Nadpotliwość stóp. Jak radzić sobie z „mokrym problemem” w butach?

Czym jest proces pocenia się i jaka jest jego rola?

Proces pocenia się jest uwarunkowany fizjologiczną reakcją obronną organizmu zapewniającą termoregulację w momentach odczuwania wysokiej temperatury otoczenia lub zwiększenia ciepłoty ciała i intensywnego wysiłku fizycznego. Jak tłumaczy nasza ekspertka:

- Pot jest wodnistym roztworem soli wydzielanym przez gruczoły potowe. Człowiek wydziela w temperaturze 28 stopni Celsjusza około 2,5 l potu na dobę przeciętny skład potu to 98,99% wody oraz małe ilości chlorków mocznika amoniaku i innych związków mineralnych.  

Do głównych zadań potu należy utrzymanie prawidłowej temperatury organizmu oraz jego detoksykacja. Problem zaczyna się wtedy kiedy stwierdza się nadmierną produkcję potu.

Stopy w podróży – jak dbać o stopy podczas długiej podróży samolotem, samochodem lub pociągiem

Stopy seniora – dlaczego wymagają specjalnej troski? Ekspertka wyjaśnia

Pierwsza wizyta u podologa - czego się spodziewać?

Pękające pięty, kurzajki, wrastające paznokcie. Na ratunek: podolog

Recepta online na Itrax. Profilaktyka grzybicy u pacjentów immunosupresyjnych

Nadpotliwość czyli nadmierna produkcja potu

Ortopodolog wyjaśnia: 

- Problem zaczyna się, gdy dochodzi do stanu, w którym produkcja potu znacznie przekracza potrzeby termoregulacyjne organizmu, pojawiając się w sytuacjach nieadekwatnych do czynników środowiskowych.

Nazywamy to nadpotliwością.

- Musimy pamiętać, proces produkcji potu jest kontrolowany przez autonomiczny układ nerwowy niezależny od naszej woli a prawie 2/3 gruczołów potowych zlokalizowanych jest właśnie w skórze dłoni i stóp. Efektem wtórnym jest tak zwane bromhidrosis, czyli nadpotliwość z nieprzyjemnym zapachem, którego pojawienie się jest wynikiem rozkładu zrogowaciałej tkanki, lipidów i elementów ograniczonych potu przez bakterie. 

Pot wydzielany przez gruczoły potowe jest bezwonny natomiast procesy zachodzące na powierzchni naskórka, decydują o powstaniu nieprzyjemnej bądź neutralnej woni. Mikroorganizmy bytujące na powierzchni skóry przyczyniają się do rozkładania tłuszczów, cukrów, białek i innych substancji wydzielanych przez gruczoły potowe. 

- Warto podkreślić że „mokry problem” w butach nie jest dla posiadacza jedynie przyczyną uczucia dyskomfortu, lecz ma charakter istotnego problemu zdrowotnego - przyznaje Agnieszka Nowotnik. 

Jakie więc problemy zdrowotne niesie za sobą nadpotliwość?

Przede wszystkim sporo problemów podologicznych, jak zauważa nasza ekspertka i wylicza:

• modzele, odciski i pękające pięty ulegające nadmiernemu rozmiękczeniu, co prowadzi do ryzyka stanów zapalnych czy utrudnionego gojenia,
• brodawki wirusowe,
• grzybicę skóry i paznokci - w tym przypadku wilgoć stwarza idealne warunki do rozwoju infekcji skóry i jej przydatków,
• maceracje skórne -  to sytuacja, w której nadmiar potu ekrynowego inicjuje tworzenie się mikrouszkodzeń naskórka między palcami, na ich podeszwowych zgięciach,
• paznokcie wrastające - mogą być również wtórnym efektem maceracji skóry wokół paznokci. Przy nadpotliwości wały zwiększają swoją objętość i samoistnie migrują na twardy brzeg paznokcia, powodując jego zbytnie uelastycznienie, łamliwość i wrastanie.

Charakterystycznym problemem towarzyszącym przy nadpotliwości jest też „dziobata” keratoliza,  pojawiająca się rozsianymi kraterowatymi dołkami w warstwie rogowej naskórka.  

Co może być przyczyną nadpotliwości stóp?

Nadpotliwość stóp może być wynikiem nie tylko czynników egzogennych, jak noszenie niewłaściwego obuwia czy niewłaściwa dieta ale również czynników endogennych, czyli tych, związanych z pracą naszego organizmu.

Do takich czynników zaliczamy:

• Ostre lub chroniczne zaburzenia metabolizmu (cukrzyca oraz inne zaburzenia glikemii).
• Choroby hormonalne np. nadczynność lub niedoczynność tarczycy, Hashimoto.
• Okres pokwitania (klimakterium).
• Zaburzenia emocjonalne – stres, lęk, deprasja.
• Uwarunkowania genetyczne.
• Otyłość, choroby nerek, wątroby.

U dzieci to najczęstszych przyczyn nadpotliwości należy:

• alergia pokarmowa (zwykle na BMK),  
• niedobory witaminy na ogół witaminy d3, wapnia, żelaza, ferrytyny, kwasu foliowego czy B12,
• zaburzenia hormonalne (wczesnodziecięce np., choroby tarczycy, otyłość, okres dojrzewania oraz PCOS),
• jak również zaburzenia odporności – wrodzone i nabyte po antybiotykoterapii lub ostrej infekcji,
• przyjmowanie niektórych leków.

Jakie metody stosuje się w gabinetach podologicznych w walce z nadpotliwością?

Do zadań podologa należy przede wszystkim współpraca interdyscyplinarna w celu ustalenia endogennych przyczyn nadpotliwości i wskazanie możliwych metod redukcji „mokrego problemu” 

Do zewnętrznych rozwiązań wspomagających redukcję hiperhydrosis w gabinecie zaliczamy:

• Regularne usuwanie hiperkeratoz celem ułatwienia penetracji przez miejscowo stosowane środki ograniczające nadpotliwość.
• Stosowanie dezodorantu lub sprayu z zawartością koloidów srebra, miedzi, ałunu potasowego .
• Stosowania preparatów pielęgnacyjnych o działaniu przeciwgrzybicznym i antyperspirantów obkurczających ujścia gruczołów potowych.
• Zabiegi jonoforezy wodnej za pomocą prądu stałego lub pulsacyjnego o niskim natężeniu, który stopniowo uszkadza kanały jonowe w gruczołach potowych.
• Zastosowanie wkładek na nadpotliwość zrobionych z odpowiedniego materiału przeciwpotnego np. wkładki Plantaris.

Jakie zalecenia pielęgnacyjne dla pacjenta z nadpotliwością można stosować w domu?

Do takich zaleceń na pewno zaliczamy:

• Codzienną higienę - mycie stóp i dokładnie osuszanie przestrzeni interdygitalnych celem minimalizowania ryzyka maceracji międzypalcowej i infekcji grzybicznych.
• Częstą dezynfekcję lub wymianę obuwia.
• Dobór obuwia i wkładek pod kątem naturalnych materiałów wolnych od agresywnych środków chemicznych.
• Noszenie skarpet czy rajstop z przewiewnych materiałów czyli bawełny, włókna bambusowego z domieszką mikrosrebra.
• Często sprawdzają się też metody naturalne kąpiele w szałwii, pokrzywie, korze dębowej, wywarze z liści orzecha włoskiego

- Oczywiście istotnym kryterium oceny czynników nadpotliwości stóp jest zrobienie kompleksu badań związanych z występującymi zaburzeniami lub chorobami przewlekłymi. Leczymy objawy, a tak naprawdę powinniśmy poznać przyczyny nadpotliwości - podkreśla nasza ekspertka. 

Jaki jest wpływ diety na nadpotliwość?

Dieta również ma istotny wpływ na nadpotliwość. Jak zauważa ortopodolog Agnieszka Nowotnik:

- Jeśli chodzi o odżywianie się pacjentów z nadpotliwością zaleca się wyeliminowanie z diety składników, które mogą powodować nadmierne pocenie się – alergeny, ostre lub wyraziste potrawy np:, pieprz, chili, cynamon, imbir, kurkuma, curry. Unikanie czosnku, cebuli, pora oraz zbyt gorących potraw i napojów. 

I dodaje:

- Powinno się znacznie ograniczyć spożywanie kofeiny, cukrów prostych, produktów przetworzonych oraz tych, o wysokim IG. 

Warto wzbogacić jadłospis o roślinne źródła białka, zdrowe tłuszcze oraz produkty bogate w witaminy i minerały. Po konsultacji ze specjalistą żywienia można wdrożyć odpowiednią suplementację.