Anemia u dzieci. Dlaczego jest niebezpieczna? Pediatra z ważnym apelem

Przyczyny anemii u dziecka

Anemia może wynikać z kilku podstawowych przyczyn. Najczęściej spotykaną formą jest anemia z niedoboru żelaza, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci.

Jak zauważa pediatra Andrzej Pękacki:

- Najczęściej spotykam niedokrwistość z niedoboru żelaza u dzieci małych, szczególnie tych poniżej 2. roku życia. To często efekt złej diety, ubogiej w żelazo.

Inne przyczyny anemii to:

• Zaburzenia wytwarzania erytrocytów, np. w wyniku przewlekłych chorób zapalnych, chorób nerek, białaczki, talasemii, czy aplazji szpiku.
• Nadmierne niszczenie erytrocytów – hemoliza, która może być wynikiem uszkodzenia wewnątrzkrwinkowego lub zewnątrzkrwinkowego.
• Utrata krwi – np. na skutek krwotoków lub przewlekłych, niewielkich krwawień.

Przedwczesne dojrzewanie płciowe. Przyczyny, objawy, konsekwencje i leczenie

Rumień zakaźny – jak dochodzi do zakażenia

Wycofanie mleka modyfikowanego. GIS apeluje do rodziców niemowląt o ostrożność

Świąteczne prezenty pod lupą. Lekarze pokazują gablotę grozy: to naprawdę połykają dzieci!

Ośmioletni chłopiec uratował mamę. Tak reagować powinni wszyscy

Europejski Tydzień Autyzmu: co warto wiedzieć, aby lepiej zrozumieć i wspierać osoby z ASD

Jakie badania wykonać, aby potwierdzić diagnozę?

W diagnostyce anemii istotne są badania laboratoryjne. Andrzej Pękacki wyjaśnia:

- Najważniejsze są morfologia krwi, a także badania oceniające poziom ferrytyny i żelaza. Morfologia daje nam pełny obraz sytuacji, pozwala ocenić stężenie hemoglobiny, liczbę erytrocytów, a także parametry krwinek, takie jak MCV, MCH, MCHC czy RDW.

Standardowe badania to:

• Morfologia krwi, w tym ocena stężenia hemoglobiny, hematokrytu i liczby erytrocytów.
• Ferrytyna – poziom tego białka pozwala ocenić zapasy żelaza w organizmie.
• Poziom żelaza we krwi – pomaga ustalić, czy anemia wynika z niedoboru żelaza.

Objawy, które powinny wzbudzić niepokój

Rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na objawy anemii u dzieci, które mogą obejmować:

• osłabienie, łatwą męczliwość
• bladość skóry, w tym spojówek oczu oraz błon śluzowych jamy ustnej i warg,
• upośledzenie koncentracji i uwagi,
• ból i zawroty głowy,
• tachykardię (przyspieszoną akcję serca) oraz duszność.

- Zmęczenie i bladość skóry to najczęstsze objawy, które powinny zaniepokoić rodziców. Są to sygnały, że organizm może nie otrzymywać odpowiedniej ilości tlenu  – podkreśla pediatra.

Leczenie anemii – jak postępować?

Leczenie anemii zależy od jej przyczyny. W przypadku niedokrwistości z niedoboru żelaza, leczenie zazwyczaj obejmuje podawanie preparatów żelaza. Andrzej Pękacki zaznacza:

- W przypadku niedoboru żelaza stosujemy przede wszystkim preparaty żelaza, najczęściej w postaci doustnej. Kuracja trwa zwykle 4-6 miesięcy, a efekty są widoczne stosunkowo szybko, bo już po 3-4 tygodniach od rozpoczęcia leczenia.

Dieta dziecka z anemią

Dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu anemii, szczególnie tej z niedoboru żelaza. Powinna ona obejmować produkty bogate w żelazo, takie jak:

• Mięso, szczególnie cielęcinę, wołowinę, wątrobę,
• Ryby, w tym łososia, makrelę, sardynki,
• Warzywa, takie jak boćwina, bób, brokuły, buraki, szpinak,
• Owoce, w tym porzeczki, poziomki, morele, maliny,
• Produkty pełnoziarniste, takie jak chleb żytni, kasze, otręby pszenne.

Z kolei, jak mówi pediatra Andrzej Pękacki, należy ograniczyć spożywanie produktów hamujących wchłanianie żelaza:

- Unikać należy produktów takich jak kawa, herbata, czy nabiał, zwłaszcza razem z posiłkami bogatymi w żelazo.

Z praktyki pediatry: anemia wśród młodych dziewczyn!

W swojej praktyce lekarskiej, m.in. w Klinice Hematologii i Onkologii Dziecięcej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, Andrzej Pękacki miał okazję obserwować przypadki anemii, które wynikały nie tylko z niedoboru żelaza, ale także z innych poważniejszych chorób.

- W mojej praktyce wielokrotnie spotykałem dzieci z anemią z niedoboru żelaza, co wynikało z diety ubogiej w produkty bogate w ten pierwiastek. Często dotyczyło to małych dzieci, które nie miały dostępu do odpowiedniej diety. Jednak również starsze dzieci, szczególnie dziewczęta w wieku 14-17 lat, miały problem z anemią z powodu drakońskich diet, które te dziewczęta same sobie stosowały. Np. jadły prawie wyłącznie jasne pieczywo lub kluski. Nie jadły wcale mięsa czerwonego, jaj kurzych, owoców i warzyw zielonych. U niektórych z nich, gdy zgłaszały się do Poradni Hematologicznej Kliniki wartości morfologii były tak złe, że poziom hemoglobiny wynosił np. Hb<6,5 g/dl ( co jest poziomem zagrażającym życiu!). Jednak powolny spadek poziomu hemoglobiny powodował, że te dziewczęta w jakiś sposób adaptowały się do tych wartości i zazwyczaj powodem skierowania ich do szpitala były złe wyniki badań morfologii krwi, a nie bezpośrednio dolegliwości kliniczne – mówi lekarz.

Pediatra opisuje również przypadek, który na zawsze pozostanie w jego pamięci:

- Pamiętam chłopca, który był w bardzo złym stanie. Jego mama, po rocznej nieobecności, wróciła z USA i zauważyła niepokojące objawy. Skóra dziecka miała blado-woskowy odcień, a dziecko było apatyczne i pozbawione energii. Po przeprowadzeniu odpowiednich badań okazało się, że chłopiec miał białaczkę limfoblastyczną. Po dwóch latach leczenia udało się go wyleczyć, a dziś jest już dorosłym mężczyzną.

Kiedy udać się do lekarza?

W przypadku wystąpienia takich objawów jak duszność, omdlenia, przyspieszony rytm serca, bladość skóry lub nadmierna męczliwość, rodzice powinni natychmiast udać się do lekarza. Andrzej Pękacki dodaje:

- Jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak zawroty głowy, duszność, czy szybki rytm serca, warto natychmiast skonsultować się z lekarzem.

I na koniec apeluje do rodziców:

- Chciałbym szczególnie zwrócić uwagę rodziców i opiekunów, jak ważną rzeczą jest uważna obserwacja tego, co jedzą dzieci. Często to zaniedbanie diety może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Ponadto pediatra przypomina o okresowych  badaniach morfologii krwi, moczu i glukozy, które należy wykonywać dzieciom co 2-3 lata.

- Rodzice widząc na co dzień dziecko często nie zauważają bladości jego skóry. A jak było wspomniane w artykule stopniowo narastająca anemia niekoniecznie musi od razu powodować wyżej wymienione objawy kliniczne. Dopiero jak już poziom hemoglobiny zbliża się do wartości bardzo niskich, niekiedy krytycznych i dziecko zaczyna mieć powyższe objawy, wówczas rodzice zgłaszają się do lekarza. A wykonując badania okresowe morfologii krwi można było zapobiec takim stanom ekstremalnym.