazującego na uszkodzenie wątroby) i niskiego poziomu płytek krwi (co prowadzi do problemów z krzepnięciem krwi).

Powikłania sercowo-naczyniowe. Preeklampsja może prowadzić do trwałych problemów z sercem i naczyniami krwionośnymi, w tym do przewlekłego nadciśnienia tętniczego.

Zaburzenia widzenia i uszkodzenia mózgu.

Wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do problemów z widzeniem, a nawet do udaru - wyjaśnia doktor Blukacz.

Warto wiedzieć również, że preeklampsja może prowadzić do uszkodzenia nerek i, w ciężkich przypadkach, do niewydolności nerek.

Dla dziecka preeklampsja może prowadzić do:

Niedoboru składników odżywczych i tlenu. Preeklampsja może wpływać na przepływ krwi do łożyska, co oznacza, że dziecko może nie otrzymywać wystarczającej ilości składników odżywczych i tlenu.

Wcześniactwo. Preeklampsja jest jednym z najczęstszych powodów wcześniejszych porodów.

Niska masa urodzeniowa. Dzieci kobiet z preeklampsją często mają niską masę urodzeniową.

Zaburzenia rozwojowe. Istnieją dowody sugerujące, że dzieci kobiet z preeklampsją mogą być bardziej narażone na pewne zaburzenia rozwojowe, chociaż wymaga to dalszych badań.

Ważne jest, aby zauważyć, że większość kobiet z preeklampsją i ich dzieci nie doświadcza poważnych komplikacji, pod warunkiem, że otrzymują odpowiednią opiekę medyczną. Jeżeli objawy preeklampsji są zauważone wcześnie i zarządzane skutecznie, ryzyko poważnych powikłań jest znacznie zmniejszone - wyjaśnia specjalista Łukasz Blukacz.

Czy można uniknąć stanu przedrzucawkowego?

Nie ma pewnego sposobu, aby całkowicie zapobiec stanowi przedrzucawkowemu. Jednakże istnieją kroki, które można podjąć, aby zminimalizować ryzyko jego wystąpienia lub złagodzić jego skutki. Przede wszystkim:

Regularne wizyty u lekarza podczas ciąży są kluczowe do wczesnego wykrywania objawów preeklampsji. Wczesne wykrycie może pomóc w przeciwdziałaniu i zmniejszeniu ryzyka poważnych komplikacji - podkreśla ginekolog.

Duże znaczenie może mieć również dieta ciężarnej. Warto postawić na dietę bogatą w białka, witaminy, zwłaszcza grupy B i C, oraz minerały, takie jak magnez. Wraz z dietą przyszła mama powinna pamiętać o kontrolowaniu masy ciała i aktywności fizycznej:

Zachowanie zdrowej masy ciała przed i podczas ciąży może pomóc zmniejszyć ryzyko preeklampsji. Z kolei ćwiczenia są zazwyczaj bezpieczne i zalecane podczas ciąży. Mogą one pomóc w utrzymaniu zdrowego ciśnienia krwi i wagi, co może zmniejszyć ryzyko preeklampsji.

Absolutnie odstawione powinny zostać wszystkie używki:

Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu podczas ciąży zwiększa ryzyko wielu problemów, w tym preeklampsji - podkreśla lekarz.

Jeśli pacjentka zmaga się z chorobę przewlekłą, taką jak nadciśnienie tętnicze lub cukrzyca, kontrola tych stanów przed i podczas ciąży jest ważna dla zmniejszenia ryzyka gestozy.

Pamiętajmy, że nawet przy podjęciu tych środków, preeklampsja może wystąpić. Dlatego ważne jest regularne przeprowadzanie badań kontrolnych i konsultowanie z lekarzem wszelkich obaw. W razie potrzeby lekarz może zalecić dodatkowe środki ostrożności, takie jak: stosowanie niskich dawek aspiryny (choć to zależy od indywidualnej oceny ryzyka i korzyści) lub bardziej intensywną opiekę medyczną - podsumowuje lekarz.

Stan przedrzucawkowy. Czy możliwy jest poród siłami natury?

Tak, możliwy jest poród siłami natury, nawet gdy zdiagnozowano stan przedrzucawkowy, ale zależy to od nasilenia objawów i ogólnego stanu zdrowia matki i dziecka. Decyzja zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania ciąży, ciężkości preeklampsji, stanu zdrowia matki i płodu oraz innych czynników medycznych - odpowiada nasz ekspert.

Lekarze mogą zdecydować, że najbezpieczniej będzie zakończyć ciążę, jeśli stan matki lub dziecka jest zagrożony.

W takim przypadku poród może zostać wywołany lub może być przeprowadzone cięcie cesarskie, w zależności od okoliczności. Jeżeli stan jest stabilny, lekarze mogą zdecydować się na monitorowanie stanu matki i płodu, z nadzieją na dalsze prowadzenie ciąży do momentu naturalnego porodu - tłumaczy.

I dodaje:

Preeklampsja może jednak prowadzić do komplikacji, które mogą utrudnić poród siłami natury. Na przykład, wysokie ciśnienie krwi matki może stanowić ryzyko dla niej i dla dziecka podczas porodu. W niektórych przypadkach preeklampsja może prowadzić do rzucawki (eklampsji), co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia dla matki i dziecka.

Zarówno w przypadku lekkiej, jak i ciężkiej preeklampsji, kluczowe jest bliskie monitorowanie stanu zdrowia matki i dziecka.

Decyzje o porodzie powinny być podejmowane indywidualnie, biorąc pod uwagę specyficzne okoliczności każdej matki i dziecka. Bez względu na decyzję, cel jest taki sam: zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia matki i dziecka - akcentuje dr n. med. Łukasz Blukacz.